Diagnoza lokalnych zagrożeń społecznych Gmina Strzelce Opolskie

Grupa badana W badaniu wzięło udział 810 osób, w tym 399 mężczyzn oraz 411 kobiet. Średnia wieku respondentów wyniosła 39 lat. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Podstawowe problemy społeczne w opinii mieszkańców W opinii mieszkańców do najpoważniejszych problemów społecznych należą: zanieczyszczenie powietrza oraz zanieczyszczenie krajobrazu*. Pozostałe problemy odnosiły się do: zanieczyszczenia wody – 81%; biedy i ubóstwa – 79%; bezrobocia – 78%; bezdomności – 78%; przestępstw – 78%; kryzysu rodziny – 74%; moralności – 74%. *suma odpowiedzi zdecydowanie zgadzam się i raczej zgadzam się MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Cel badania identyfikacja zagrożeń społecznych w środowisku lokalnym, w szczególności obejmujących: postawy społeczne dotyczące problemów istotnych w środowisku lokalnym; zagadnienia związane z substancjami psychoaktywnymi, takimi jak narkotyki i dopalacze; zagadnienia związane ze spożywaniem alkoholu, postawami wobec alkoholu oraz problematyką uzależnienia; zagadnienia związane z uzależnieniem od papierosów oraz e-papierosów; zagadnienia związane z uzależnieniem od hazardu; zagadnienia związane z przemocą w rodzinie w tym przekonania dotyczące modelu wychowania dzieci i młodzieży w kontekście stosowania kar fizycznych; zagadnienia związane z cyberprzemocą oraz uzależnieniami od czynności związanych z nowymi technologiami. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Spożywanie alkoholu oraz związane z nim inne problemy społeczne Pierwszą z poruszanych kwestii był wiek inicjacji alkoholowej. 30% osób swój wiek inicjacji alkoholowej wskazało na okres między 9 a 12 rokiem życia. Należy stwierdzić, że w perspektywie wieku rozwojowego badani mieszkańcy gminy dość wcześnie po raz pierwszy spróbowali alkoholu.

CZĘSTOTLIWOŚĆ SPOŻYWANIA ALKOHOLU Otrzymane wyniki można podsumować stwierdzeniem, że większość badanych mieszkańców spożywa alkohol okazjonalnie. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Badani deklarowali najczęściej, że spożywają jednorazowo 3 – 4 porcje alkoholu – 38% (0,5 – 1 piwa, 1 – 2 kieliszki wina lub 1 – 2 małe kieliszki wódki) lub 1 - 2 porcji (35%). MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

JAK OCENIA PAN/PANI ILOŚĆ SKLEPÓW I LOKALI W PANA/PANI OKOLICY, GDZIE MOŻNA KUPIĆ ALKOHOL? 81% mieszkańców gminy Strzelce Opolskie uważa, że w okolicy znajduje się odpowiednia ilość sklepów, w których można kupić alkohol. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

POSTAWY BADANYCH WOBEC ALKOHOLU 75% mieszkańców udzieliło poprawnej odpowiedzi pytanie, czy alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny niż ten zawarty w wódce. Łącznie 83% mieszkańców nie zgadza się ze stwierdzeniem, że należy lub raczej nie należy ograniczać dostępu do napojów alkoholowych bądź kontrolować jego sprzedaży. 15% respondentów ocenia osoby pijące alkohol jako zagrażające lub raczej zagrażające bezpieczeństwu w środowisku lokalnym. tylko 12% respondentów zgadza lub raczej zgadza się ze stwierdzeniem, że osoby nieletnie mogą z łatwością kupić alkohol w lokalnych sklepach. Zgodę na prowadzenie samochodu po spożyciu alkoholu wyraziło tylko 7% respondentów, a spożywanie alkoholu w ciąży spotyka się częściową aprobatą 6% osób. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Substancje psychoaktywne: nikotyna 26% respondentów zapaliło pierwszego papierosa między 16 a 18 rokiem życia. 18% badanych zapaliło swojego pierwszego papierosa po uzyskaniu pełnoletności. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

CZY PALI PAN/PANI PAPIEROSY LUB E-PAPIEROSY? MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

◦ 32% respondentów uważa, że e-papierosy są mniej szkodliwe niż klasyczne papierosy. ◦ 41% uważa, że są tak samo szkodliwe jak te tradycyjne. ◦ 14% badanych stwierdza, że e-papierosy mają gorszy wpływ na zdrowie człowieka niż te zwykłe. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Substancje psychoaktywne: narkotyki i dopalacze MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

CZY WIE PAN/PANI GDZIE MOŻNA KUPIĆ NARKOTYKI LUB DOPALACZE? MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Zjawisko przemocy w rodzinie MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

15% respondentów ma w swoim otoczeniu osoby, które doświadczają przemocy w rodzinie, a aż 40% podejrzewa że tak się dzieje. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

POSTAWY BADANYCH WOBEC ALKOHOLU ponad połowa badanych nie wie do jakich instytucji może zgłosić się osoba doświadczająca przemocy w rodzinie (57%). łącznie 80% badanych zdecydowanie lub raczej nie zgadza się ze stwierdzeniem, że przyczyną przemocy w rodzinie jest alkohol. łącznie 85% mieszkańców nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ofiarą przemocy w rodzinie może stać się zarówno kobieta, jak i mężczyzna. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Hazard MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

W subiektywnej ocenie sporej części mieszkańców zjawisko uzależnienia od hazardu nie jest bardzo i dość powszechne: łącznie 69% odpowiedzi przeczących. 42% respondentów wie, gdzie mogą zgłosić się osoby uzależnione od hazardu. MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Cyberprzemoc i uzależnienie od Internetu MIESZKAŃCY POWYŻEJ 20 r.ż.

Problemy społeczne w środowisku dzieci i młodzieży RODZAJE PRZEBADANYCH KLAS LICZBA PRZEBADANYCH UCZNIÓW Klasy podstawowe (SP) 560 Klasy gimnazjalne (GIM) 92 Klasy ponadgimnazjalne (PONADGIM) 654 ŁĄCZNIE 1306 UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

JAKOŚĆ RELACJI RÓWIEŚNICZYCH UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Ponad połowa uczniów klas podstawowych nigdy nie było na wagarach (61%) lub było na nich tylko razy (17%). Odsetek takich osób wzrasta wraz z wiekiem – w klasach gimnazjalnych już 58% uczniów ma za sobą pierwsze wagary. Ten odsetek wśród uczniów klas PONADGIM jest najwyższy i wynosi 83%. UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Uczniowie w zdecydowanej większości deklarują bardzo dobre lub raczej dobre relacje z opiekunami (SP – 98%; GIM – 97%; PONADGIM – 96%).

Łącznie 87% uczniów klas podstawowych; 87% uczniów klas gimnazjalnych oraz 76% młodzieży chciałoby lub raczej chciałoby podzielić się swoimi wątpliwościami z rodzicami. Łącznie odpowiednio 69% uczniów klas podstawowych; 47% gimnazjalistów oraz 49% uczniów klas ponadgimnazjalnych obdarzyłoby zaufaniem pedagogów. UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Substancje psychoaktywne: Alkohol Inicjację alkoholową ma za sobą: 33% badanych uczniów SP; 60% uczniów GIM i 80% najstarszych uczniów. UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Najczęściej deklarowaną okolicznością inicjacji alkoholowej uczniów klas podstawowych i uczniów klas gimnazjalnych jest impreza, domówka (SP - 8%; GIM – 10%; PONADGIM – 26%) i spotkania ze znajomymi (SP - 8%; GIM – 21%; PONADGIM – 32%). 7% uczniów SP; 13% uczniów GIM i 6% uczniów PONADGIM miało jednorazowy kontakt z alkoholem. Kilka razy w życiu spożywało alkohol: 9% uczniów SP; 27% uczniów GIM i 19% uczniów PONADGIM. Spożywanie alkoholu kilka razy w miesiącu deklaruje 23% uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz 11% uczniów GIM.

Substancje psychoaktywne: Papierosy UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Ponad połowa badanych uczniów w gminie Strzelce Opolskie, którzy mają za sobą inicjację nikotynową, aktualnie nie pali papierosów (SP – 90%; GIM – 86%; PONADGIM – 69%). 43% uczniów SP; 17% klas gimnazjalnych i 7% uczniów PONADGIM ocenia, że ich koledzy raczej nie palą. Z kolei 26% uczniów SP; 29% uczniów klas gimnazjalnych i 13% uczniów PONADGIM wskazuje, że pali kilka osób. Generalnie wysoki odsetek uczniów ocenia, że papierosy pali więcej niż 20 osób: SP - 21%; GIM - 29% i PONADGIM - 69%. UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

ILE OSÓB Z TWOJEJ SZKOŁY PALI PAPIEROSY?

Substancje psychoaktywne: Narkotyki i dopalacze UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Na pytanie: „Jak często przyjmujesz narkotyki lub dopalacze Na pytanie: „Jak często przyjmujesz narkotyki lub dopalacze?” uczniowie w większości odpowiedzi wskazali, że ten problem ich nie dotyczy (SP – 94%; GIM – 96%; PONADGIM – 84%). Wśród uczniów najczęściej pojawiała się odpowiedź: uczniowie PONADGIM: „Spróbowałam/em tylko raz” (4%); „Przyjmowałem/am tylko kilka razy w życiu” (5%). Zdecydowana większość uczniów klas podstawowych (90%), klas gimnazjalnych (91%), jak i ponadgimnazjalnych (83%) nie wie, gdzie można kupić narkotyki lub dopalacze. UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

Zdecydowana większość uczniów klas podstawowych (90%), klas gimnazjalnych (91%), jak i ponadgimnazjalnych (83%) nie wie, gdzie można kupić narkotyki lub dopalacze.

Przemoc w szkole

Można przyjąć, że uczniowie klas podstawowych zasadniczo czują się bezpiecznie w szkole, ponieważ 87% z nich wskazało, że na jej terenie nie ma innych uczniów, których muszą się obawiać. Podobny, względem wartości, stan deklarują uczniowie klas gimnazjalnych (85%) i klas ponadgimnazjalnych (87%).

Z odpowiedzi udzielonych przez uczniów wynika, że chociaż na dość niskim poziomie, to w badanych szkołach obecny jest zwyczaj „chrztu” młodszych uczniów – przyznaje to 4% uczniów SP; 6% gimnazjalistów oraz 4% uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

KORZYSTANIE Z KOMPUTERA Większość uczniów spędza przed komputerem od dwóch do trzech godzin dziennie (SP – 40%; GIM – 43%; PONADGIM – 32%). Najbardziej popularnymi formami okazują się być portale społecznościowe (SP – 28%; GIM – 35%; PONADGIM – 50%) oraz gry komputerowe (SP – 36%; GIM – 23%; PONADGIM – 17%). 35% uczniów klas podstawowych; 29% uczniów gimnazjum oraz 21% najstarszych uczniów deklaruje, że brak dostępu do Internetu nie miałby dla nich znaczenia lub też wpływ ten byłby niewielki. Aczkolwiek, część uczniów także przyznaje, że odczułoby brak dostępu do Internetu (SP – 46%; GIM - 50%; PONADGIM - 54%). UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

CYBERPRZEMOC 21% uczniów klas podstawowych, 30% gimnazjalistów i 30% uczniów szkół ponadgimnazjalnych doświadczyło w przestrzeni internetowej zjawiska hatingu, nazywanego potocznie przez uczniów „hejtowaniem”. Uczniowie dość często otrzymywali wiadomości z obelgami (SP – 20%; GIM - 28%; PONADGIM – 31%) oraz często padali też ofiarami włamania na konto (SP – 16%; GIM – 16%; PONADGIM – 19%). UCZNIOWIE GMINY STRZELCE OPOLSKIE

HAZARD

REKOMENDACJE można uznać, że niewielki odsetek badanych mieszkańców nie przyjmuje konstruktywnych postaw wobec alkoholu. W kwestiach takich, jak: traktowanie alkoholu jako rozwiązania trudnych sytuacji tylko 10% mieszkańców odpowiedziało pozytywnie; zgodę na prowadzenie samochodu po spożyciu alkoholu wyraziło łącznie 7% respondentów, a picie w trakcie ciąży spotkało się z częściową aprobatą 6% osób. Utrzymanie tego pozytywnego trendu poprzez: przeprowadzenie kampanii informacyjnej, mającej na celu zwrócenie uwagi na negatywne skutki spożywania alkoholu na organizm człowieka oraz konsekwencje społeczne związane z jego przyjmowaniem; zorganizowanie szeregu darmowych spotkań otwartych, mających na celu kształtowanie umiejętności i kompetencji społecznych związanych z asertywnością, radzeniem sobie z negatywnymi emocjami, czy identyfikacją przyjmowanych destruktywnych postaw

REKOMENDACJE wynikające z zadań gminy oraz rekomendacji PARPA zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych

REKOMENDACJE Badanie mieszkańców wskazało, że łącznie 80% badanych w większym lub mniejszym stopniu miało kontakt z wyrobami tytoniowymi. wdrażanie programów o tematyce antynikotynowej, rozpowszechnianie materiałów edukacyjno-informacyjnych chociażby na terenie szkół, poradni, czy podjęcie współpracy z lokalnymi mediami w zakresie promowania postaw wolnych od nałogu.

REKOMENDACJE 85% mieszkańców nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ofiarą przemocy w rodzinie może stać się zarówno kobieta, jak i mężczyzna. Dodatkowo, wśród badanych mieszkańców tylko ponad połowa badanych nie wie do jakich instytucji może zgłosić się osoba doświadczająca przemocy w rodzinie (57%). Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie; zmiana postrzegania przez społeczeństwo problemu przemocy w rodzinie; przeprowadzenie na terenie gminy kampanii informacyjnej dotyczącej przemocy w rodzinie oraz lokalnych instytucji, które mogą udzielać pomocy. Jedną z prostszych i najbardziej ekonomicznych metod dotarcia do dużej liczby osób byłyby plakaty oraz ulotki psychoedukacyjne zawierające informacje o lokalnych instytucjach, które niosą pomoc osobom doznającym przemocy; Stworzenie przestrzeni współpracy między lokalnymi władzami a kościołami i związkami wyznaniowymi; wdrażanie, realizacja i monitoring szkolnych programów profilaktycznych; tworzenie grup wsparcia oraz udział ofiar przemocy, nie tylko w rodzinie, w zajęciach prowadzonych chociażby przez klub integracji społecznej, czy poradnie; organizacji szkoleń dla członków Zespołu Interdyscyplinarnego, Grup Roboczych oraz pozostałych przedstawicieli w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

REKOMENDACJE Na podstawie otrzymanych danych można uznać zjawisko tzw. chrztu, jako marginalne. Aczkolwiek, 4% uczniów SP; 6% gimnazjalistów oraz 4% uczniów szkół ponadgimnazjalnych wskazało, że ten problem istnieje. Powyższe wartości powinny skłonić władze lokalne do zapoczątkowania lub rozwijania w szkołach działań z zakresu zapobiegania agresji i przemocy oraz rozwiązywania konfliktów. Preferowane byłyby także doskonalenie szkolnych rozwiązań systemowych w zakresie kontroli i profilaktyki zachowań agresywnych. Przeprowadzone badania wskazują na konieczność szerokiej edukacji z zakresu bezpiecznego korzystania z Internetu: wspierania świadomości prawnej, umiejętności ochrony przez niebezpiecznymi sytuacjami, wiedzy dotyczącej ochrony własnych danych.