Poznawczy aspekt pragmatyki Katarzyna Kwapisz-Osadnik Pragmatyka i językoznawstwo kognitywne – dwa nurty, ale czy dwie wizje języka? Pragmatyka Językoznawstwo kognitywne Rola poznania we współczesnym językoznawstwie, czyli pragmatyczny wymiar językoznawstwa kognitywnego czy poznawczy charakter pragmatyki?

a) Pragmatyka 1938r. Ch.Morris „Podstawy teorii znaków” 1965r. J. Austin „Jak działać słowami?” Kontynuatorzy myśli J.Austina: J.Searle, J.R.Ross, J.Habermas, J.M.Sadock, B.Fraser, D.Wunderlich, S.G.Boer i W.G.Lycan, J.J.Katz, J.Petöfi i H.Kayser, P.Grice 1975 P.Grice „Logika i konwersacja” Następstwa koncepcji P.Grice`a: teoria relewancji D. Sperbera i D. Wilson, maksymy uprzejmości R.Lakoff i G.Leecha, teoria zachowania twarzy P. Brown i S.C. Levinsona, Tekst/dyskurs jako przedmiot badań: - gramatyka/lingwistyka tekstu: W.Dressler, R.Harweg, J.Petöfi, A.T. van Dijk, M. Charolles, M.Mayenowa - teoria wypowiedzenia/dyskursu: E. Benveniste, O. Ducrot, J.L. Anscombre

Językoznawstwo kognitywne Interdyscyplinarność Podejście przedstawieniowe: R. Langacker, G.Lakoff Podejście komputacyjne: J.-P. Desclés, R.Jackendoff Opis struktur poznawczych w oparciu o doświadczenie i język: schematy przedpojęciowe (M.Johnson), archetypy kognitywne (J.-P.Desclés) – wyidealizowany model kognitywny (G.Lakoff), rama (Ch.Fillmore), domena kognitywna (R.Langacker), skrypt (R.Schank i R.Abelson), graf konceptualny (J.Sowa), przestrzeń mentalna (G.Fauconnier), schemat semantyczno-kognitywny(J.-P.Desclés) – zdanie Rola procesów poznawczych: analiza, synteza, metaforyzacja, metonimizacja, schematyzacja, kategoryzowanie prototypowe, obrazowanie

Poznanie w pragmatyce i w językoznawstwie kognitywnym Pragmatyka: poznanie implicytne użycie języka jako obiekt i cel badań Językoznawstwo kognitywne: poznanie jako badawczy punkt wyjścia język jako odbicie procesów poznawczych Kognitywistyka: poznanie jako obiekt i cel badań J ęzyk jako narzędzie do zbadania myśli

Wnioski 1. Komplementarność tez reprezentujących różne nurty badawcze: Kognitywistyka (w tym językoznawstwo kognitywne) Pragmatyka (w tym lingwistyka tekstu i analiza dyskursu) Teorie strukturalne Teoria generatywno- transformacyjna Teorie semantyczne 2. Globalny opis zjawisk językowych, czyli niepewny status pragmatyki kognitywnej 3. Procesy poznawcze a procesy psycho-afektywne, czyli czy tylko „Myślę, więc jestem” ? 4. Czy wszystko w języku da się naukowo wyjaśnić? 5. Językoznawstwo kognitywne jako rozwijająca się propozycja badawcza.