15 marca ŚWIATOWY DZIEŃ PRAW KONSUMENTA

ABC konsumenta

Czy codzienne zakupy to też umowa? Tak, codziennie, choć się oczywiście nad tym nie zastanawiamy, zawieramy umowy. Kupno chleba, gazety, jogurtu to też umowa, a prawa i obowiązki stron takiej umowy są ściśle określone przez przepisy prawa. Sprzedawca odpowiada przed nami, że jogurt nadaje się do jedzenia, buty do chodzenia, pralka musi prać, a lodówka chłodzić. Do zawarcia umowy dochodzi, gdy płacimy za produkt, umowa jednak może być zrealizowana później, np. gdy sprzedawca dostarczy nam pralkę do domu.

Czy z umowy można się wycofać? Ogólną zasadą jest przestrzeganie umów, a wycofanie się z umowy jest możliwe tylko w niektórych przypadkach. Możemy odstąpić od umowy: zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa – w ciągu 14 dni; zawartej na odległość, np. przez telefon czy Internet – w ciągu 14 dni; kredytu konsumenckiego w ciągu 14 dni; ubezpieczeniowej zawartej na okres dłuższy niż 6 miesięcy – w ciągu 30 dni;

Co to jest rękojmia - czym jest wada? Rękojmia za wady to odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego w sytuacji, gdy sprzedany produkt ma wadę fizyczną lub prawną. Na podstawie przepisów o rękojmi (zawartych w Kodeksie cywilnym) to sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wady, nie ma znaczenia kto jest producentem czy importerem produktu.

Sprzedawca odpowiada więc z mocy prawa za to, że sprzedana rzecz ma wady fizyczne i prawne. Wady fizyczne mogą polegać na: - braku określonych właściwości (np. zawyżono parametry, użyto innych materiałów, brak odpowiednich walorów estetycznych, większe koszty eksploatacji). - zmniejszeniu wartości, użyteczności rzeczy (np. przemakalność nieprzemakalnej kurtki), - niekompletności (np. brak oprogramowania do komputera, brak dokumentacji). Dokładne wyjaśnienie znajduje się w art. 556 [1] KC. Wady prawne z kolei mogą polegać tylko na tym, że: - sprzedawana rzecz nie należy do sprzedającego, lecz jest własnością osoby trzeciej, - sprzedawana rzecz jest obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej (np. hipoteką)  

Rękojmia - czego może żądać konsument Jeśli w towarze ujawnia się wada, konsument może żądać: zwrotu ceny poprzez odstąpienie od umowy obniżenia jego ceny usunięcia wady, np. poprzez naprawę towaru wymiany towaru na nowy

Konsument może zażądać w piśmie reklamacyjnym każdego z wyżej wymienionych rozwiązań jednak… wymiana produktu na nowy – sprzedawca może nam odmówić jeśli jest to opcja niemożliwa do zrealizowania (nie ma już w sprzedaży naszego produktu) lub wymaga nadmiernych kosztów (np. naprawy wymaga tylko jeden i w dodatku tani element produktu) naprawa towaru – tu sytuacja przedstawia się podobnie, sprzedawca może odmówić, gdy naprawa jest niemożliwa (np. zaprzestano produkcji części zamiennych) lub wymaga nadmiernych kosztów (np. naprawa będzie droższa niż zakupiony towar). obniżenie ceny – konsument musi określić kwotę, o która cena ma być obniżona (oczywiście musi to być kwota związana z charakterem wady i ceną całego produktu). - zwrot ceny – od umowy konsument może odstąpić tylko wtedy gdy wada ma charakter istotny..

Ale…  To konsument może wybrać czy woli naprawę czy wymianę – oczywiście przy zachowaniu dodatkowych warunków opisanych wyżej- nie zawsze żądanie wymiany będzie skuteczne, Gdy żądamy zwrotu pieniędzy (odstępujemy od umowy) – sprzedawca może najpierw niezwłocznie rzecz wymienić lub usunąć wadę, ale tylko jeden raz. Jeżeli rzecz była już wymieniana albo choć raz już usunięto wadę, kolejne odstąpienie od umowy nie może już być zablokowane przez sprzedawcę   Jeżeli żądamy od sprzedawcy zwrotu pieniędzy za wadliwy produkt, a on przystanie na to żądanie (czyli nie skorzysta z możliwości niezwłocznego usunięcia wady lub wymiany produktu), to otrzymamy kwotę równą zapłaconej, niezależnie czy produkt w międzyczasie zdrożał, czy staniał.

Rękojmia - kiedy należy złożyć reklamację Reklamację możemy złożyć jeżeli w przeciągu 2 lat od wydania produktu gdy stwierdzimy wadę. Tyle czasu jesteśmy chronieni przez rękojmię. W przypadku nieruchomości okres ten jest wydłużony do 5 lat, w przypadku zakupu produktów używanych sprzedawca może skrócić swoją odpowiedzialność do 1 roku – musi o tym fakcie uprzedzić konsumenta przed dokonaniem zakupu.

Umowy na odległość Konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Termin – 14 dni kalendarzowych od daty otrzymania rzeczy Jeżeli sprzedawca nie poinformuje nas o prawie do odstąpienia od umowy, termin na odstąpienie przedłuża się nawet o 12 miesięcy.

Rękojmia i gwarancja – czym się różnią? Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy sprzedanej. Rękojmia jest odpowiedzialnością bezwzględną, co oznacza, że sprzedawca nie może jej modyfikować na niekorzyść konsumenta. Ochrona ta nie musi być osobno udzielona przez sprzedawcę w chwili sprzedaży – obowiązuje ona z mocy ustawy, od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jej zasady znajdują się w przepisach art. 556 – 576 Kodeksu cywilnego.

Gwarancja to ochrona, której może udzielić dowolny podmiot Gwarancja to ochrona, której może udzielić dowolny podmiot. Jest to zobowiązanie dobrowolne – nie istnieje obowiązek udzielenia gwarancji. Jeżeli jednak gwarancja zostaje udzielona, musi respektować minimalne zasady ustanowione w przepisach Kodeksu cywilnego (art. 577 – 581). Przy składaniu reklamacji możemy wybrać, czy składamy ją z tytułu rękojmi czy z gwarancji Wybór należy do konsumenta – sprzedawca nie może narzucić konsumentowi gwarancji i odesłać go do serwisu.

Informacje i pomoc dla konsumentów Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji www.uokik.gov.pl , bezpłatna infolinia 0 800 800 008 Federacja Konsumentów - www.federacja- konsumentow.org.pl Powiatowy Rzecznik Konsumentów Pani Longina Liszewska ul. 3 Maja 20 06-100 Pułtusk tel. 23 692-53-01 mail: prk@powiatpultuski.pl  

Opracowała Agnieszka Dyl