Działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu pociągów dr inż. Andrzej Żurkowski Fot. A. Żurkowski

Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym: infrastruktura, tabor. Zagadnienia: Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym: infrastruktura, tabor. Systemy i stopnie automatyzacji prowadzenia ruchu pociągów. Autonomiczność w transporcie szynowym. Wnioski i rekomendacje. Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii.

Dwa rodzaje bezpieczeństwa: Bezpieczeństwo osobiste (kradzieże, napady, terroryzm), Bezpieczeństwo komunikacyjne (związane z ruchem kolejowym). Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. 2

Dwa rodzaje bezpieczeństwa: Bezpieczeństwo osobiste (kradzieże, napady, terroryzm), Bezpieczeństwo komunikacyjne (związane z ruchem kolejowym). Podstawowy element działalności szeregu podmiotów: Urząd Transportu Kolejowego, Ministerstwo Infrastruktury, zarządcy infrastruktury kolejowej, przewoźnicy kolejowi, Instytut Kolejnictwa, jednostki naukowe. Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. 3

INŻYNIERIA LĄDOWA I TRANSPORT Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (1). Dyscyplina naukowa INŻYNIERIA LĄDOWA I TRANSPORT Ruch kolejowy infrastruktura tabor kolejowy droga kolejowa lokomotywy, wagony sterowanie ruchem zespoły trakcyjne zasilanie pojazdy służbowe łączność Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. stacje i przystanki SYSTEM TRANSPORTU

INŻYNIERIA LĄDOWA I TRANSPORT Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (2). Dyscyplina naukowa INŻYNIERIA LĄDOWA I TRANSPORT Ruch kolejowy infrastruktura tabor kolejowy droga kolejowa CERTYFIKACJA ! lokomotywy, wagony sterowanie ruchem zespoły trakcyjne zasilanie pojazdy służbowe łączność Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. stacje i przystanki SYSTEM TRANSPORTU 5

drogi kołowe, przejścia (środowisko) Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (3). infrastruktura Wewnętrzna system kolejowy Zewnętrzna drogi kołowe, przejścia (środowisko) 100% kolej kolej / otoczenie

Infrastruktura – sterowanie ruchem kolejowym Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (4). Infrastruktura – sterowanie ruchem kolejowym historycznie berło, jazda w odstępie czasu zapowiadanie telefoniczne blokada półsamoczynna blokada samoczynna automatyzacja Kat. Nazwa angielska Nazwa polska 1 AWS – Automatic Warning System Systemy automatycznego ostrzegania Automatic train breaking system Samoczynne hamowanie pociągu 2 ATP – Automatic Train Protection Automatyczna kontrola pociągu 3 ATC – Automatic Train Control Automatyczne sterowanie pociągiem ETCS – European Train Control System Europejski System Sterowania Pociągami 4 ATO – Automatic Train Operation Automatyczne prowadzenie pociągu ATS – Automatic Train Supervision Automatyczny nadzór pociągów APM – Automatic People Movers Systemy APM

Infrastruktura – otoczenie, środowisko Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (5). Infrastruktura – otoczenie, środowisko POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA edukacja „komunikacyjna” społeczeństwa (kierowcy, piesi), ogradzanie linii kolejowych, odpłaszacze zwierząt, rozwój techniki ostrzegania na przejściach i przejazdach kolejowych, skrzyżowania wielopoziomowe. 100% bezpieczeństwa Pełna separacja linii kolejowych od otoczenia. Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. 8

Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (6). Kampania społeczna Bezpieczny przejazd – „Szlaban na ryzyko” otrzymała patronat Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Konsekwentnie realizowane od 13 lat przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. działania, zwiększają bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych. To różne formy apeli i akcji adresowane do wszystkich grup wiekowych, m.in. ulotki oraz spotkania przypominające o bezpieczeństwie. Źródło:

Współczesne wymagania: Bezpieczeństwo w transporcie kolejowym – infrastruktura i tabor (7). tabor kolejowy Współczesne wymagania: bezpieczeństwo, sprawność techniczno-ruchowa (przyspieszenie, prędkość, hamowanie), szybka i bezpieczna wymiana potoków na stacjach i przystankach, sprawność energetyczna (zużycie energii, rekuperacja), komfort (fotele, przejścia, bagaż, rowery itp.). 100% kolej

Stopnie wprowadzania automatyzacji w transporcie szynowym (1). Stopień automatyzacji Prowadzenie pociągu Rozbieg Hamowanie Zamykanie Drzwi Reakcja na zakłócenia GoA 1 ATP + maszynista GoA 2 ATP + ATO automatyczny automatyczne GoA 3 nadzór maszynisty wspomagane GoA 4 bezobsługowe GoA – Grade of Automation, ATP – Automatic Train Protection, ATO – Automatic Train Operation. Źródła: Zakres podsystemu się nie zmienił. Jedyną różnicą jest system pomiaru energii – dotychczas licznik na pojeździe, który przeszedł do TSI loc&pas, a w jego miejsce system zbierania danych o zużyciu energii. 11

Zmiany raczej ewolucyjne niż rewolucyjne. Stopnie wprowadzania automatyzacji w transporcie szynowym (2). Elementarne warunki wprowadzenia ATO w transporcie szynowym: ruch pojazdów szynowych po wydzielonym, odizolowanym terenie (tunele, estakady), systemy bezpiecznej wymiany podróżnych na stacjach i przystankach (bramki, drzwi peronowe), automatyczny nadzór nad stanem technicznym pojazdów szynowych (algorytmy decyzyjne), pełna automatyzacja wszystkich na sieci transportu szynowego (przepustowość, regulacja ruchu). Zmiany raczej ewolucyjne niż rewolucyjne. Źródło: Fot.: Autor Drzwi peronowe – metro w Sewilli Port Lotniczy CDG w Paryżu

Dziękuję za uwagę! https://uic.org/ 13