Stres w szkole – szkoła w stresie? Krzysztof Chyżak Pracownia Dydaktyki Biologii Wydział Biologii i Ochrony Środowiska

Od czego zacząć? Diagnoza problemu Odpowiedzi ustne 21 Źródło stresu Ilość odpowiedzi Testy i inne formy pisemne Odpowiedzi ustne 21 Zajęcia lekcyjne 9 Wygłaszanie referatów 10 Zbyt duża liczba lekcji Zbyt duże wymagania

Uczniów nie stresuje zbyt duża liczba lekcji, zbyt duże wymagania im stawiane, czy nawet testy i sprawdziany… Uczniowie stresują się ustnymi formami weryfikacji wiedzy, wystąpieniami publicznymi ale Uczniów stresują też same lekcje…

Jak stres działa na mózg? Hipokamp Kora przedczołowa Badania dowiodły, że hipokamp może ulec uszkodzeniu pod wpływem dużego stresu. Zbyt silny stres, którego następstwem jest zespół stresu pourazowego, doprowadza do wzrostu aktywności osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, powodujący wydzielanie m.in. kortyzolu, uszkadzającego hipokamp. Podobne działanie mogą mieć także inne glikokortykosteroidy, w tym stosowane leczniczo: stwierdzano zmniejszenie objętości i upośledzenie funkcji tej struktury mózgowia, także poprzez zwiększenie stresu oksydacyjnego oraz wpływ na układ dopaminergiczny i neurotensynergiczny. Jak pokazują eksperymenty, im bardziej zadanie jest trudniejsze, nowe, im bardziej musimy się na nim skupić i lepiej je przemyśleć, tym bardziej „rozpala” się nasza kora przedczołowa. Przy zadaniach rutynowych, automatycznych jest nieaktywna. Kora przedczołowa jest także bardziej aktywna, kiedy jednostka na przykład rozważa czyjeś niewłaściwe zachowanie (w eksperymencie) w kontekście jakiegoś wcześniejszego nieszczęścia, które daną osobę spotkało. Podobną aktywację można zobaczyć przy zadaniach podejmowania decyzji moralnych w wieloznacznych sytuacjach. Widać tutaj udział tego obszaru mózgu w empatii i współczuciu i wybaczaniu. Co powoduje, że kora przedczołowa hamuje impulsy? Przede wszystkim ma tu znaczenie jej powiązanie z układem limbicznym, podkorowym ośrodkiem naszych emocji i strachu, a szczególnie z ciałem migdałowatym, który ma duży udział w agresywnym zachowaniu i reakcjach lękowych. Wysoka aktywność kory oznacza niską aktywność ciała migdałowatego (ma to też znaczenie w leczeniu depresji) i odwrotnie.

Metodyka nauczania! Zadanie domowe Integracja wiadomości Realizacja tematu Nawiązanie do nowego tematu Kontrola wiadomości Etap organizacyjno - porządkowy Nowoczesna dydaktyka daje nauczycielowi arsenał metod pracy z uczniami Niezależnie którą metodę wybierzemy ważne jest aby dobrze ją przemyśleć, zorganizować oraz przeprowadzić!

Etap organizacyjno - porządkowy Integracja wiadomości Burza mózgów Mapa mentalna Metaplan Kapelusze myślowe Dyskusja wolna/sterowana Aktywna praca z tekstem Większość z tych metod, po odpowiednim ich przygotowaniu oraz przemyśleniu ich celu zajmuje około 10 minut! Czy nie warto je wygospodarować? Przemyślenie celu Odpowiednie przygotowanie Odpowiednie przeprowadzenie Wyciągnięcie wniosków Strukturyzacja wiedzy Transformacja wiedzy Kompetencje miękkie

Lekcja powtórzeniowa Metody już wymienione A także Projekty badawcze Strukturyzacja wiedzy Transformacja wiedzy Kompetencje miękkie Metody już wymienione A także Projekty badawcze Przemyślenie celu Odpowiednie przygotowanie Odpowiednie przeprowadzenie Wyciągnięcie wniosków

Lekcja sprawdzająca Dobrze przemyślany i skonstruowany test nie musi być zły! ale... Nie zawsze musimy oceniać ucznia cyfrą!

Lekcja sprawdzająca Pytania otwarte Pytania zamknięte Ogranicza treści nauczania Punktacja może być nieobiektywna Pozwalają uczniowi pokazać tok myślenia Nie narzucają uczniowi odpowiedzi Łatwe do skonstruowania Pytania zamknięte Sprawdzają wiele treści nauczania Może wystąpić problem strzelania Trudne w konstrukcji Pobudzają procesy myślowe uczniów Zapewniają obiektywizm

„Jeżeli szkoła ma nadal uczyć w dotychczasowy sposób – wymagając jedynie słusznych odpowiedzi to dłubanie przy systemie oceniania nie jest potrzebne. Ale jeżeli szkoła zacznie premiować różne umiejętności ucznia – samodzielne myślenie, kojarzenie faktów – to nie wszystko da się wyrazić oceną.” Krzysztof Chyżak Pracownia Dydaktyki Biologii Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Ul. Bankowa 9 40 – 007 Katowice kchyzak@us.edu.pl