TŁUMACZENIE PRZYSIĘGŁE - WPROWADZENIE Joanna Warmuzińska-Rogóż

Spis treści Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego. Kto może zostać tłumaczem przysięgłym? Jak zostać tłumaczem przysięgłym? Zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Kodeks tłumacza przysięgłego. Przydatne strony internetowe. Bibliografia.

Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego Wcześniej obowiązujące Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dn. 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych nie przystawało do zaistniałych w Polsce zmian polityczno-gospodarczych. To spowodowało konieczność zmiany statusu tłumacza przysięgłego. Pierwsze prace nad nową ustawą rozpoczęto jeszcze w 1997 r., kiedy to ustalono najważniejsze założenia do nowego aktu prawnego (wśród nich te dotyczące przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego). Po wielu dyskusjach i konsultacjach stworzono projekt nowej ustawy. Obecnie obowiązuje USTAWA z dn. 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (uztp), ogłoszona w Dzienniku Ustaw Nr 273 pod pozycją 2702 w dn. 27 grudnia 2004r.Ustawa weszła w życie w dn. 27 stycznia 2005 r.

Kto może zostać tłumaczem przysięgłym? Zgodnie z art. 2 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumaczem przysięgłym może być osoba, która: Ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub, na zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa; Zna język polski; Ma pełną zdolność do czynności prawnych; Nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego; Ukończyła magisterskie studia wyższe na kierunku filologia lub ukończyła magisterskie studia wyższe na innym kierunku i studia podyplomowe w zakresie tłumaczenia, odpowiednie dla danego języka; Złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin z umiejętności tłumaczenia z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski (…).

Jak zostać tłumaczem przysięgłym? Warunki nabycia prawa do wykonywania zawodu określa cytowany już wcześniej art.2 uztp. Wśród nich warto zwrócić szczególną uwagę na punkt 6 dotyczący egzaminu na tłumacza przysięgłego. Szczegółowo warunki przeprowadzenia egzaminu określa art. 3 i 4 uztp.

Jak zostać tłumaczem przysięgłym? Egzamin uważa się za zdany w przypadku uzyskania pozytywnego wyniku z obydwu części. ! W razie niedostatecznego wyniku którejś z części kandydat może ponownie przystąpić do egzaminu nie wcześniej niż po upływie roku od daty poprzedniego egzaminu. Uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego nabywa osoba, która zdała egzamin. Otrzymuje ona świadectwo wydane przez Ministra Sprawiedliwości. Składa ślubowanie i podlega wpisowi, na swój wniosek, na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości.

Jak zostać tłumaczem przysięgłym? Oto tekst ślubowania, jakie składa tłumacz przysięgły wobec Ministra Sprawiedliwości: „Mając świadomość znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że powierzone mi zadania tłumacza przysięgłego będę wykonywać sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy państwowej i innej tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką zawodową” Art.7 uztp

Zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego Zgodnie z art. 13 uztp tłumacz przysięgły jest uprawniony do: Sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język polski, z języka polskiego na język obcy, a także do sprawdzania i poświadczania tłumaczeń w tym zakresie, sporządzonych przez inne osoby; Sporządzania poświadczonych odpisów pism w języku obcym, sprawdzania i poświadczania odpisów pism, sporządzonych w danym języku obcym przez inne osoby; Dokonywania tłumaczenia ustnego. Zgodnie z art. 14 uztp tłumacz przysięgły jest obowiązany do: Wykonywania powierzonych mu zadań ze szczególną starannością i bezstronnością, zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa; Zachowania w tajemnicy faktów i okoliczności, z którymi zapoznał się w związku z tłumaczeniem; Doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

Zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego Uwaga! Tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej, chyba że zachodzą szczególnie ważne przyczyny uzasadniające odmowę.

Kodeks tłumacza przysięgłego Status prawny tłumacza przysięgłego w Polsce określa opisana wcześniej Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego. Ponadto tłumacze przysięgli, tłumacze pełniący funkcje tłumaczy sądowych, powołanych ad hoc, oraz zajmujący się tłumaczeniem prawniczym szeroko rozumianym jako dziedzina specjalności translatorskiej powinni przestrzegać Kodeksu Tłumacza Przysięgłego przyjętego przez Radę Naczelną Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Ekonomicznych, Prawniczych i Sądowych TEPIS uchwałą podjętą w dn. 31 marca 2005 roku. Kodeks określa między innymi zasady etyki i praktyki zawodowej.

Przydatne strony internetowe Szczególnie pożyteczną stroną internetową jest strona TEPIS-u, gdzie umieszczone zostały informacje dotyczące regulacji prawnych związanych z zawodem, a także nowości wydawniczych i szkoleń dla tłumaczy oraz adeptów sztuki tłumaczeniowej: www.tepis.org.pl Wiele ciekawych informacji dotyczących francuskiego prawa można znaleźć na stronie: www.legifrance.gouv.fr Strona polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości: www.ms.gov.pl Dla osób, które chciałyby w przyszłości spróbować swych sił jako tłumacze w strukturach unijnych: http://scic.cec.eu.int/europa/display.jsp?id=j_8 I na koniec strona International Association of Conference Interpreters: http://www.aiic.net

Bibliografia Dostatni Grzegorz: Komentarz do ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Wydawnictwo TEPIS: Warszawa 2005. Kierzkowska Danuta: Tłumaczenie prawnicze. TEPIS: Warszawa. Kodeks Tłumacza Przysięgłego z komentarzem. Wydawnictwo TEPIS: Warszawa 2005. Tekst Kodeksu dostępny jest także na stronie internetowej TEPIS-u. Poznański Janusz (red.): Dokumenty polskie. Wybór dla tłumaczy sądowych. TEPIS: Warszawa. Tomaszkiewicz Teresa (red.nauk.): Odpowiednie dać rzeczy słowo… czyli jak tłumaczyć z francuskiego na nasze i odwrotnie. Wydawnictwo Naukowe UAM: Poznań 2006. Voellnagel Andrzej: Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne: Warszawa 1974.