Kazimierz Grotowski - bardzo ciekawe życie Roman Płaneta Instytut Fizyki im Mariana Smoluchowskiego 26.10.2017

Rodzina Bolesław Grotowski (1864-1914) - herbu Rawicz, profesor w Pierwszym Gimnazjum Męskim w Rzeszowie, gdzie nauczał łaciny i greki. Ojciec Mariana (1898-1968) inżyniera leśnika Marian Grotowski, ojciec Kazimierza i Jerzego

Rodzina Emilia Grotowska (1897-1978) – urodziła się w średnio zamożniej rodzinie we Lwowie. Ukończyła seminarium nauczycielskie w Rzeszowie. Emilia Grotowska, matka Kazimierza i Jerzego

Dzieciństwo (przed 1.09.1939) Wakacje w Rymanowie. Marian Grotowski z Kazimierzem (po lewej) i Jerzym Emila z Jerzym i Kazimierzem (z prawej), Zaryte 1939

Lata okupacji „Jesienią 1940 roku Matka dostała posadę nauczycielki we wsi Nienadówka, około 20 kilometrów na północ od Rzeszowa. Zamieszkaliśmy w niedużej izbie, wyposażonej w piec kuchenny, u gospodarza Franciszka Ożoga. Ożogowie mieli dużo dzieci: Zosię, Weronikę, Hankę, Helę, Staszkę, syna Jasia i najmłodszą Anielkę. Byli wzorową rodziną. W ich starym, niedużym domu spotkaliśmy się z życzliwością i znaleźliśmy schronienie na cały czas wojny.” Jerzy i Kazimierz (z prawej) podczas okupacji w Nienadówce

Losy Ojca W czasie II wojny światowej znalazł się w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, a po jej zakończeniu pozostał na emigracji – przebywał najpierw w Wielkiej Brytanii, później w Ameryce Południowej (Argentyna, Paragwaj). Jeszcze w czasie wojny w Glasgow podjął studia artystyczne; był niespełnionym rzeźbiarzem i malarzem. Marian Grotowski w Anglii w czasie II wojny światowej

Jerzy Grotowski (1933 – 1999) polski reżyser teatralny, teoretyk teatru, pedagog oraz twórca metody aktorskiej. Jeden z największych reformatorów teatru XX wieku. W końcu lat 50-tych Grotowski objął dyrekcję Teatru 13 Rzędów w Opolu, który wkrótce przemianował na Teatr Laboratorium 13 Rzędów. W 1965 doceniany przez krytykę teatr przeniósł się do Wrocławia i skrócił nazwę do Teatr Laboratorium. W tym czasie Grotowski jest już całkowicie skupiony na pracy z aktorem, formułuje ideę aktu całkowitego i de facto przekształca teatr w laboratoryjny ośrodek badania metody aktorskiej. W 1965 publikuje jeden z najważniejszych manifestów teatralnych XX wieku – Ku teatrowi ubogiemu Pomnik Jerzego Grotowskiego w Opolu

Studia na Uniwersytecie Jagiellońskim profesorowie fizyki: Henryk Niewodniczański i Jan Weyssenhoff profesorowie matematyki: Franciszek Leja i Tadeusz Ważewski „Mój indeks za lata 1948/49 i 1949/50 zawiera m.in. podpisy: dr A.B. Turowicz O.S.B. – Algebra Wyższa; prof. R. Ingarden – Główne Zasady Nauk Filozoficznych oraz pieczątkę: Kółko Mat.-Fiz. Uczn. UJ: książki zwrócono. W tym czasie profesora Romana Ingardena odsunięto od zajęć ze studentami, dra Andrzeja Turowicza, księdza i zakonnika z Tyńca, usunięto z Uniwersytetu, Kółko Mat.-Fiz. Uczniów UJ, w którego zarządzie pracowałem, z hukiem rozwiązano. „ Praca magisterska:„Efekty temperaturowe w pracy licznika Geigera-Müllera”. (1952)

Henryk Niewodniczański - odkrywca magnetycznego promieniowania dipolowego - pracował w Mond Laboratory i Cavendish Laboratory pod kierunkiem odkrywcy jądra atomowego Ernesta Rutherforda - będąc od roku 1946 profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, zapoczątkował nowoczesne badania eksperymentalne z fizyki, w szczególności w takich działach jak fizyka jądrowa, fizyka ciała stałego z wykorzystaniem neutronów, spektroskopia atomowa. Z jego inicjatywy i pod jego kierownictwem zbudowano w Instytucie Fizyki UJ pierwsze akceleratory cząstek - cyklotron i akcelerator elektrostatyczny. - wykorzystując jubileusz 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Niewodniczański podjął inicjatywę zbudowania nowej siedziby Instytutu Fizyki UJ, uwieńczoną w 1964 roku otwarciem nowego budynku przy ul. Reymonta 4. - inicjator utworzenia Instytutu Fizyki Jądrowej w Bronowicach.

Cyklotron C-48 C-48 - pierwszy zbudowany w Polsce cyklotron W roku 1952 z inicjatywy Profesora Niewodniczańskiego zapada decyzja o budowie pierwszego w Polsce cyklotronu. Prace rozpoczęto od pogłębienia piwnicy pod Collegium Witkowskiego przy ulicy Gołębiej 13. Pomimo braku dostępu do specjalistycznej literatury i ograniczeń w wyjazdach cyklotron został zbudowany. 28 grudnia 1956 r. późnym wieczorem uzyskano upragnioną wiązkę przyspieszonych protonów (do 3 MeV).

Pobyt w Leningradzie W połowie lat pięćdziesiątych zapadła decyzja o budowie nowego instytutu w Bronowicach i zainstalowaniu tam cyklotronu U-120. Profesor Niewodniczański zdecydował o wysłaniu Kazimierza Grotowskiego do Instytutu Joffego w Leningradzie, aby zapoznał się z rosyjską aparaturą pomiarową. Grotowski pracował w grupie E.E.Berłowicza zajmującej się pomiarami czasów życia wzbudzonych stanów jąder atomowych. Na bazie tych badań powstała praca doktorska: „Pomiary czasów życia stanów wzbudzonych nuklidów 167Er, 147Sm, 190Os i 145Eu powstałych przez wychwyt elektronów K” (1958)

Klub grotołazów Nieformalne stowarzyszenie studentów i młodych naukowców, założone w Krakowie 22 II 1950 w celu zorganizowanej eksploracji i naukowego badania jaskiń w Polsce i za granicą. Założyciele i członkowie K.G. w 1950: geolog Ryszard Gradziński , zoolog Kazimierz Kowalski (gł. inicjator), architekt Maciej Kuczyński , botanik Włodzimierz Starzecki i zoolog Wacław Szymczakowski. Od 1952 członkami byli ponadto: geolog Krzysztof Birkenmajer, etnograf Przemysław Burchard , geolog Władysław Danowski i geolog Rafał Unrug, w 1953 przybyli Jerzy Tomaszewski i Tadeusz Bernhardt, a następnie jeszcze Andrzej Budzanowski, Oleg Czyżewski , Leszek Dzięgiel, Kazimierz Grotowski, Stanisław Ogaza, Wiesław Maczek, Andrzej Radomski i in.

Cyklotron U120 Decyzja zainstalowania cyklotronu U-120 w Krakowie całkowicie zmieniła sytuację krakowskiej fizyki. Było to po prostu przejście fazowe. Otworzyły się możliwości, o których trudno było poprzednio marzyć. Poza cyklotronem pojawiła się rosyjska aparatura elektroniczna, detektory i materiały dotąd niedostępne. Budowany od roku 1956 w imponującym tempie Instytut w Bronowicach stawał się pod względem wyposażenia ośrodkiem stojącym na przyzwoitym, europejskim poziomie. Pierwszą wiązkę jonów z cyklotronu U-120 uzyskano w listopadzie 1958 roku.

Cyklotron U120 pierwszy eksperyment: pomiar polaryzacji neutronów z reakcji strippingu deuteronów na węglu. A.Budzanowski, K.Grotowski, H.Niewodniczański, J.Nurzyński, „LA POLARISATION DES NEUTRONS DE LA REACTION DE STRIPPING C- 12(D,N)N-13” , JOURNAL DE PHYSIQUE ET LE RADIUM 21 (1960) 366-368 Wiązki jonów przyspieszone w cyklotronie i wypuszczone do powietrza. Widać wyraźnie dwa zasięgi w powietrzu, gdyż z deuteronami przyspieszane były również protony jako jony H2+

Trójca „Mogliśmy teraz rozpocząć badania w fizyce jądrowej na właściwym poziomie. Nas, to znaczy Strzałkowskiego, Grotowskiego i Budzanowskiego, interesowały reakcje jądrowe. Aby je badać, powstał kierowany przez powyższą „Trójcę” zespół, który przetrwał i bardzo blisko współpracował co najmniej piętnaście lat. Reakcje jądrowe były, i są do dzisiaj, podstawowym narzędziem określania struktury jąder atomowych”

Praca habilitacyjna: „Zagadnienia modelu optycznego dla deuteronów” (1963) BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; NIEWODNICZANSKI, H; et al. LA POLARISATION DES NEUTRONS DE LA REACTION DE STRIPPING C-12(D,N)N-13 JOURNAL DE PHYSIQUE ET LE RADIUM   21,  366  (1960), Times Cited: 0 BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K ELASTIC SCATTERING ANGULAR DISTRIBUTIONS AND TOTAL REACTION CROSS SECTIONS FOR THE INTERACTION OF 12.8 MEV DEUTERONS WITH NI-58 AND NI-60 NUCLEI PHYSICS LETTERS  2, 280  (1962) Times Cited: 15 BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; SLAPA, M; et al. ELASTIC SCATTERING AND TOTAL REACTION CROSS-SECTIONS FOR INTERACTION OF 12.8 MEV DEUTERONS WITH 12C, 58NI, 60NI AND 209BI NUCLEI NUCLEAR PHYSICS    49 ,144 (1963) Times Cited: 19 ROBBINS, AB; GROTOWSKI, KA; GREENLEES, GW POLARIZATION OF 9.4-MEV PROTONS ELASTICALLY SCATTERED FROM COPPER PHYSICAL REVIEW   130 , 707 (1963) Times Cited: 9 GROTOWSKI, K; WIKTOR, S; PELLEGRINI, F LEVEL STRUCTURE OF 48SC FROM 50TI(D,ALPHA) 48SC REACTION NUOVO CIMENTO B   47, 255 (1967) Times Cited: 5 BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; KOBOS, A; et al. MICROSCOPIC MODEL OF INELASTIC DEUTERON SCATTERING FROM K-39 NUCLEI PHYSICS LETTERS B 44 , 249-251   (1973) Times Cited: 2

Pobyt w Birmingham „Niewodniczański należał do szkoły Rutherforda. W pewnym sensie był to zakon ludzi, którzy po wojnie kierowali fizyką jądrową w znacznej części ówczesnego świata. Dzięki temu mógł wysyłać swoich uczniów do różnych ośrodków, np. Strzałkowskiego i Budzanowskiego do Liverpoolu, a mnie do Birmingham. Wszędzie byliśmy przyjmowani jako uczniowie Niewodniczańskiego”. Szefem eksperymentalnej fizyki jądrowej był uczeń Rutherforda, kolega Niewodniczańskiego z Cambridge, William Burcham. Grotowski mierzył polaryzację 9 MeV protonów sprężyście rozpraszanych na jądrach Cu. Korzystając dodatkowo z wyników dla rozkładów kątowych protonów wyznaczył składową spin-orbita potencjału optycznego.

Pobyt w Birmingham Historyczny telegram z wynikami pierwszego eksperymentu na cyklotronie krakowskim, przesłany przez Kazimierza Grotowskiego z Birmingham do Krakowa

Podróż do USA W 1964 roku Profesor Niewodniczański razem ze Strzałkowskim i Grotowskim odbył podróż naukową w poprzek Stanów Zjednoczonych, od wschodniego do zachodniego wybrzeża. W każdym z odwiedzanych miejsc Panowie wygłaszali wykłady, w których prezentowali swoje prace.

Cyfronet Nasz Cyber umieszczony został w Instytucie Fizyki przy ulicy Reymonta 4, a w sąsiednim baraku mieściła się administracja krakowskiego Cyfronetu, którego zadaniem było prowadzenie obliczeń numerycznych dla krakowskiego środowiska naukowego. Profesor Grotowski w latach 1973–2000 pełnił obowiązki przewodniczącego, najpierw Rady Programowej, a następnie Rady Naukowej Środowiskowego Centrum Obliczeniowego Cyfronet w Krakowie Konsola komputera CDC Cyber-72 (1975)

Rozpraszanie cząstek α na jądrach atomowych BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; MICEK, S; et al. ELASTIC SCATTERING OF 24.7 MEV ALPHA PARTICLES PHYSICS LETTERS 11, 74 (1964),Times Cited: 28 BOBROWSKA, A; BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; et al. ELASTIC SCATTERING OF ALPHA PARTICLES ON 39K AT EALPHA=22.1-28.2-MEV NUCLEAR PHYSICS A A126 , 361 ( 1969) , Times Cited: 42 BUDZANOWSKI, A; DUDEK, A; GROTOWSKI, K; et al. REAL PART OF ALPHA-NUCLEUS POTENTIAL OBTAINED BY DOUBLE FOLDING PROCEDURE PHYSICS LETTERS B 32 , 431 (1970), Times Cited: 35 BUDZANOWSKI, A; CHYLA, K; CZABANSKI, R; et al. INTERFERENCE MAXIMA IN BACKWARD EXCITATION CURVE OF ALPHA-PARTICLE ELASTIC-SCATTERING ON MEDIUM-WEIGHT NUCLEI NUCLEAR PHYSICS A 211, 463 (1973) , Times cited: 4

Rozpraszanie cząstek α na jądrach atomowych . PLOSKONKA, J; GROTOWSKI, K; KAPUSCIK, A; et al. MECHANISM OF MG-24(ALPHA,P)AL-27 AND MG-24(ALPHA,ALPHA)MG-24 REACTIONS ACTA PHYSICA POLONICA B   7 , 289 (1976) , Times Cited: 1 GROTOWSKI, K CLUSTER EFFECTS IN NUCLEAR SCATTERING NUKLEONIKA   22 , 257 (1977) Times Cited: 1 BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; MICEK, S; et al. GIANT-RESONANCE EFFECTS IN THE C-12(ALPHA, P) N-15 (3/2-, 6.328-MEV) TRANSITION NUOVO CIMENTO   48 , 100 (1978) Times Cited: 2 MAJKA, Z; BUDZANOWSKI, A; GROTOWSKI, K; et al. ANTISYMMETRIZATION EFFECTS AND FORM-FACTOR OF REAL PART OF ALPHA-NUCLEUS POTENTIAL PHYSICAL REVIEW C  18 , 114  (1978) Times Cited: 23 BUDZANOWSKI, A; DABROWSKI, H; FREINDL, L; et al. ELASTIC AND INELASTIC-SCATTERING OF ALPHA-PARTICLES ON NI-58 AND NI-60 IN A BROAD RANGE OF ENERGY AND ANGLE PHYSICAL REVIEW C   17 , 951-959  (1978) Times Cited: 37

Anomalous Large Angle Scattering ALAS Anomalous Large Angle Scattering 40 𝐶𝑎(𝛼,𝛼) 40 𝐶𝑎 44 𝐶𝑎(𝛼,𝛼) 44 𝐶𝑎 Opis normalnego i anomalnego rozpraszania cząstek α w ramach modelu rozpraszania potencjałowego dla energii pocisków 24.1 - 166.0 MeV pomiary: cyklotron izochroniczny, Louvain-la-Neuve DELBAR, T; …; BUDZANOWSKI, A; DABROWSKI, H; FREINDL, L; GROTOWSKI, K; MICEK, S; PLANETA, R; STRZALKOWSKi, A; ELASTIC AND INELASTIC-SCATTERING OF ALPHA-PARTICLES FROM CA-40,CA-44 OVER A BROAD RANGE OF ENERGIES AND ANGLES PHYSICAL REVIEW C18 , 1237   (1978) Times cited: 153 PLANETA, R; DABROWSKI, H; FREINDL, L; GROTOWSKI, K; EXPLANATION OF THE ANOMALOUSLY SMALL ABSORPTION OF ALPHA-PARTICLES IN CA-40 NUCLEI NUCLEAR PHYSICS A326 , 97 (1979) Times Cited: 6

Polish-American Himalaya Expedition Zaczęło się od zbudowania przez doktoranta profesora Grotowskiego Marcina Wójcika unikatowej aparatury, która pozwalała badać śladowe radioaktywności typu β. Zanieczyszczenia odkładają się w kolejnych warstwach lodowców. Wystarczy ze szczelin lodowych pobrać kolejne próbki i je przebadać. Zbigniew Jaworowski od lat współpracował z Amerykanami. Oni dali pieniądze, Polacy sprzęt. JAWOROWSKI, Z; KOWNACKA, L; GROTOWSKI, K; et al. PB-210 FROM NUCLEAR-EXPLOSIONS IN ENVIRONMENT NUCLEAR TECHNOLOGY 37, 159-166 (1978), Times Cited: 8 WOJCIK, M; GROTOWSKI, K 4-PI LOW BACKGROUND MEASUREMENT OF ALPHAS AND BETAS WITH 4 SILICON DETECTORS NUCLEAR INSTRUMENTS & METHODS  178, 189 (1980)Times Cited: 5

Fizyka zderzeń ciężkich jonów projectile A + a  CN*  B + b1+ b1 + ... fission, ACN>100 evaporation, ACN<100 CN ER F1 F2 target Evaporation residue

Symetryczne rozszczepienie systemów jądrowych o A≈ 50 a.m.u. Pomiary: cyklotron 88-inch, LBL Berkeley 12 𝐶+ 40 𝐶𝑎→ 52 𝐹𝑒 (𝐶𝑁) 9 𝐵𝑒+ 40 𝐶𝑎→ 49 𝐶𝑟 (𝐶𝑁) 6 𝐿𝑖+ 40 𝐶𝑎→ 46 𝑉 (𝐶𝑁) Wyznaczone w tym eksperymencie wartości energii rozszczepienie oraz dane dla bardzo ciężkich układów (A=265-302) były podstawą modyfikacji parametrów systematyki Viola’i V.E.Viola et al. Phys. Rev. C31, 1550 (1985)

Symetryczne rozszczepienie systemów jądrowych o A≈ 50 a.m.u. GROTOWSKI, K; MAJKA, Z; PLANETA, R; et al SYMMETRIC SPLITTING OF VERY LIGHT SYSTEMS PHYSICAL REVIEW C 30, 1214 (1984) Times Cited: 33 PLANETA, R; BELERY, P; BRZYCHCZYK, J; et al. ELEMENT DISTRIBUTIONS AFTER BINARY FISSION OF TI-44 PHYSICAL REVIEW C  34 , 512 (1986) Times Cited: 23 BRZYCHCZYK, J; GROTOWSKI, K; MAJKA, Z; et al EVIDENCE FOR NONEQUILIBRIUM PARTICLE-EMISSION BEFORE SYMMETRICAL DISINTEGRATION OF A COMPOSITE SYSTEM FORMED IN THE O-16+CA-40 REACTION AT 230 MEV . PHYSICS LETTERS B  194, 473 (1987) Times Cited: 10 BLOCKI, J; GROTOWSKI, K; PLANETA, R; SWIATECKI, W; et al. SYMMETRIC SPLITTING OF VERY LIGHT SYSTEMS IN THE COALESCENCE AND RESEPARATION MODEL NUCLEAR PHYSICS A 445, 367 (1985) Times Cited: 25 GROTOWSKI, K; PLANETA, R; BLANN, M; et al. FISSION-BARRIERS OF LIGHT-NUCLEI PHYSICAL REVIEW C 39, 1320 (1989) Times Cited: 7 BLOCKI, J; PLANETA, R; BRZYCHCZYK, J; GROTOWSKI, K; et al. FUSION - FISSION DYNAMICS ZEITSCHRIFT FUR PHYSIK A-HADRONS AND NUCLEI  341, 307 (1992) Times Cited: 26

Symetryczne rozszczepienie systemów jądrowych o A≈ 50 a.m.u. Profesor Grotowski z żoną Anną i Władysławem Świąteckim

Badanie procesów multifragmentacji gorących jąder atomowych 40 𝐶𝑎+ 40 𝐶𝑎 40 𝐶𝑎+ 197 𝐴𝑢 E/A = 35 MeV beam W takich eksperymentach, oprócz znanych poprzednio dwóch źródeł cząstek, gorących jąder pocisku i tarczy wykryto tzw. „środkowe” źródło, identyfikowane z obszarem pokrywania się partnerów zderzenia. Dla ułatwienia detekcji cząstek ze „środkowego” źródła wyposażyliśmy AMPHORĘ w dodatkowe dwa pierścienie skonstruowanych w Instytucie Fizyki UJ komór jonizacyjnych o nietypowym kształcie. AMPHORA - detektor typu 4π LNS Grenoble

Badanie procesów multifragmentacji gorących jąder atomowych Pawlowski, P; Brzychczyk, J; Benchekrovn, D; et al. Ca-40+Ca-40 reaction at E(lab)=35 MeV/nucleon: Filters and signatures to distinguish nearly central from peripheral collisions , PHYSICAL REVIEW C54, R10 (1996) Times Cited: 9 Pawlowski, P; Benchekrovn, D; Bisquer, E; et al. Characterization of reaction mechanisms in the Ca-40+Ca-40 reaction at E-lab=35 MeV/nucleon ZEITSCHRIFT FUR PHYSIK A-HADRONS AND NUCLEI   357, 387 (1997) Times Cited: 15 Pawlowski, P; Brzychczyk, J; Cole, AJ; et al. Intermediate velocity source of intermediate-mass fragments in the Ca-40+Ca-40 reaction at E-lab=35 MeV/nucleon PHYSICAL REVIEW C57, 1771 (1998) Times Cited: 20 Sosin, Z; Planeta, R; Ciszek, T; et al. The intermediate velocity source in the Ca-40+Ca-40 reaction at E-lab=35 AMeV EUROPEAN PHYSICAL JOURNAL A11, 305 (2001) Times Cited: 5 Planeta, R; Gawlikowicz, W; Wieloch, A; et al. The properties of hot Ca-like fragments from the Ca-40+Ca-40 reaction at 35 AMeV EUROPEAN PHYSICAL JOURNAL A11, 297 (2001) Times Cited: 6

Badanie procesów multifragmentacji gorących jąder atomowych GROTOWSKI, K; SEARCH FOR AN EXPERIMENTAL DISTINCTION BETWEEN THE BINARY SEQUENTIAL DECAY AND THE PROMPT MULTIFRAGMENTATION OF HOT NUCLEAR SYSTEMS ACTA PHYSICA POLONICA B24, 285 (1993) Times Cited: 3 GAWLIKOWICZ, W; GROTOWSKI, K; THE DISTINCTION BETWEEN MULTIFRAGMENTATION AND SEQUENTIAL BINARY DECAY NUCLEAR PHYSICS A551, 73 (1993) Times Cited: 28 SOSIN, Z; GROTOWSKI, K; WIELOCH, A; et al. PHENOMENOLOGICAL RANDOM-WALK MODEL OF QUASI-ELASTIC AND DAMPED COLLISIONS ACTA PHYSICA POLONICA B25, 1601 (1994) Times Cited: 11 BARCZYK, T; BRZYCHCZYK, J; BURZYNSKI, P; et al. GAS-CHAMBERS FOR IDENTIFICATION OF CHARGED-PARTICLES IN 4-PI SYSTEMS NUCLEAR INSTRUMENTS & METHODS IN PHYSICS RESEARCH A364, 311 (1995) ,Times Cited: 10

Ostatni eksperyment BRAHMS Bearden, IG; Beavis, D; Besliu, C;…, Grotowski, K; et al. Rapidity dependence of antiproton-to-proton ratios in Au+Au collisions at root s(NN)=130 GeV, PHYS. REV. LETT.   87,112305 (2001) Times Cited: 65 Bearden, IG; Beavis, D; Besliu, C;…, Grotowski, K; et al. Charged particle densities from Au plus Au collisions at root S(NN)=130 GeV , PHYSICS LETTERS B 523, 227-233 (2001) Times Cited: 153 Adamczyk, M; Antvorskov, L; Ashktorab, K;…., Grotowski, K; et al. The BRAHMS experiment at RHIC , NUCLEAR INSTRUMENTS & METHODS A499 , 437 (2003 ) Times Cited: 111

PAU Komisja Astrofizyki „Astrofizyka jest w tej chwili, moim zdaniem, jedną z najciekawszych nauk, pełną nierozwiązanych problemów, jak np. zagadka ciemnej materii i ciemnej energii czy mechanizm kosmicznej inflacji i jej konsekwencje dla narodzin Wszechświata. Uzbrojona w coraz bardziej wyrafinowane narzędzia obserwacyjne astronomia stawia fizyce coraz bardziej kłopotliwe pytania”

Żeglarstwo - częsta „emerytura” taterników „Wspinaczki i speleologię zastąpiło kilka lat temu żeglarstwo, częsta „emerytura” taterników. Najczęściej są to Jeziora Mazurskie. Ale wyprawiliśmy się też na Bałtyk, w rejon pomiędzy Szwecją a Finlandią, a kilka lat później przepłynęliśmy naszą małą, sześciometrową łodzią, z Pireusu na wyspę Santorini i z powrotem.”

Profesora Kazimierza Grotowskiego Drzewo genealogiczne Profesora Kazimierza Grotowskiego Agata Kotula

Fizyka – wspaniała przygoda „Fizyka jest wspaniałą przygodą. Zawsze odczuwaliśmy, że w jakimś sensie jesteśmy „narodem wybranym”, bo mamy wielką przyjemność intelektualną. Bardzo miło, jeśli wymyślony przez nas model dobrze opisuje zjawiska, ale zaproponowanie i wykonanie często skomplikowanego eksperymentu jest nie mniejszą przyjemnością. A przy okazji wędrowanie. Nasze podróże po Europie, po Ameryce, moja podróż do Indii i w Himalaje. Co więcej, fizycy są międzynarodową społecznością. Być może z całego okresu mojej pracy w fizyce mam więcej przyjaciół za granicą niż w Polsce. Od mojego pierwszego wyjazdu do Leningradu, pół wieku temu, i wyjazdu do Birmingham 4 lata później. Dla fizyka, podróżowanie jest koniecznością. Tak było zawsze. Kopernik też wędrował. Robi się to dla poznania nowych idei.”