WODA

Właściwości fizyczne wody : -ciecz -bezbarwna -bezwonna -zmienia swoje stany skupienia -jest polarna

Właściwości chemiczne wody: -reaguje z metalami -jest rozpuszczalnikiem dla wielu związków organicznych -nie pali się -nie podtrzymuje spalania

Budowa cząsteczki wody

Woda występuje na naszej planecie w trzech stanach skupienia: Ciekłym

Stałym

Gazowym

Rodzaje wody w zależności od czystości i zastosowania: Woda surowa słona np. morska źródlana głębinowa gruntowa podskórna powierzchniowa np. rzeka opadowa np. deszczówka

Woda użytkowa destylowana przemysłowa pitna Wodociągowa

Występowanie wody w przyrodzie: Woda jest na Ziemi bardzo rozpowszechniona. Występuje głównie w oceanach, które pokrywają 70,8% jej powierzchni, ale także w rzekach, jeziorach i w postaci stałej w lodowcach. Część wody znajduje się pod powierzchnią ziemi lub w atmosferze (chmury, para wodna). Woda występująca w przyrodzie jest roztworem soli i gazów.

Obieg wody w przyrodzie:

Co możesz zrobić aby oszczędzać wodę? Regularnie naprawiaj cieknące krany, uszczelki. Myjąc zęby, nalewaj wody do kubka. Używaj wodooszczędnej spłuczki. Zbieraj “deszczówkę” do podlewania roślin. Używaj ekologicznych środków czyszczących (płynów, proszków). Zmywaj naczynia w misce. Bierz prysznic zamiast kąpieli. Pierz jedynie brudne ubrania, ustawiając program na “ekonomiczny”

Białka

Związki organiczne ogrywające kluczową rolę w świecie istot żywych Są to wielocząsteczkowe biopolimery, w skład których wchodzą: węgiel, wodór, tlen, azot i często siarka Zbudowane z mniejszych podjednostek – monomerów- zwanych aminokwasami

Miejsce białek wśród innych składników chemicznych

Aminokwasy Są to podstawowe jednostki budujące białka. Zbudowane są z grupy aminowej, grupy karboksylowej, atomu wodoru oraz ze specyficznego dla każdego aminokwasu łańcucha bocznego. Wszystkie te elementy są skupione wokół węgla α W białkach powszechnie występuje 20 aminokwasów – różna liczba, rodzaj oraz kolejność ułożenia aminokwasów w białku jest przyczyną różnorodności białek występujących w przyrodzie

Formy aminokwasów Centralny węgiel połączony jest z czterema różnymi podstawnikami, co powoduje, że jest on asymetryczny. Związane jest to z dwoma możliwymi ułożeniami grup otaczających węgiel. Te dwie formy nazywa się izomerami optycznymi. Jedna z form lustrzanych nosi nazwę L-aminokwasu, druga – D- aminokwasu. W organizmach żywych występują prawie wyłącznie L-aminokwasy

Podział aminokwasów Bakterie i rośliny potrafią, w większości, same syntetyzować aminokwasy z prostych związków Ludzie i zwierzęta potrafią syntetyzować niektóre aminokwasy np. glicynę, alaninę – aminokwasy te nazywamy aminokwasami endogennymi Te aminokwasy, których nie potrafimy sami wytworzyć, które zatem musimy dostarczać z pożywieniem, noszą nazwę aminokwasów egzogennych, np. walina, lizyna Tylko pokarmy pochodzenia zwierzęcego zawierają białka pełnowartościowe, ponieważ zbudowane są ze wszystkich niezbędnych aminokwasów wykorzystywanych przez organizm

Jak powstają białka? W wyniku połączenia cząsteczek aminokwasów powstaje białko. Aminokwasy łączą się między sobą wiązaniem peptydowym, w tworzeniu którego uczestniczy grupa karboksylowa (COOH) jednego aminokwasu i grupą aminową (NH3) kolejnego aminokwasu

Podział białek Białka złożone(proteidy) Posiadają grupę niebiałkową połączoną z łańcuchem polipeptydowym: Fosfoproteidy( do łańcucha białkowego dołączona jest reszta kwasu fosforowego) Glikoproteidy( do łańcucha białkowego dołączone są cukrowce) Metaloproteidy (do łańcucha białkowego dołączone są metale) Chromoproteidy (do łańcucha białkowego dołączone są barwniki) Białka proste A)Białka globularne – rozpuszczalne w wodzie: Albuminy Globuliny Histony B)Białka fibrylarne – włókienkowe -nierozpuszczalne w wodzie: Kolagen – białko tkanki łącznej Keratyna – białko paznokci, włosów Fibryna – powstająca w czasie krzepnięcia krwi

Funkcja białek