Polityka klimatyczno-energetyczna UE – „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? „PAKIET” W LOGICE CIRCULAR ECONOMY BEZODPADOWA ENERGETYKA WĘGLOWA elementem ochrony klimatu Janusz Lewandowski Tomasz Szczygielski Centrum Inżynierii Minerałów Antropogenicznych Instytut Badań Stosowanych Politechniki Warszawskiej 18 października 2018 Warszawa

„ZAMKNIĘCIE OBIEGU – plan działania UE 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Pakiet gospodarki o obiegu zamkniętym, „ZAMKNIĘCIE OBIEGU – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym” przyjęty przez Komisję Europejską 02.12.2015: Projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów (COM(2015) 595); zmieniającej dyrektywę 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów (COM(2015) 594); zmieniającej dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (COM(2015) 596); zmieniającej dyrektywy 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji, 2006/66/WE w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów 2012/19/UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (COM(2015) 593).

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK?

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? PROBLEM Strumienie i złoża surowców antropogenicznych, stanowiąc źródło minerałów dla gospodarki, traktowane są powszechnie jako odpady przemysłowe Wykres 2. Ilość odpadów wytworzonych w krajach Unii Europejskiej wg rodzaju (t) Źródło: dane Eurostat

Wykres 1. Ilość odpadów wytworzonych w Polsce wg rodzaju (t) 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? PROBLEM Wykres 1. Ilość odpadów wytworzonych w Polsce wg rodzaju (t) Źródło: dane Eurostat

Źródło: UEPG (European Association of Aggregates Producers) 2015-2016 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? PROBLEM … i SZANSA Surowce naturalne - zaspokajają zapotrzebowania na materiały do budownictwa, w 87% Kruszywa wtórne - pochodzące z przemysłu stanowią jedynie 5% udziału Kruszywa z recyklingu – to jedynie 8% Wykres 3. Źródła surowców wykorzystywanych do budownictwa w krajach Europy Źródło: UEPG (European Association of Aggregates Producers) 2015-2016

Gospodarka Obiegu Zamkniętego ZMIANY W ŁAŃCUCHU WARTOŚCI 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Gospodarka Obiegu Zamkniętego ZMIANY W ŁAŃCUCHU WARTOŚCI

Energetyka zorientowana na zamykanie obiegu minerałów – BEW 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Energetyka zorientowana na zamykanie obiegu minerałów – BEW Energetyka gotowa jest wytwarzać nie tylko energię elektryczną i gorącą wodę, ale także surowce i produkty dla budownictwa – popiół lotny do betonu, spoiwa hydrauliczne, wypełniacze mineralne, kruszywa i inne. Aby to osiągnąć w sposób optymalny technicznie i ekonomicznie przygotowuje się do: wdrożenia zmian w zakresie swojej działalności i jego rozszerzenie, uzdatniania popiołów i gipsu we własnych procesach technologicznych, na etapie przygotowania paliwa, procesu spalania, usuwania i transportu pneumatycznego popiołu z kotła, wychwytywanie w filtrach, magazynowania i logistyki, współpracy z rządem w celu tworzenia i wdrażania regulacji sprzyjających tym procesom: Pierwszeństwa dla Wtórnych. Uznaje, że takie podejście jest właściwe, ponieważ: obniży koszty i ryzyka gospodarki UPS w energetyce, zmniejsza ilości składowanych UPS, ochroni część zasobów naturalnych, zwiększy podaż niskoemisyjnych materiałów do budownictwa, wskutek powyższego obniży koszty całej gospodarki.

Warunki normalizacyjne 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Aby energetyka mogła w pełni wdrożyć zasadę zamykania obiegu minerałów poprzez wytwarzanie i dostarczanie produktów do budownictwa, spełnione trzeba kilka warunków brzegowych: Warunki regulacyjne Warunki elektrowni Warunki rynkowe Warunki normalizacyjne Warunki środowiskowe Warunki ekonomiczne Warunki wsparcia naukowego Warunek synchronizacji

Warunki brzegowe BEW Warunki regulacyjne 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Warunki brzegowe BEW Warunki regulacyjne Wprowadzenie przez Rząd RP wskaźnika antropogeniczności (WA) w budownictwie inżynieryjnym i komunikacyjnym; Pierwszeństwo dla wtórnych w projektowaniu w budownictwie; Zielone zamówienia publiczne; Gospodarki odpadami zgodnie z ustawą o odpadach i GOZ; Wdrożenie skutecznej ochrony zasobów naturalnych; Wdrożenie systemu obniżania emisji w non-ETS, szczególnie w budownictwie.

Warunki brzegowe wdrożenia BEW 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Warunki brzegowe wdrożenia BEW Warunki elektrowni: a) Diagnoza kosztów i ryzyka gospodarki odpadami: Koszty i ryzyka obecne Koszty i ryzyka w planowanym czasie pracy instalacji Modele współpracy z rynkiem b) Wdrożenie modelu poprawy własności minerałów antropogenicznych (MA) do produktów w procesach energetycznych: Dodatki do paliwa Proces spalania Transport MA w spalinach Separacja MA Dodatki do MA

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Schemat modelu

4. Warunki normalizacyjne: 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? 3. Warunki rynkowe: Wyznaczanie pojemności i zmienności rynków na produkty na bazie MA; Określenie właściwego wskaźnika antropogeniczności (WA) i jego zmienności w budownictwie inżynieryjnym. 4. Warunki normalizacyjne: Techniczne normy produktowe; Standardy środowiskowe dla produktów; Standardy projektowania w budownictwie inżynieryjnym. 5. Warunki środowiskowe: Składowanie odpadów jako ostateczność; Odzysk odpadów do surowców.

8. Warunek synchronizacji: 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? 6. Warunki ekonomiczne: Koszty składowania odpadów; Koszty wytwarzania produktów na bazie MA; Opłaty środowiskowe za korzystanie z zasobów naturalnych; Preferencje podatkowe dla produktów na bazie MA. 7. Warunki wsparcia naukowego: Precyzyjne określenie warunków 1-6 i ich wzajemnej zależności; Optymalizacja modelu BEW w energetyce (1.b); Optymalizacja modeli obiegu materii, mapy drogowej i wskaźników dla GOZ dla BEW. 8. Warunek synchronizacji: Warunki 1-5 muszą być wdrażane we właściwej kolejności, najlepiej jednocześnie; Komunikacja międzysektorowa, głównie energetyki i górnictwa z budownictwem

Obszary innowacji 1. Zapobieganie powstawania odpadów: 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Obszary innowacji 1. Zapobieganie powstawania odpadów: wdrożenie symbiotycznych relacji gospodarczych w państwie, pierwszeństwo dla produktów antropogenicznych, stymulacje podatkowe.

2. Alokacja CO2 w energetyce 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? 2. Alokacja CO2 w energetyce przypisanie części emisji do produktów antropogenicznych a nie tylko energii elektrycznej i ciepła, oszczędności emisji w energetyce do 10% (wg metodologii JI TEFRA 2012), zmniejszenie ryzyka środowiskowego i finansowego w energetyce. Odpowiedzialny: administracja publiczna, elektrownie i elektrociepłownie

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Projekt TEFRA (2012) Podstawa metodologii alokacji CO2 w energetyce, z uwzględnieniem produktów antropogenicznych

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK?

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK?

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Globalny potencjał to: zmniejszanie emisji z energetyki węglowej o 500 mln ton CO2/rok, Uniknijmy emisji 500 mln ton emisji CO2 na ziemi, poprzez pełne wykorzystanie własności puculanowych i hydraulicznych zawartych w minerałach antropogenicznych z energetyki, poprzez wytworzenie w procesach energetycznych produktów budowlanych do potrzeb lokalnych rynków budownictwa inżynieryjnego; Modelem wyjściowych do liczenia oszczędności może być projekt JI Tefra (2012), którego metodologia została uznana przez Konwencję Klimatyczną ONZ (UNFCCC); plus: Zmniejszmy emisyjność i tym samym koszty energetyki spalającej paliwa kopalne poprzez alokację ok. 10% corocznej emisji do produktów antropogenicznych; Unowocześnijmy energetykę aby było bezodpadowa; Ochrońmy tereny przeznaczane na składowiska popiołów; Dostarczmy niskoemisyjne i konkurencyjne cenowo produkty do budownictwa inżynieryjnego; Stwórzmy nowe miejsca pracy dla ludzi ze składowisk przy wytwarzaniu produktów antropogenicznych.

18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK?

Dziękuję za uwagę tomasz.szczygielski@pw.edu.pl Kontakt: 18 października 2018 r. • Warszawa • Polityka klimatyczno-energetyczna UE „CZYSTE POWIETRZE DLA KAŻDEGO EUROPEJCZYKA CZY DLA KAŻDEGO POLAKA TEŻ – JEŚLI TAK, TO JAK? Dziękuję za uwagę Kontakt: tomasz.szczygielski@pw.edu.pl