VI. Społeczność lokalna Opracowanie: Urszula Suwaj nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Szczecinie

VI. Społeczność lokalna Tematy lekcji; numery slajdów Samorząd gminny; 3–11 Urząd gminy; 12–24 Organy stanowiące i wykonawcze w gminie; 25–33 Nasza gmina; 34–35 Problemy naszej gminy; 36–37 Bibliografia; 38

Temat 1: Samorząd gminny Myśl globalnie, działaj lokalnie.

Temat: Samorząd gminny Struktura samorządu terytorialnego w Polsce W Polsce obowiązuje trójstopniowy podział państwa. Polska jest podzielona na gminy, powiaty i województwa. Obecny podział terytorialny obowiązuje od 1 stycznia 1999 roku. Najważniejsze akty prawne regulujące funkcjonowanie samorządu terytorialnego w Polsce Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.; Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.

Temat: Samorząd gminny Konstytucja RP o samorządzie terytorialnym Ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej. Wspólnotę samorządową stanowi ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału administracyjnego. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w sprawach finansowych regionalne izby obrachunkowe. Jednostki samorządu terytorialnego posiadają osobowość prawną. Mają prawo do posiadania własności i zaciągania zobowiązań. Ich samodzielność podlega ochronie sądowej.

Temat: Samorząd gminny Konstytucja RP o samorządzie terytorialnym cd. Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwoływaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego.

Temat: Samorząd gminny Zadania samorządu gminnego Zadania własne – zaspokajanie potrzeb mieszkańców: zaopatrzenie mieszkańców w wodę, gaz i prąd; utrzymanie kanalizacji i oczyszczanie ścieków komunalnych; śmieci; utrzymanie przedszkoli i szkół podstawowych; ochrona zdrowia i pomoc społeczna; dbałość o porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli; ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa; utrzymanie gminnych dróg, ulic, placów, mostów; działalność w zakresie telekomunikacji; rozwijanie działalności kulturalnej, utrzymanie bibliotek; dbałość o ład przestrzenny i gospodarowanie nieruchomościami; rozwój kultury fizycznej i turystyki; ochrona środowiska i przyrody.

Temat: Samorząd gminny Zadania samorządu gminnego Zadania zlecone – gmina wykonuje je w imieniu państwa: organizowanie wyborów do Sejmu, Senatu i na urząd Prezydenta RP; Przeprowadzanie referendów krajowych; prowadzenie akt stanu cywilnego (rejestracja urodzeń, zgonów, zawieranie aktów małżeństwa); wydawanie dowodów osobistych; wypłacanie stałych zasiłków.

Temat: Samorząd gminny Budżet gminy – przychody Dochody własne: wpływy z podatków: od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych, dochodowego od osób fizycznych i prawnych; wpływy z opłat: skarbowej, targowej, miejscowej, za dzierżawę, od psa, eksploatacyjnej za wydobycie kopalin; czynsze z wynajmu lokali; dochody ze sprzedaży mienia.

Temat: Samorząd gminny Budżet gminy – przychody Dotacje celowe: rejestracja ruchu ludności (ewidencja ludności, urzędy stanu cywilnego), wybory do Sejmu, inwestycje w konkretną infrastrukturę. Subwencje ogólne: środki z budżetu państwa przeznaczone na realizację takich zadań, jak oświata, służba zdrowia. Obligacje emitowane przez gminę. Pożyczki i kredyty. Środki z budżetu Unii Europejskiej.

Temat: Samorząd gminny Budżet gminy – wydatki Struktura działowa wydatków gmin w 2015 roku Dziedzina – wydatki w % Oświata i wychowanie – 36,6 % Pomoc społeczna – 16 % Administracja publiczna – 10,3 % Gospodarka komunalna – 10 % Transport i łączność – 8,1 % Rolnictwo i łowiectwo - 3,2 % Kultura fizyczna – 2,5 % Pozostałe działy – 13,2 %

Temat 2: Urząd gminy […] Pracownik Urzędu Miasta Szczecin ma świadomość służebnej roli administracji samorządowej wobec społeczności lokalnej. […] Kodeks etyki pracowników Urzędu Miasta Szczecin

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Urząd Stanu Cywilnego: zgłoszenie urodzenia dziecka, oświadczenie o uznaniu ojcostwa, nadanie dziecku nazwiska męża matki, zawarcie związku małżeńskiego, zaświadczenie stwierdzające możność zawarcia małżeństwa za granicą, wpisanie do rejestru stanu cywilnego aktu sporządzonego za granicą, rejestracja zgonów.

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska: uzyskanie zezwolenia na utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną, uzyskanie zezwolenia na utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców, krajowy transport osób – zezwolenie na regularne przewozy osób, zgłoszenie zamiaru wycięcia drzew, zezwolenie na usunięcie drzew i krzewów – bez naliczania opłat, organizowanie imprez handlowych na wolnym powietrzu, sprawy targowisk i handlu.

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Wydział Oświaty zatwierdzanie sieci szkół i ich planów organizacyjnych, stypendia i zasiłki szkolne, uzyskiwanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego.

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Wydział Kultury organizowanie imprez artystycznych i rozrywkowych, Stypendia Artystyczne Miasta Szczecin, nadawanie tytułu Mecenasa Kultury Szczecina, przydział pracowni artystycznych.

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Wydział Sportu zezwolenie na przeprowadzenie masowej imprezy sportowej, zgłoszenie wpisu do ewidencji obiektów, które świadczą usługi hotelarskie, stypendia sportowe dla zawodników. 

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Wydział Spraw Społecznych Karta Dużej Rodziny, wydanie legitymacji uprawniających honorowych dawców krwi do bezpłatnego korzystania z przejazdów środkami komunikacji miejskiej, wydanie decyzji zezwalającej na sprowadzenie zwłok/szczątków ludzkich z zagranicy celem pochowania ich na cmentarzu w Szczecinie.

Temat: Urząd gminy Załatwianie spraw w urzędzie gminy/miasta Biuro Obsługi Interesantów wydawanie dowodów osobistych, zgłaszanie uszkodzenia lub zgubienia dowodu osobistego, zameldowanie na pobyt stały i czasowy, wydawanie Szczecińskiej Karty Rodzinnej, dopisanie do spisu wyborców, przyjmowanie i rozpatrywanie zawiadomień o zamiarze zorganizowania zgromadzenia.

Temat: Urząd gminy Sprawy załatwiane w e-urzędzie http://www.eurzad.szczecin.pl/chapter_51220.asp Akta stanu cywilnego Alkohol – zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych oraz inne sprawy związane z gminną ewidencją działalności gospodarczej Ambasador Szczecina Dowody osobiste Działalność gospodarcza Fundacje Garaże Grunty Gospodarka odpadami

Temat: Urząd gminy Sprawy załatwiane w e-urzędzie http://www.eurzad.szczecin.pl/chapter_51220.asp Honorowi dawcy krwi Imię/nazwisko – zmiana Imprezy masowe Karta Dużej Rodziny Kluby sportowe Lokale Małżeństwa Mecenas Kultury Szczecina Nagroda Artystyczna Miasta Szczecin Opłata skarbowa Organizacje pozarządowe, organizacje pożytku publicznego

Temat: Urząd gminy Sprawy załatwiane w e-urzędzie http://www.eurzad.szczecin.pl/chapter_51220.asp Patronaty, mecenaty Placówki wsparcia dziennego Podatki: od nieruchomości, leśny, rolny Pozwolenie tramwajowe Pracownie artystyczne Rozwody Stowarzyszenia Stypendia Szczecińska Karta Rodzinna Szczecińska Karta Seniora Testament

Temat: Urząd gminy Sprawy załatwiane w e-urzędzie http://www.eurzad.szczecin.pl/chapter_51220.asp Transport drogowy Uczniowskie kluby sportowe Urodzenia Wybory Wymeldowanie Zadania publiczne – dotacje, otwarte konkursy ofert, sprawozdania Zameldowanie Zgromadzenia Zgony Żłobki i kluby dziecięce

Temat: Urząd gminy Sprawy załatwiane w e-urzędzie Gdy wybierzemy na stronie urzędu miasta określoną sprawę, znajdziemy tam etapy postępowania – krok po kroku: 1) Wymagane dokumenty 2) Opłaty 3) Termin załatwienia sprawy 4) Jednostka odpowiedzialna 5) Tryb odwoławczy 6) Uwagi 7) Lista złączników

Temat 3: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście […] Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, ślubuję uroczyście obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców. […] Ustawa o samorządzie gminnym

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście RADA GMINY/MIASTA organ stanowiący i kontrolny Wybory do rady gminy są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Kadencja – 5 lat, licząc od dnia wyborów. W przypadku rażącego naruszenia Konstytucji lub ustaw Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów może rozwiązać radę gminy. Zasady organizowania lokalnego referendum określa ustawa z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Mieszkańcy jako członkowie wspólnoty samorządowej mogą wyrazić w nim – w drodze głosowania – swoją wolę m.in. w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście Rada Gminy obraduje na sesjach. Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym. Rada gminy może powoływać ze swojego grona dwa rodzaje komisji: stałe i doraźne. Radni mogą tworzyć kluby radnych. Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście Kompetencje rady gminy: stanowienie aktów prawa miejscowego i Statutu Gminy; wybór i odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy; uchwalanie budżetu gminy; rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu; podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat lokalnych; podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy; uchwalanie kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, programów gospodarczych i przyjmowanie programów rozwoju. 

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście WÓJT/BURMISTRZ/PREZYDENT MIASTA organ wykonawczy gminy/miasta Wójt jest organem wykonawczym gminy. Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terenie gminy. Prezydent miasta jest organem wykonawczym w miastach powyżej 100 000 mieszkańców i w miastach, w których prezydent był już organem zarządzająco-wykonawczym (przed reformą administracyjną) np. Świnoujście.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście Wójt/burmistrz/prezydent miasta wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Kadencja wójta trwa 5 lat, licząc od dnia wyboru, i ustaje z dniem upływu tego terminu. Prawo wybierania wójta w danej gminie, czyli czynne prawo wyborcze ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze gminy, oraz obywatel innego niż Polska kraju członkowskiego Unii Europejskiej, który stale mieszka na obszarze tej gminy, ukończył 18 rok życia najpóźniej w dniu wyborów i został wpisany do stałego rejestru wyborców.  Prawo wybieralności, czyli bierne prawo wyborcze, ma każdy obywatel polski posiadający prawo wybieralności do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast mogą być odwołani przed upływem kadencji w drodze referendum. Z taką inicjatywą ma prawo wystąpić rada gminy (miejska) lub mieszkańcy.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań wójta należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady gminy; określanie sposobu wykonywania uchwał; gospodarowanie mieniem gminy; wykonywanie budżetu; zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Temat: Organy stanowiące i wykonawcze w gminie/mieście W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy. Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia. Kierownikiem urzędu jest wójt.

Temat 4: Nasza gmina Dla człowieka, podobnie jak dla ptaka, świat ma wiele miejsc, gdzie można odpocząć, ale gniazdo tylko jedno. Oliver Wendel Holmes

Temat: Nasza gmina Informator (folder) o gminie: Katalog rodzajów informacji o naszej gminie: położenie i obszar gminy, warunki geograficzne; tradycje historyczne; mieszkańcy – liczba, przekrój zawodowy, mniejszości narodowe, interesujący ludzie itp.; miasta i wsie na terenie gminy; bogactwa naturalne, przemysł, usługi, rolnictwo; instytucje kultury – muzea, teatry, biblioteki, galerie; szkoły i inne placówki oświatowe; walory turystyczne, baza sportowa i rekreacyjno-turystyczna; historyczne miejsca i wydarzenia, zabytki, pomniki; imprezy cykliczne – festiwale, koncerty, zawody itp.; formy współpracy z zagranicą i fundusze unijne.

Temat 5: Problemy naszej gminy Każdy jest kowalem swego losu.

Temat: Problemy naszej gminy Lokalne problemy społeczne Katalog powszechnych problemów społeczności lokalnych: bezrobocie; migracje; starzenie się społeczeństwa; brak poszanowania własności publicznej; ubóstwo; alkoholizm; przemoc w rodzinie; uboga infrastruktura obiektów sportowych; zły stan dróg; problemy z dostępem do wody pitnej; dzikie wysypiska śmieci; uciążliwe sąsiedztwo (klub nocny, sąsiedzi, droga szybkiego ruchu).

Bibliografia Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. http://bip.um.szczecin.pl/chapter_11000.asp http://samorzad.infor.pl/ http://www.eurzad.szczecin.pl/chapter_51220.asp