Realizacja zasady równości szans kobiet i mężczyzn w projektach współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego/ Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Rozwoju Regionalnego Katowice, 22 listopada 2017 r.

Cele szkolenia Zrozumienie zasady równości szans kobiet i mężczyzn – czym jest, a czym nie jest polityka równości płci i co oznacza w praktyce, Zdobycie wiedzy na temat zasady równości szans jako zasady horyzontalnej funduszy strukturalnych, Zdobycie wiedzy na temat obszarów i przejawów dyskryminacji ze względu na płeć zgodnie z obszarami interwencji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020, Nabycie umiejętności planowania i oceny projektu pod kątem realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn.

Równość szans kobiet i mężczyzn jako polityka horyzontalna Program szkolenia (1) Równość szans kobiet i mężczyzn jako polityka horyzontalna Przepisy oraz dokumenty krajowe i unijne regulujące kwestie równości szans kobiet i mężczyzn Wprowadzenie do tematyki równości szans kobiet i mężczyzn Standard minimum i realizacja zasady równości szans kobiet i mężczyzn w projektach EFS i EFRR Realizacja zasady równości szans kobiet i mężczyzn na poszczególnych etapach projektu – informacje dla przygotowujących projekty: analiza problemowa, definiowanie celów równościowych i grup docelowych, planowanie działań, definiowanie wskaźników, planowanie rezultatów, zarządzanie projektem

Program szkolenia (2) Przykłady realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w projekcie w odniesieniu do Osi priorytetowych w RPO WSL 2014-2020 Sprawozdawczość z realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w projektach – wniosek o płatność

Traktat Amsterdamski 1997 r. Traktat Lizboński 2000 r. Prawne gwarancje równości szans płci (1) Traktat Rzymski 1957 r. Traktat Amsterdamski 1997 r. Traktat Lizboński 2000 r. Komunikat Komisji Europejskiej z dn. 21.02.1996 – Gender mainstreaming („Świadome, systematyczne włączanie problematyki płci do głównego nurtu każdej polityki na wszystkich jej etapach”) Europejski pakt na rzecz równości płci (2011-2020).

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Prawne gwarancje równości szans płci (2) Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Art. 8 – We wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet. Art. 10 - Przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań Unia dąży do zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną

Prawne gwarancje równości szans płci (3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku ustanawiające wspólne przepisy dotyczące EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFMiR oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 obliguje państwa członkowskie do zapewnienia równości szans kobiet i mężczyzn oraz do podjęcia działań zapobiegających wszelkim formom dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznawaną religię lub światopogląd lub orientację seksualną, przy tworzeniu i wdrażaniu programów współfinansowanych z funduszy europejskich.

Prawne gwarancje równości szans płci (4) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Państwa członkowskie i Komisja promują równość mężczyzn i kobiet przez uwzględnianie horyzontalnie problematyki równości szans kobiet i mężczyzn na wszystkich etapach przygotowania, wdrażania, monitorowania i ewaluacji programów operacyjnych. […] Państwa członkowskie i Komisja wspierają także szczególnie ukierunkowane przedsięwzięcia […] w celu zwiększenia trwałego udziału kobiet w zatrudnieniu i rozwoju ich kariery, a tym samym zwalczania zjawiska feminizacji ubóstwa, ograniczenia segregacji ze względu na płeć na rynku pracy, zwalczania stereotypów związanych z płcią […] oraz promowania godzenia życia zawodowego […].

konkretne przedsięwzięcia w zakresie monitorowania i ewaluacji. Prawne gwarancje równości szans płci (5) Umowa partnerstwa Umowa Partnerstwa wskazuje, że każdy program operacyjny powinien zawierać co najmniej: identyfikację poszczególnych grup docelowych, które mogą mieć ograniczony dostęp do wsparcia lub są narażone na dyskryminację oraz identyfikację środków dla złagodzenia tych zagrożeń, przedsięwzięcia podejmowane na rzecz zapobiegania dyskryminacji, w tym zapewnienie dostępu do wsparcia udzielanego w ramach programu grupom zmarginalizowanym, wszelkie inicjatywy mające na celu włączenie zasady niedyskryminacji do procesu wyboru i wdrażania projektów, konkretne przedsięwzięcia w zakresie monitorowania i ewaluacji.

Prawne gwarancje równości szans płci (6) Konstytucja RP Artykuł 32 - Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy maja prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Artykuł 33 - Kobieta i mężczyzna w Rzeczpospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy Prawne gwarancje równości szans płci (7) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 roku o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania 2013-2016 Agenda działań na rzecz równości szans i niedyskryminacji w ramach funduszy unijnych 2014-2020 Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami i zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 Prawne gwarancje równości szans płci (8) Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 Instrukcja wypełniania wniosku o dofinansowanie Regulaminy poszczególnych konkursów

Płeć biologiczna a płeć kulturowa Płeć biologiczna (sex) – odnosi się do biologicznych różnic pomiędzy mężczyznami a kobietami, które są uniwersalne i naturalnie niezmienne (narządy rozrodcze, cechy płciowe, funkcje reprodukcyjne, gospodarka hormonalna) Płeć społeczno - kulturowa (gender) – odnosi się do cech nadawanych kobietom i mężczyznom oraz do relacji miedzy nimi kształtowanych przez społeczeństwo. Płeć kulturowa definiuje to, co jest dozwolone, oczekiwane i doceniane w odniesieniu do kobiet i mężczyzn w danej sytuacji.

Społeczne i kulturowe zróżnicowanie pomiędzy kobietami a mężczyznami Gender – płeć społeczno – kulturowa Społeczne i kulturowe zróżnicowanie pomiędzy kobietami a mężczyznami Cechy, atrybuty, role społeczne przypisywane kobietom i mężczyznom przez szeroko rozumianą kulturę, Wszystko to, co w danej kulturze uważane jest za odpowiednie dla K i M Oczekiwania dotyczące charakteru, wyglądu, zachowania, zainteresowań, wyborów życiowych i zawodowych (ról społecznych).

Zmienia się w przestrzeni Jest konstruowana i podzielana społecznie Gender – płeć społeczno – kulturowa Dotyczy cech nabytych Zmienia się w czasie Zmienia się w przestrzeni Jest konstruowana i podzielana społecznie

Stereotypy Stereotyp - uogólnione, uproszczone przekonania, funkcjonujące społecznie na temat danej grupy Cechy stereotypu: trwały, trudny do zmiany, uproszczony, często niezgodny z rzeczywistością, dziedziczony kulturowo, odporny na informacje z nim niezgodne, zaciera indywidualne różnice Funkcje stereotypu: krzywdzi, może też faworyzować daną grupę, ogranicza doświadczenie, ułatwia funkcjonowanie, usprawiedliwia zachowania, wzmacnia tożsamość grupową, może prowadzić do dyskryminacji

Stereotypy płci Uogólnione przekonania dotyczące tego jakie są wszystkie kobiety, jacy są wszyscy mężczyźni Uproszczony opis męskiego mężczyzny i kobiecej kobiety, podzielane przez ogół społeczeństwa i powstające w efekcie wychowania i socjalizacji w społeczeństwie Kobiety mają tendencję do…, Mężczyźni są bardziej…, Kobiety lubią gdy…, Jak na mężczyznę…, Większość kobiet powinna…

Mają trudności w podejmowaniu decyzji Uległe Poświęcające się Uczynne Stereotypy płci Kobiety Wrażliwe Uczuciowe Subtelne Ciepłe Troskliwe Mają trudności w podejmowaniu decyzji Uległe Poświęcające się Uczynne Opiekuńcze

Mężczyźni Agresywni Niezależni Mało emocjonalni Stanowczy Pewni siebie Stereotypy płci Mężczyźni Agresywni Niezależni Mało emocjonalni Stanowczy Pewni siebie Silni Dominujący Bezpośredni Aktywni Zaniedbani

Stereotyp Uprzedzenie Dyskryminacja Łańcuch dyskryminacji Stereotyp zespół społecznych przekonań na temat danej grupy: uproszczonych, sztywnych, uogólnionych Uprzedzenie Negatywna ocena, osąd dokonana na podstawie stereotypowych przekonań Dyskryminacja Zachowanie uwarunkowane uprzedzeniami i wynikające z nich

Dyskryminacja Jakiekolwiek różnicowanie, wykluczanie lub ograniczanie ze względu na jakiekolwiek przesłanki (np. wiek, niepełnosprawność, płeć, rasę, orientację seksualną, pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd itp.), którego celem lub skutkiem jest naruszenie lub zniweczenie uznania, korzystania lub wykonywania wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności w dziedzinie polityki, gospodarki, społecznej, kulturalnej, obywatelskiej lub w jakiejkolwiek innej, na zasadzie równości z innymi osobami. Wyróżnia się różne rodzaje dyskryminacji, m.in. pośrednią, bezpośrednią, wielokrotną, w tym krzyżową, indywidualną, instytucjonalną, strukturalną.

Rodzaje dyskryminacji indywidualna – zachowania jednostki, która gorzej traktuje przedstawicielkę/la danej grupy, kierując się stereotypowymi przekonaniami; instytucjonalna – wynik praktyk stosowanych w instytucji, w wyniku których jedna z grup jest gorzej traktowana; strukturalna – efekt funkcjonowania określonego systemu prawnego i społecznego, w wyniku którego niektóre grupy są w gorszej sytuacji. Efektem jest wykluczenie społeczne.

Dyskryminacja ze względu na płeć Oznacza wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie, którego skutkiem lub celem jest uszczuplenie lub uniemożliwienie jednej z płci korzystania na równi z druga płcią z zasobów, praw człowieka oraz podstawowych wolności w dziedzinach życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, obywatelskiego i innych. ONZ, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji wobec kobiet, 1979 r.

segregacja pozioma i pionowa rynku pracy, Bariery równości (1) segregacja pozioma i pionowa rynku pracy, różnice w płacach kobiet i mężczyzn zatrudnionych na równoważnych stanowiskach, wykonujących tożsame obowiązki, mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy, niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych, niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji, przemoc ze względu na płeć, niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia,

stereotypy płci we wszystkich obszarach, Bariery równości (2) niewystarczający system opieki przedszkolnej lub opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku do lat 3, stereotypy płci we wszystkich obszarach, dyskryminacja wielokrotna (krzyżowa) czyli ze względu na dwie lub więcej przesłanek (np. w odniesieniu do kobiet w wieku powyżej 50 lat, osób z niepełnosprawnościami, należących do mniejszości etnicznych).

Oś Priorytetowa I Nowoczesna gospodarka Bariery równości (3) Oś Priorytetowa I Nowoczesna gospodarka Dysproporcje w udziale kobiet i mężczyzn w nauce, inżynierii, technologii i matematyce (STEM). Dysproporcje w zatrudnieniu i stanowiskach decyzyjnych w działalności badawczo-rozwojowej. Dysproporcje w udziale kobiet i mężczyzn w biznesie i przedsiębiorczości. Niestosowanie perspektywy płci w działaniach w ramach poszczególnych inteligentnych specjalizacji.

Oś Priorytetowa II Cyfrowe śląskie Bariery równości (4) Oś Priorytetowa II Cyfrowe śląskie Różnice w korzystaniu z TIK przez kobiety i mężczyzn nie są duże (62% mężczyźni, 58,1% kobiety w 2011 r.), jednak w przypadku innych zmiennych badawczych (wiek, niepełnosprawność, miejsce zamieszkania i innych) brak jest danych z podziałem na płeć. Bezpieczeństwo w sieci – cyberprzestępczość. Bezpieczeństwo w sieci – uzależnienie od komputera i Internetu (siecioholizm).

Oś Priorytetowa III Konkurencyjność MŚP Bariery równości (5) Oś Priorytetowa III Konkurencyjność MŚP Bariery przedsiębiorczości kobiet są zbliżone do problemów, jakie doświadczają generalnie na rynku pracy, tj.: dostępność opieki nad dzieckiem, mniejszy udział mężczyzn w pełnieniu obowiązków rodzinnych, stereotypowy podziału ról i zawodów. Przedsiębiorczość kobiet na obszarach wiejskich napotyka na podobne problemy, przede wszystkim ze względu na brak instytucjonalnej opieki nad dzieckiem czy osobami zależnymi. Kobiety z terenów wiejskich często decydują się na wyjazd do miasta, co oznacza to równocześnie odpływ kobiet Problemy infrastrukturalne, które utrudniają zakładanie firm na terenach wiejskich.

Rynek pracy – niedostateczna reprezentacja kobiet w tej branży. Bariery równości (6) Oś Priorytetowa IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna Rynek pracy – niedostateczna reprezentacja kobiet w tej branży. Edukacja – niedostateczna reprezentacja kobiet kształcących się w tej branży. Udział kobiet w procesie podejmowania decyzji dotyczących inwestycji na poziomie lokalnym.

Oś Priorytetowa V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów Bariery równości (7) Oś Priorytetowa V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów Nieuwzględnianie perspektywy płci w systemach zarzadzania klęskami żywiołowymi. Pomijanie wymiaru zrównoważonego rozwoju w kontekście spójności społecznej. Niestosowanie perspektywy płci w budownictwie i planowaniu przestrzennym. Powstawanie zielonych miejsca pracy przede wszystkim w budownictwie, przemyśle i energetyce, gdzie kobiety są niedostatecznie reprezentowane.

Oś Priorytetowa VI Transport Bariery równości (8) Oś Priorytetowa VI Transport Nieuwzględnianie perspektywy płci w tworzeniu polityki transportowej. Niewielka ilość kobiet zatrudnionych w sektorze transportowym, co w dużej mierze związane jest ze stereotypowym postrzeganiem tej branży jako wyłącznie „męskiej”.

Oś Priorytetowa VII Regionalny rynek pracy Bariery równości (9) Oś Priorytetowa VII Regionalny rynek pracy Oś Priorytetowa VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy. Różnice w płacach kobiet i mężczyzn zatrudnionych na równoważnych stanowiskach, wykonujących tożsame obowiązki. Mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy. Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych. Niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji. Przemoc ze względu na płeć. Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia.

Oś Priorytetowa VII Regionalny rynek pracy Bariery równości (10) Oś Priorytetowa VII Regionalny rynek pracy Oś Priorytetowa VIII Regionalne kadry gospodarki opartej na wiedzy Niewystarczający system opieki przedszkolnej lub opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku do lat 3. Stereotypy płci we wszystkich obszarach. Dyskryminacja wielokrotna (krzyżowa) czyli ze względu na dwie lub więcej przesłanek (np. w odniesieniu do kobiet w wieku powyżej 50 lat, osób z niepełnosprawnościami, należących do mniejszości etnicznych). 

Oś Priorytetowa IX Włączenie społeczne Bariery równości (11) Oś Priorytetowa IX Włączenie społeczne Oś Priorytetowa X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna Większe zagrożenie kobiet marginalizacją i wykluczeniem społecznym niż mężczyzn, w tym: kobiety w większym stopniu zagrożone są bezrobociem; trudności z powrotem na rynek pracy spowodowane przerwą związaną z urodzeniem/ wychowywaniem dziecka; zaangażowanie w opiekę nad osobami z niepełnosprawnością, osobami starszymi lub/i chorymi; samodzielne rodzicielstwo; mniejsze zarobki w stosunku do mężczyzn;

Oś Priorytetowa IX Włączenie społeczne Bariery równości (12) Oś Priorytetowa IX Włączenie społeczne Oś Priorytetowa X Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna Większe zagrożenie kobiet marginalizacją i wykluczeniem społecznym niż mężczyzn, w tym: mniejsze emerytury; praca w gorzej opłacanych sfeminizowanych sektorach; długotrwałe bezrobocie. Problem bezdomności w większym stopniu dotyczący mężczyzn. Trudna sytuacja byłych osób osadzonych na rynku pracy. Występowanie dyskryminacji wielokrotnej Nieuwzględnianie perspektywy płci w sektorze zdrowia i dostępności do opieki zdrowotnej.

Oś priorytetowa XI: Wzmocnienie potencjału edukacyjnego Bariery równości (13) Oś priorytetowa XI: Wzmocnienie potencjału edukacyjnego Oś priorytetowa XII: Infrastruktura edukacyjna Różnice w dostępie do edukacji. Programy nauczania zawierające stereotypowy podział ról społecznych i zawodowych.

Polityka równości szans kobiet i mężczyzn Uwzględnianie perspektywy płci w głównym nurcie wszystkich procesów politycznych, priorytetów i działań w ramach PO, na wszystkich jego etapach wdrażania, to jest na etapie planowania, realizacji i ewaluacji. Polityka równości szans kobiet i mężczyzn to celowe, systematyczne i świadome ocenianie danej polityki i działań z perspektywy wpływu na warunki życia kobiet i mężczyzn, które ma na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i osiągnięcie równości szans kobiet i mężczyzn.

Zasada równości szans kobiet i mężczyzn Zasada ta ma prowadzić do podejmowania działań na rzecz osiągnięcia stanu, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają oni równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogą korzystać. Zasada ta ma gwarantować możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń wynikających ze stereotypów płci.

Podwójne podejście (dual approach) Oznacza podejście, w ramach którego z jednej strony na poziomie PO są zaplanowane priorytety inwestycyjne, które zawierają specjalne działania (specific actions) adresowane do osób narażonych na dyskryminację w związku z ich gorszą sytuacją w danym obszarze wsparcia (np. w edukacji, sektorze ochrony zdrowia, B+R). Z drugiej strony natomiast podejście to oznacza, że równość szans jest uwzględniana horyzontalnie (horizontal issues) na każdym etapie wdrażania PO (programowania, monitorowania, kontroli, ewaluacji, informacji i promocji itd.), w tym również poprzez działania podejmowane w innych niż te dotyczące równości szans priorytetach inwestycyjnych.

Czym jest zasada równości kobiet i mężczyzn To realizacja działań wyrównujących szanse tej płci, która jest w gorszym położeniu, ma ograniczony dostęp do dóbr, usług, informacji, edukacji, rynku pracy, stanowisk decyzyjnych i innych, czy też doświadcza przemocy i wszelkich jej konsekwencji. Prowadzone wówczas działania zorientowane są w większym stopniu na tę właśnie płeć, jak również – w uzasadnionych przypadkach – dopuszczalne są działanie skierowane wyłącznie do kobiet lub mężczyzn. To unikanie sztucznych podziałów na role i obszary wyłącznie „kobiece” lub wyłącznie „męskie”. Chodzi tu na przykład o zawody, zainteresowania, role w rodzinie dotyczące podziału zadań i obowiązków, stanowiska itp.

Czym jest zasada równości kobiet i mężczyzn To analiza sytuacji z uwzględnieniem perspektywy płci w obszarze, w którym prowadzimy lub zamierzamy prowadzić działania, czyli analiza danych z podziałem na płeć, analiza sytuacji/położenia kobiet i mężczyzn, tak aby zaplanować działania odpowiadające potrzebom każdej z grup i określić adekwatną do potrzeb liczbę uczestników i uczestniczek. To zaplanowanie działań, które mogą przyczynić się do rozwiązania konkretnych problemów w zakresie równości szans kobiet i mężczyzn, czyli do poprawy sytuacji kobiet lub mężczyzn znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, doświadczających większych problemów w danym obszarze.

Mity dotyczące polityki równości szans płci Mit 1 – Polityka równości ma doprowadzić do tego, żeby kobiety i mężczyźni stali się tacy sami. Mit 2 – Polityka równości płci oznacza, że powinniśmy zawsze zachować parytet 50/50. Mit 3 – Polityka równości płci jest dla kobiet, robiona przez kobiety (a właściwie feministki) i dyskryminuje mężczyzn.

Standard minimum (1) Standard minimum składa się z 5 kryteriów oceny, dotyczących charakterystyki projektu. Maksymalna liczba punktów do uzyskania wynosi 6 ponieważ kryterium nr 2 i 3 są alternatywne. Wniosek o dofinansowanie projektu nie musi uzyskać maksymalnej liczby punktów za każde kryterium standardu minimum (wymagane są co najmniej 3 punkty). Brak uzyskania co najmniej 3 punktów w standardzie minimum jest równoznaczny z odrzuceniem wniosku lub skierowaniem go do negocjacji. Każde kryterium oceny w standardzie minimum jest oceniane niezależnie od innych kryteriów oceny. Nie zwalnia to z wymogu zachowania logiki konstruowania wniosku o dofinansowanie projektu.

Wyjątki od standardu minimum: Standard minimum (2) W przypadku uznania, że projekt należy do wyjątku, nie musi on spełniać standardu minimum. Wyjątki od standardu minimum: profil działalności beneficjenta (ograniczenia statutowe) - należy wskazać w treści wniosku o dofinansowanie, że projekt należy do tego wyjątku od standardu minimum – ze względu na ograniczenia wynikające z profilu działalności. zamknięta rekrutacja - projekt obejmuje (ze względu na swój zakres oddziaływania) wsparciem wszystkich pracowników/personel konkretnego podmiotu, wyodrębnionej organizacyjnie części danego podmiotu lub konkretnej grupy podmiotów wskazanych we wniosku o dofinansowanie projektu -> należy wskazać tę informację w treści wniosku o dofinansowanie wraz uzasadnieniem

Kryteria oceny standardu minimum (1) Kryterium 1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje, które potwierdzają istnienie (albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. do przedstawienia informacji wskazujących na istnienie barier równościowych lub ich braku użyto danych jakościowych i/lub ilościowych w podziale na płeć w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu, obszar tematyczny interwencji to obszar objęty wsparciem w ramach programu np. zatrudnienie, integrację społeczną, edukację, adaptacyjność,

Kryteria oceny standardu minimum (2) Kryterium 1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje, które potwierdzają istnienie (albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. zasięg oddziaływania projektu odnosi się do przestrzeni, której on dotyczy np. regionu, powiatu, kraju, instytucji, przedsiębiorstwa, konkretnego działu w danej instytucji, istotne jest wskazanie nie tylko danych ilościowych, ale także udzielenie odpowiedzi na pytania: czy któraś z tych grup znajduje się w gorszym położeniu? jakie są tego przyczyny? Czy któraś z tych grup ma trudniejszy dostęp do edukacji, zatrudnienia, szkoleń itp.?

Kryteria oceny standardu minimum (3) Kryterium 1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje, które potwierdzają istnienie (albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. w przypadku braku dostępu do dokładnych danych (jakościowych lub ilościowych), które można wykorzystać, należy skorzystać z informacji, które są jak najbardziej zbliżone do obszaru tematyki interwencji i zasięgu oddziaływania projektu. we wniosku o dofinansowanie projektu jest dopuszczalne także wykorzystanie danych pochodzących z badań własnych; w takim przypadku należy wskazać w miarę dokładne informacje na temat tego badania (np. daty jego realizacji, wielkości próby, metodologii pozyskiwania danych itd.).

Kryteria oceny standardu minimum (4) Kryterium 2. Wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania, odpowiadające na zidentyfikowane bariery równościowe w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu należy wskazać jakiego rodzaju działania zostaną zrealizowane w projekcie na rzecz osłabiania lub niwelowania zdiagnozowanych barier równościowych; zaplanowane działania powinny odpowiadać na te bariery, szczególną uwagę przy opisie działań należy zwrócić na rekrutację do projektu i dobranie odpowiednich form wsparcia dla uczestników/uczestniczek projektu wobec zdiagnozowanych nierówności, w ocenie kryterium nie są brane pod uwagę działania na rzecz zespołu projektowego (uwzględnia się je w ocenie kryterium nr 5).

Kryteria oceny standardu minimum (5) Kryterium 3. W przypadku stwierdzenia braku barier równościowych, wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania, zapewniające przestrzeganie zasady równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu nie wystąpiły bariery równościowe. we wniosku o dofinansowanie projektu należy przewidzieć działania, zmierzające do przestrzegania zasady równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu te bariery nie wystąpiły, w ocenie kryterium nie są brane pod uwagę działania na rzecz zespołu projektowego (uwzględnia się je w ocenie kryterium nr 5).

Kryteria oceny standardu minimum (6) Kryterium 4. Wskaźniki realizacji projektu zostały podane w podziale na płeć i/lub został umieszczony opis tego, w jaki sposób rezultaty projektu przyczynią się do zmniejszenia barier równościowych istniejących w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu wartości docelowe wskaźników w postaci liczby osób należy podawać w podziale na płeć, we wniosku o dofinansowanie projektu należy również umieścić informację, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia barier równościowych istniejących w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu (dotyczy to zarówno projektów skierowanych do osób, jak i instytucji).

Kryteria oceny standardu minimum (7) Kryterium 5. Wniosek o dofinansowanie projektu wskazuje jakie działania Zostaną podjęte w celu zapewnienia równościowego zarządzania projektem należy wskazać w jaki sposób planuje się zapewnić realizację zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach procesu zarządzania projektem; informacja ta powinna zawierać propozycję konkretnych działań, jakie zostaną podjęte w projekcie w ww. obszarze, równościowe zarządzanie projektem polega przede wszystkim na zapewnieniu, że osoby zaangażowane w realizację projektu (np. personel odpowiedzialny za zarządzanie, personel merytoryczny, personel wykonawcy/partnera) posiadają odpowiednią wiedzę w zakresie obowiązku przestrzegania zasady równości szans kobiet i mężczyzn i potrafią stosować tę zasadę w codziennej pracy.

Sposób oceny standardu minimum 0 punktów - we wniosku o dofinansowanie projektu nie ma wskazanych żadnych informacji pozwalających na przyznanie 1 lub więcej punktów w danym kryterium oceny lub informacje wskazują, że projekt będzie prowadzić do dyskryminacji ze względu na płeć. 1 punkt - kwestie związane z zakresem danego kryterium w standardzie minimum zostały uwzględnione przynajmniej częściowo lub nie są w pełni trafnie dobrane w zakresie kryterium 2, 3 i 4. W przypadku kryterium 1 i 5 przyznanie 1 punktu oznacza, że kwestie związane z zakresem danego kryterium w standardzie minimum zostały uwzględnione wyczerpująco, trafnie, w sposób pełny. 2 punkty (nie dotyczy kryterium 1 i 5) - kwestie związane z zakresem danego kryterium w standardzie minimum zostały uwzględnione wyczerpująco, trafnie lub w sposób możliwie pełny.

Analiza pod kątem płci (gender analysis) Opracowanie projektu (1) Analiza pod kątem płci (gender analysis) Przygotowując projekt każdorazowo należy przeprowadzić analizę problemu. Analiza problemu pod kątem płci polega na zbadaniu sytuacji kobiet i mężczyzn (dziewcząt i chłopców) w danym obszarze problemowym poprzez: zgromadzenie danych z podziałem na płeć przeanalizowanie danych pod kątem funkcjonowania płci społeczno-kulturowej i stereotypów płci do analizy pod kątem płci służy narzędzie „4 KROKI”.

Analiza pod kątem płci (gender analysis) Opracowanie projektu (2) Analiza pod kątem płci (gender analysis) KROK 1 – REPREZENTACJA ILOŚCIOWA Ile jest K i M w danym obszarze? Jaka jest struktura grupy K i M pod względem m.in. wieku, wykształcenia, stażu pracy… Jak te dane zmieniają się w czasie? Jak kształtuje się popyt na pracę/usługi/branże?

Analiza pod kątem płci (gender analysis) Opracowanie projektu (3) Analiza pod kątem płci (gender analysis) KROK 2 – SYTUACJA GRUP DOCELOWYCH Kto się zajmuje dziećmi i osobami zależnymi? Kto i kiedy ma wolny czas? Kto i gdzie mieszka? Kto ma prawo do mieszkania? Kto i z jakim stopniu korzystał z form wsparcia? Z jaką efektywnością? Kto i gdzie pracuje? Na podstawie jakiej umowy? Ile zarabia? Na jakie trudności napotykają K i M w swoim życiu? Kto posiada samochód? Kto korzysta z transportu publicznego?

Analiza pod kątem płci (gender analysis) KROK 3 – PRZYCZYNY Opracowanie projektu (4) Analiza pod kątem płci (gender analysis) KROK 3 – PRZYCZYNY Dlaczego tak jest? Jakie są zależności między położeniem K i M a społecznymi rolami przypisywanymi K i M? Kto ma wpływ na sytuację w danym obszarze? Kto podejmuje decyzje? Jakie są bariery równości w danym obszarze? Które z barier są kluczowe i dopiero ich likwidacja spowoduje trwałą zmianę sytuacji danej płci?

Analiza pod kątem płci (gender analysis) Opracowanie projektu (5) Analiza pod kątem płci (gender analysis) KROK 4 – POTRZEBY KOBIET I MĘŻCZYZN Jakie są potrzeby K, a jakie M w związku z zaistniałą sytuacją? Jakie są potrzeby praktyczne, bieżące? Jakie są potrzeby strategiczne, długofalowe? Jak możemy uwzględnić te potrzeby planując projekt?

1. Projektuje zmianę oddzielnie dla kobiet i dla mężczyzn Opracowanie projektu (6) CEL RÓWNOŚCIOWY Kryteria 1. Projektuje zmianę oddzielnie dla kobiet i dla mężczyzn 2. Określa adekwatnie i realistycznie liczbowy udział osób uczestniczących w danym obszarze problemowym 3. Przyczynia się do osłabienia istniejących nierówności Dodatkowym celem projektu może być jeden z priorytetowych obszarów działań na rzecz równości płci – cele strategiczne.

RÓWNOŚCIOWE REZULTATY Opracowanie projektu (7) RÓWNOŚCIOWE REZULTATY Adekwatne do diagnozy i zidentyfikowanych potrzeb kobiet i mężczyzn Jeśli potrzeby są inne w przypadku K i M rezultaty powinny zostać określone oddzielnie dla każdej płci Kryterium doboru uczestniczek/ków projektu 50/50 (jeżeli ma zastosowanie)

RÓWNOŚCIOWE DZIAŁANIA Kompleksowe Adekwatne Opracowanie projektu (8) RÓWNOŚCIOWE DZIAŁANIA Kompleksowe Adekwatne Realizowane przez zespół z równościowymi kompetencjami Nakierowane na uczestnictwo kobiet i mężczyzn Komunikują równość

MONITORING I EWALUACJA Opracowanie projektu (9) MONITORING I EWALUACJA Dane segregowane w podziale na płeć na każdym etapie realizacji projektu – zaplanowane już na samym początku Wskaźniki z podziałem na płeć powinny być wykorzystane we wniosku o płatność Zatrudniając zewnętrzny zespół ewaluacyjny zwróćmy uwagę na jego zróżnicowanie (K i M) oraz na równościowe kompetencje

RÓWNOŚCIOWE ZARZĄDZANIE Opracowanie projektu (10) RÓWNOŚCIOWE ZARZĄDZANIE Kompetencje zespołu: szkolenia, ekspertyza, doradztwo Podział zadań związany z przestrzeganiem zasady równości szans K i M Zespoły podejmujące decyzje są zróżnicowane ze względu na płeć Równościowa informacja i promocja Organizacja pracy zespołu – godzenie życia zawodowego z życiem prywatnym Zbieranie danych związanych z realizacją projektu podziałem na płeć

Niestereotypowy wizerunek K i M Opracowanie projektu (11) INFORMACJA I PROMOCJA Niestereotypowy wizerunek K i M Zróżnicowane obrazy K i M w aktywnych rolach Język wrażliwy na płeć Bezpośrednie odniesienie do grup tradycyjnie dyskryminowanych lub wykluczanych Zróżnicowane kanały komunikacji

Opracowanie projektu (12) WARTO PAMIĘTAĆ beneficjentami i beneficjentkami projektów zawsze są kobiety i mężczyźni, nawet jeżeli należą do różnych innych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, gromadzimy dane z podziałem na płeć, kobiety i mężczyźni mają różne problemy i różne potrzeby, a zatem konieczne jest zróżnicowanie wsparcia, istnieją zjawiska, które znacznie częściej dotykają kobiet niż mężczyzn, np. przemoc w rodzinie –specyficzne potrzeby, ze wsparcia korzystają różne grupy kobiet, w zależności od wieku, sytuacji życiowej i zawodowej potrzebują różnego wsparcia, zapewniamy opiekę nad dziećmi i innymi osobami zależnymi.

B. SZCZEGÓŁOWY OPIS PROJEKTU B.21 Realizacja zasad horyzontalnych Wypełnianie wniosku - EFRR B. SZCZEGÓŁOWY OPIS PROJEKTU B.21 Realizacja zasad horyzontalnych Promowanie równości szans kobiet i mężczyzn – uzasadnienie F. MIERZALNE WSKAŹNIKI PROJEKTU

Promowanie równości szans kobiet i mężczyzn – uzasadnienie Wypełnianie wniosku – EFS (1) B.10 Uzasadnienie spełnienia kryteriów dostępu, horyzontalnych i dodatkowych Promowanie równości szans kobiet i mężczyzn – uzasadnienie B.11. Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu w odniesieniu do grupy docelowej B.11.1. Osoby i/lub podmioty/instytucje, które zostaną objęte wsparciem Charakterystyka osób i/lub podmiotów/instytucji, które zostaną objęte wsparciem B.11.2. Opis sytuacji problemowej grup docelowych objętych wsparciem oraz opis rekrutacji do projektu

B.12. Zdolność do efektywnej realizacji projektu Wypełnianie wniosku – EFS (2) B.12. Zdolność do efektywnej realizacji projektu B.12.3. Biuro projektu oraz zaplecze techniczne i potencjał kadrowy projektodawcy B.12.4. Sposób zarządzania projektem C.1. ZADANIA W PROJEKCIE (ZAKRES RZECZOWY) E. MIERZALNE WSKAŹNIKI PROJEKTU W tym opis sposobu pomiaru i monitorowania wskaźnika

D. ZAKRES RZECZOWO – FINANSOWY PROJEKTU Wniosek o płatność – EFRR D. ZAKRES RZECZOWO – FINANSOWY PROJEKTU Działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn F. MIERZALNE WSKAŹNIKI PROJEKTU

C. ZAKRES RZECZOWO – FINANSOWY PROJEKTU C.1 Zakres rzeczowy Wniosek o płatność – EFS C. ZAKRES RZECZOWO – FINANSOWY PROJEKTU C.1 Zakres rzeczowy Zadania i stan realizacji Działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn F. MIERZALNE WSKAŹNIKI PROJEKTU

Materiały przygotowano na podstawie publikacji Jak realizować zasadę równości szans kobiet i mężczyzn w projektach finansowanych z funduszy europejskich 2014-2020. Poradnik dla osób realizujących projekty oraz instytucji systemu wdrażania, Warszawa 2016.

MICHAŁ PAWLĘGA michal.pawlega@rownosc-plci.pl