Rany i obrażenia mik

Rana – uszkodzenie ciągłości skóry a często również głębszych tkanek lub narządów na skutek urazu mechanicznego. Istnieją rodzaje ran, które powstają w wyniku innych procesów chorobowych, np. owrzodzenie żylakowe, owrzodzenie troficzne (odleżyna), owrzodzenie neuropatyczne, czy też rana powstała w wyniku niedokrwienia lub zakażenia tkanek. Wyróżniamy trzy rodzaje ran: - Rany mechaniczne - Rany termiczne - Rany chemiczne Rany mechaniczne dzielą się na: * Cięte * Kłute * Szarpane * Miażdżone * Kąsane * Postrzałowe

Rany postrzałowe możemy podzielić na: * Styczne * Ślepe * Przelotowe Rany cięte - zadawane są ostrymi przedmiotami, typu nóż, siekiera, szkło i blacha. Brzegi rany są gładkie, rozległe i rozchodzą się. Silne krwawienie towarzyszące ranie wypłukuje bakterie, zmniejszając ryzyko zakażenia. Głębokość rany bywa różna, zależy to od tego jakim narzędziem została zadana rana Rany kłute - zadawane są ostro zakończonymi przedmiotami, typu sztylet, drut, bagnet, gwóźdź, igła, dłuto i widły. Rana jest bardzo głęboka, zajmuje niewielką powierzchnię ciała. Brzegi rany są blisko siebie.

Rany szarpane-mają nieregularne brzegi i powstają w wyniku działania tępego przedmiotu. Ten rodzaj ran goi się wolniej niż rany cięte. Rany Miażdżone– powstaja w wyniku najsilniejszego urazu( tępe narzędzie godzące z dużą siłą prostopadle do powierzchni ciała, przygniecenie, przejechanie, upadek z wysokości na twarde podłoże) Charakteryzuje się bardzo silnym bólem , niewielkim krwawieniem(z miażdżenie tkanek) oraz częstym rozległym uszkodzeniem okolicznych leżących głębiej tkanek ( złamanie lub zmiażdżenie kości) .

Rany kąsane -rana spowodowana ugryzieniem (ukąszeniem) przez zwierzę (najczęściej dzikie). Postać zewnętrzna rany jest często odwzorowaniem szczęki zwierzęcia (zespół ran kłutych) lub w niektórych przypadkach jest to rana szarpana. Rana postrzałowa – rana powstająca na skutek działania pocisków z broni palnej lub odłamków pocisków, min, granatów, bomb itp. Wyróżnić można trzy rodzaje ran postrzałowych: styczna – powstała wskutek uszkodzenia zewnętrznej powierzchni ciała przez pocisk lub odłamek; wyglądem przypomina ranę szarpaną, ślepa – powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki wewnętrzne tworząc ranę wlotową i kanał, a następnie utkwił wewnątrz ciała, przelotowa – powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki wewnętrzne tworząc ranę wlotową (mniejszą) i kanał, a następnie opuścił ciało tworząc dodatkowo ranę wylotową (większą).

Proces gojenia rany rozpoczyna się bezpośrednio po jej powstaniu Proces gojenia rany rozpoczyna się bezpośrednio po jej powstaniu. We krwi która przedostaje się do rany są obecne płytki krwi. Ulegają one agregacji i tworzą czop płytkowy, który hamuje dalszy wypływ krwi. Następuje aktywacja kaskady enzymów odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi i w efekcie dochodzi do polimeryzacji fibrynogenu Tworzy się galaretowaty skrzep, sklejający niczym klej, brzegi rany. W pobliżu rany gromadzą się fibroblasty i makrofagi. Rozpoczyna się oczyszczanie rany z bakterii i uszkodzonych tkanek. Jeżeli uda się opanować infekcję wzmagają się procesy syntezy kolagenu, wrastają drobne naczynia krwionośne. Rozpoczyna się proces tworzenia blizny Martwica tkanek lub infekcja komplikuje, zakłóca i opóźnia te procesy. Rana może goić się przez rychłozrost – brzegi rany sklejają się, odtwarza się ciągłość skóry powstaje linijna blizna. Jest to najbardziej korzystny sposób gojenia ran. Jednak nie zawsze rana goi się w ten sposób. Gojenie przez ziarninowanie jest dłuższym procesem i ma miejsce wtedy, gdy z różnych powodów (brak zaopatrzenia rany, ubytek naskórka, zakażenie) nie doszło do pierwotnego zamknięcia rany. W dnie rany powstaje ziarnina z wrastających naczyń krwionośnych. Ziarnina jest podłożem do regeneracji powierzchownych warstw skóry i naskórka, który narasta z brzegów rany na ziarninę. Takie gojenie rany wymaga starannej pielęgnacji i częstych zmian opatrunków Blizna pozostała po wygojeniu się rany przez ziarninowanie jest duża i widoczna. Niekiedy pojawiają się zmiany w zabarwieniu skóry. Gojenie pod strupem zdarza się wtedy, gdy początkowy skrzep ulegnie wyschnięciu, tworząc strup będący naturalnym biologicznym opatrunkiem, zaś ziarninowanie i regeneracja naskórka odbywa się pod nim. Są również odrębnie klasyfikowane rodzaje zaburzenia ciągłości powłok ciała: oparzenie odmrożenie, odleżyna owrzodzenie

Do uszkodzenia skóry pochodzenia termicznego należą : a) oparzenia: Skóra ludzka jest niezwykle skutecznie działająca na tkankę ochronną. Pod dwiema cienkimi górnymi warstwami- naskórkiem i skórą właściwą- znajduje się grubsza warstwa tkanki podskórnej. Wszystkie trzy warstwy są poprzecinane siatką naczyń krwionośnych, występują w nich gruczoły potowe i zakończenia nerwowe, dzięki którym odczuwamy wrażenia zmysłowe: ciepło, zimno, ból czy nacisk. Konsekwencją oparzenia skóry jest zniszczenie tej bariery ochronnej wskutek czego może wystąpić wstrząs czy infekcja b)odmrożenia: Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również w temperaturze powyżej 0 C Przechłodzenie to wyziębienie całego ciała i może nastąpić zawsze, gdy zbyt lekko ubrany człowiek przebywa przez dłuższy czas w niskiej temperaturze. Przechłodzeniu sprzyja działanie wilgoci i wiatru oraz ogólne wyczerpanie, zły stan ogólny lub schorzenia towarzyszące, np. wstrząs.

Do uszkodzeń skóry pochodzenia mechanicznego należą: zranienia i otarcia. Rany należą do najczęstszych uszkodzeń urazowych i w większości powstają w następstwie nieszczęśliwych wypadków. Niektóre zranienia wymagają natychmiastowego opatrzenia z uwagi na stan zagrożenia życia. Inne natomiast nie zagrażają życiu, wymagają jedynie doraźnej pomocy, co wcale nie znaczy, że można je lekceważyć.

Leczenie ran Czyszczenie Dezynfekcja kontrola rany usunięcie tkanek martwiczych (chirurgiczne opracowanie rany) usunięcie ciała obcego zapewnienie prawidłowego ukrwienia i unerwienia okolicy rany szycie brzegów rany stosowanie antybiotyków (miejscowo i ogólnie) stosowanie przeszczepów skórnych stosowanie opatrunków klasycznych i np. hydrożelowych