Historia pojęcia umysłu Renata Ziemińska

Platon Psyche ożywia ciało i jest źródłem ruchu. Część rozumna (mądrość), popędliwa, uczuciowa (odwaga) i pożądliwa wegetatywna(panowanie nad sobą). Dusza uwięziona w ciele, po śmierci wraca do świata idei. Racjonalna dusza w Fajdrosie to woźnica rydwanu, który ciągnie czarny koń (żądze) i biały koń (odwaga).

Arystoteles, O duszy wegetatywna (mają już rośliny), zmysłowa (mają już zwierzęta), rozumna (specyficznie ludzka). Wegetatywna odpowiada za funkcje biologiczne, zmysłowa za odbieranie wrażeń, ale także pożądanie i ruch, zaś rozumna za wyższe funkcje poznawcze (sądzenie, myślenie, intuicja). Dusza to forma ciała zapewniająca jedność człowieka. Nieśmiertelny jest tylko rozum powszechny.

Kartezjusz Dusza to res cogitans, radykalnie odmienna substancja niż ciało (res extensa). Problem oddziaływania przyczynowego pomiędzy duszą i ciałem (szyszynka). Myślenie to wszystkie działania intelektu i woli, akty uczuciowe i inne świadome procesy. Świadomość to refleksyjna wiedza o sobie samym.

Immanuel Kant Rozum teoretyczny (zmysły, intelekt i rozum), praktyczny, władza sądzenia. Aprioryczne formy zmysłowości i kategorie intelektu warunkują wszelkie poznanie. Świat fenomenalny konstytuowany przez umysł. Podmiot transcendentalny.

Franz Brentano Ogół zjawisk rozpada się na fizyczne i psychiczne. Te drugie cechują się intencjonalnością. Psychologia deskryptywna zajmuje się opisem aktowo świadomości. Akt i przedmiot. Świadomość pierwotna i wtórna. Twardowski dodaje treść.

Edmund Husserl Świadomość transcendentalna, ja transcendentalne, podmiot transcendentalny, to abstrakt uzyskany ze świadomości empirycznej, nazywany też czystym podmiotem. Uzyskujemy ten podmiot po zdystansowaniu się do wszelkich danych na temat świata i siebie i traktowaniu ich jako korelatów świadomości. Podmiot transcendentalny to niezaangażowany obserwator, dla którego cały świat jest tylko daną. Podmiot transcendentalny to rdzeń podmiotu empirycznego.

Zygmunt Freud Spopularyzowanie nieświadomości, głębszych warstw psychiki. Według Freuda nieświadome jest to, co wyparte do głębszych sfer psychiki, ale co oddziałuje na to, co świadome. Jung – nieświadomość to zbiornik minionych doświadczeń ludzkości w formie symbolicznej.