Sprawność systemu rynkowego dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści zewnętrzne /niedostatki rynku/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Koszty krańcowe cena S Koszty krańcowe ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Korzyści krańcowe cena Korzyści krańcowe D ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści krańcowe cena S Korzyści krańcowe Koszty krańcowe D ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści krańcowe cena S P0 Korzyści krańcowe Koszty krańcowe D Q0 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści krańcowe cena S Nadwyżka korzyści krańcowych P0 D Q0 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści krańcowe Dla każdego produktu aż do wielkości Q0 korzyści krańcowe z konsumpcji /krzywa popytu/ przewyższają koszty krańcowe producenta /krzywa podaży/ Produkując Q0 produktów rynek wydobywa każdą możliwą nadwyżkę z produkcji dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty i korzyści zewnętrzne To koszty i korzyści ponoszone i uzyskiwane przez producentów i konsumentów, nie rekompensowane w ramach ceny rynkowej dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Korzyści zewnętrzne Zewnętrzne korzyści z produkcji: - powstają wówczas, gdy działalność jednostki gospodarczej stwarza nieodpłatne korzyści dla innych Zewnętrzne korzyści z konsumpcji: - mają miejsce wówczas, gdy konsument uzyskuje nie wymagające odpłatności korzyści dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Korzyści zewnętrzne S – koszty krańcowe społeczne Cena D1 – krańcowe korzyści prywatne D2 – krańcowe korzyści społeczne S P2 D2 P1 D1 ilość Q1 Q2 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Korzyści zewnętrzne cena ABC –nadwyżka korzyści S C B P2 A P1 D2 NIEDOBÓR D1 Q1 Ilość szczepionek Q2 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Koszty zewnętrzne Koszty zewnętrzne produkcji: - powstają wówczas, gdy działalność podejmowana przez jednostkę gospodarczą stwarza dodatkowe koszty innym jednostkom Koszty zewnętrzne /straty/ konsumpcji - powstają wówczas, gdy konsumpcja jednego człowieka stwarza innym ludziom nie zrekompensowane straty dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Koszty zewnętrzne Cena D – krańcowe zyski /korzyści/ społeczne S2 S1 – krańcowe koszty prywatne S2 – krańcowe koszty społeczne P2 S1 P1 D ilość Q2 Q1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Koszty zewnętrzne cena ABC – nadwyżka kosztów S2 C B P2 S1 A P1 D NADPRODUKCJA Ilość stali Q2 Q1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Konsekwencje korzyści i kosztów zewnętrznych Rynek nie jest w stanie zapewnić optymalnej alokacji czynników wytwórczych między poszczególne rodzaje produkcji W dziedzinach, w których istnieją korzyści zewnętrzne, produkcja jest z reguły niższa niż nakazywałoby to optimum społeczne – należy dążyć do jej zwiększenia W dziedzinach, w których istnieją koszty zewnętrzne, produkcja jest z reguły większa niż optymalna i należałoby dążyć do jej ograniczenia. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Koszty i korzyści zewnętrzne – ich uwzględnienie znajduje wyraz w następujących instrumentach: Podatek obrotowy – nałożony na produkty społecznie niepożądane, przynoszące koszty zewnętrzne Subwencje państwowe /subsydia/ - stosowane aby stymulować produkcję dóbr społecznie pożądanych, dających korzyści zewnętrzne dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Wpływ podatku obrotowego na stan rynku /podatek nałożony na producenta obniży podaż/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje podatku obrotowego cena T = P2PA = P2P1 + P1PA S2 S1 E2 P2 P1 E1 PA A D Q1 Q2 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje podatku obrotowego cena P2P1 > P1PA S2 ED < ES S1 E2 P2 P1 E1 PA A D Q1 Q2 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje podatku obrotowego cena S2 S1 E2 P2 P1 E1 PA A D P2P1 < P1PA ED > ES Q2 Q1 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Wpływ subsydiów na stan rynku /subsydia otrzymywane przez producenta zwiększają podaż/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje subsydiowania cena subsydium = P1PA = P1P2 + P2PA S1 S2 E1 P1 P2 E2 PA A D Q2 Q1 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje subsydiowania cena P2P1 > P2PA S1 ED < ES S2 E1 P1 P2 E2 PA A D Q2 Q1 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Rynkowe konsekwencje subsydiowania cena S1 S2 E1 P1 P2 E2 PA A D P2P1 < P2PA ED > ES Q1 Q2 ilość dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW