Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy Podczas naszego szkolenia prezentowane będzie w omawianych tematach oficjalne stanowisko Związku oparte o zapisy Kodeksu Pracy oraz Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy

Miejsce pracy określone zostało w zapisie ZUP oraz w wyjaśnieniu zawartym w Porozumieniu wprowadzającym protokół dodatkowy numer 11.   ZUZP rozdział II, § 3, ustęp 3, punkt 2 „Rozdział II Stosunek pracy § 3 3. Umowę o pracę zawiera się na piśmie z wyraźnym określeniem rodzaju i warunków pracy i płacy, a w szczególności: miejsce wykonania pracy, przy czym uwzględniając specyfikę pracy, w tym  konieczność przemieszczania się w czasie trwania zmiany roboczej, oraz wykonywane czynności, „miejsce pracy” może być określone jako: - obszar działania jednostki organizacyjnej, lub    - obszar działania wykonawczej komórki organizacyjnej, lub -stałe punkty (jeden lub więcej) w znaczeniu geograficznym, w szczególności dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z prowadzeniem  ruchu pociągów,”

zawarte 7 listopada 2014 roku w Warszawie pomiędzy Porozumienie zawarte 7 listopada 2014 roku w Warszawie pomiędzy Stronami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników „PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna” w sprawie ustalenia uregulowań dodatkowych związanych z wdrożeniem Protokołu dodatkowego Nr 11 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników „PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna”

Udzielanie dni wolnych od pracy  W harmonogramach czasu pracy spotykamy 3 oznaczenia dni wolnych od pracy których udzielanie obwarowane jest przepisami Kodeksu Pracy Dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy „W 5” (KP Art. 1513 § 1.) Pracownikowi, który ze względu na okoliczności przewidziane w art. 151 § 1 wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

Dni wolne od pracy w zamian za pracę w niedzielę 1) w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli; § 2. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § 1 pkt 1 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych § 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w niedzielę.  (KP Art. 15111 § 1. pkt 1 oraz § 2)

zamian za pracę w święto Dni wolne od pracy w zamian za pracę w święto „Ws” 2) w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego.  § 3. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § 1 pkt 2 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych § 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w święto.  (KP Art. 15111 § 1. pkt 2 oraz § 3)

Definicja odpoczynku oraz dni wolnych od pracy dla pracowników zatrudnionych w systemie równoważnym czasu pracywynika z; 1. Art. 133 KP jako podstawowego źródła prawa pracy „§ 1. Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.  § 2. W przypadkach określonych w art. 132  § 2 oraz w przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.  § 3. Odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, powinien przypadać w niedzielę. Niedziela obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 600 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.  § 4. W przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, może przypadać w innym dniu niż niedziela.”  

Definicja ta została uszczegółowiona w zapisach ZUZP w treści 2. Rozdziału VIII paragraf 41 ust 1 i 2 który brzmi „§ 41 Pracownik powinien korzystać w każdym tygodniu z co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego, za wyjątkiem przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii do których mają zastosowanie przepisy odrębne.   Pracownikowi zatrudnionemu w systemie równoważnego czasu pracy po okresie pracy należy zapewnić okres odpoczynku. Okres tego odpoczynku powinien wynosić tyle godzin, ile trwała poprzedzająca praca nie mniej jednak niż 12 godzin.”

3. Rozdziału VIII paragraf 46 ust 1, 2 i 3 które brzmią „§ 46 W każdym systemie czasu pracy, jeżeli przewiduje on rozkład czasu pracy obejmujący pracę w niedziele i święta, pracownikom zapewnia się łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie. Dzień wolny, w zamian za pracę w niedzielę i święta, udzielany jest po zakończeniu doby pracowniczej od godziny 6.00 do godziny 6.00 następnego dnia, chyba, że w regulaminie pracy określono inne godziny rozpoczęcia i zakończenia dnia wolnego. W zamian za pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy udziela się dnia wolnego od pracy, który może być przyznany bezpośrednio po zakończeniu doby pracowniczej.”  

ORAZ JEST ŚCIŚLE ZWIĄZANA Z DEFINICJĄ DOBY PRACOWNICZEJ ZAWARTEJ W TREŚCI ZUZP KTÓRA BRZMI   „§ 38 Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym, z zastrzeżeniem postanowień § 43. Czas pracy kierowców regulują przepisy odrębne. Przez dobę (dobę pracowniczą) należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.”

TAK WIĘC Przy udzielaniu dni wolnych od pracy należy więc zwracać uwagę na spełnienie trzech podstawowych warunków które gwarantują ich PRAWIDŁOWE udzielenie   TE WARUNKI TO 1. DOBA PRACOWNICZA ZGODNA Z § 38 UST 3 ZUZP 2. WYPOCZYNEK PO PRACY ZGODNY Z § 41 UST 2 ZUZP 3. ZASADY UDZIELANIA DNI WOLNYCH ZGODNE Z § 46 UST 2 i 3 ZUZP

posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 przykład 1  posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 Zmiana nocna rozpoczyna się 03 października 2017 roku od godziny 19:00, kończy się 4 października 2017 roku o godz. 7:00 Wypoczynek po pracy trwa 12 godzin od zakończenia zmiany czyli od 7:00 do godziny 19:00.   Doba pracownicza zgodnie z jej definicją zakończy się po okresie wypoczynku w dniu 4 października 2017 roku o godz. 19:00 Zgodnie z zapisami ZUZP poszczególnych dni wolnych można w tym przypadku udzielić w następujący sposób  Dni wolne od pracy w zamian za pracę w niedzielę „Wn” oraz Dni wolne od pracy w zamian za pracę w święto „Ws” mogą zostać udzielone dopiero w dniu 05 października 2017 roku w godzinach od 7:00 tego dnia do godziny 7:00 dnia następnego  Dzień wolny od pracy wynikający z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy „W 5” w tym przypadku może być udzielony już 4 października 2017 roku w godzinach od 19:00 tego dnia do godziny 19:00 dnia następnego

w godzinach od 7:00 tego dnia do godziny 7:00 dnia następnego przykład 2 posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 zmiana dzienna rozpoczyna się 3 października 2017 roku od godziny 7:00 i kończy się o godzinie 19:00 tego dnia. Wypoczynek po pracy trwa 12 godzin od zakończenia zmiany czyli od 19:00 do godziny 7:00 dnia następnego. Doba pracownicza zgodnie z jej definicją zakończy się po okresie wypoczynku o godzinie 7:00 w dniu 4 października 2017   Zgodnie z zapisami ZUZP poszczególnych dni wolnych można w tym przypadku udzielić w następujący sposób Dni wolne od pracy w zamian za pracę w niedzielę „Wn” oraz Dni wolne od pracy w zamian za pracę w święto „Ws”  mogą zostać udzielone w dniu 4 października 2017 roku w godzinach od 7:00 tego dnia do godziny 7:00 dnia następnego  Dzień wolny od pracy wynikający z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy „W 5” w tym przypadku może być udzielony 4 października 2017 roku w godzinach od 7:00 tego dnia do godziny 7:00 dnia następnego

posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 przykład 3 posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 zmiana nocna pracownika „x” rozpoczyna się 3 października 2017 roku od godziny 23:00, a kończy się o godzinie 7:00 następnego dnia, kolejna zmiana tego samego pracownika rozpoczyna się o 19:00 dnia 4 października i kończy się o godzinie 7:00 następnego dnia. Czy można w taki sposób zatrudnić pracownika ?

NIE !!!! Pomimo zapewnienia okresu wypoczynku po pracy który trwa 12 godzin od zakończenia zmiany czyli od 7:00 do godziny 19:00 tego dnia nie jest zachowana doba pracownicza, pracownik został by zatrudniony drugi raz tej doby. Doba pracownicza zgodnie z jej definicją zakończy się o godz. 23:00, pracownika można zatrudnić dopiero od godz. 23:00. W tym przypadku gdyby pracownik nie był zatrudniony można mu udzielić dnia wolnego ( W5) od godziny 23:00 w dniu 4 października do godz. 23:00 dnia 5 października 2017. 

pracownik pracuje na dwóch posterunkach Wypoczynek dobowy  przykład 1 pracownik pracuje na dwóch posterunkach   1 - posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 2 - posterunek czynny całodobowo w godzinach 6:00 – 18:00 – 6:00 Pracownikowi wyznaczono dwa dyżury 3 października 2017 roku na posterunku numer 1 (od 7:00 do 19:00) 4 października 2017 roku na posterunku numer 2 (od 6:00 do 18:00) Jest to nieprawidłowość powodująca naruszenie (zerwanie) doby pracowniczej poprzez ograniczenie ilości godzin wypoczynku po pracy

pracownik pracuje na dwóch posterunkach Przykład 2 pracownik pracuje na dwóch posterunkach   1 - posterunek czynny całodobowo w godzinach 6:00 – 18:00 – 6:00 2 - posterunek czynny całodobowo w godzinach 7:00 – 19:00 – 7:00 Pracownikowi wyznaczono dwa dyżury 3 października 2017 roku na posterunku numer 1 (od 6:00 do 18:00) 4 października 2017 roku na posterunku numer 2 (od 7:00 do 19:00)  Jest to działanie prawidłowe przy czym pracownik może być ponownie zatrudniony dopiero od godziny 7:00 dnia 5 października ponieważ zatrudnienie go od godziny 6:00 następnego dnia spowoduje również naruszenie doby pracowniczej poprzez zmniejszenie ilości godzin wypoczynku.

CZAS PRACY - PODSTAWOWE ZASADY OPRACOWYWANIA HARMONOGRAMÓW

UREGULOWANIA KODEKSU PRACY I zuzp – postanowienia ogólne Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy Pracodawca planując pracę pracownika i powierzając mu wykonanie określonych obowiązków powinien uwzględniać, że obowiązki te należy wykonywać w ramach obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy

Norma i wymiar czasu pracy Norma czasu pracy to maksymalna liczba godzin w ciągu doby i tygodnia jaką pracownik powinien wypracować Wymiar czasu pracy to liczba godzin jaką pracownik może przepracować w okresie rozliczeniowym Kodeks zakłada dwie normy Norma dobowa – wynosząca 8 godzin Norma tygodniowa – wynosząca przeciętnie 40 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym

Podstawowe zasady opracowywania harmonogramów harmonogram pracy opracowywany jest na obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w odpowiednim okresie rozliczeniowym Harmonogram opracowywany jest na okres minimum jednego miesiąca Harmonogram pracy podawany jest do wiadomości pracownikom w terminach określonych w regulaminie pracy ( 7 dni ) Planowanie nadgodzin nadliczbowych w harmonogramie czasu pracy jest zabronione

Podstawowe uwarunkowania przy tworzeniu harmonogramów Zasady ustalania obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym Dla określenia wymiaru czasu pracy: - Mnożymy liczbę pełnych tygodni występujących w danym okresie rozliczeniowym przez 40 godz. dodajemy 8 godzin z tytułu każdego dnia przypadającego od poniedziałku do piątku i przekraczającego pełne tygodnie okresu rozliczeniowego, odejmujemy 8 godzin z tytułu każdego święta, które występuje w innym dniu niż niedziela, w przypadku miesiąca listopad dodatkowo odejmujemy 8 godzin z tytułu święta kolejarza

Zapewnienie dobowych i tygodniowych okresów odpoczynku: Należy zapewnić pracownikowi w każdej dobie co najmniej 12 godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy, Należy zapewnić pracownikowi co najmniej 35 godzinny nieprzerwany odpoczynek tygodniowy, Zapewnienie zachowania doby pracowniczej Nie może być zaplanowana praca wcześniej niż 24 godziny od rozpoczęcia pracy w poprzednim dniu Zapewnienie przeciętnie 5-cio dniowego tygodnia pracy Możliwe jest zaplanowanie pracy w jednym tygodniu przez maksymalnie 6 dni, a w następnym tygodniu przez maksymalnie 4 dni, w taki sposób aby w całym okresie rozliczeniowy został zachowany przeciętnie 5-cio dniowy tydzień pracy ( podstawowy system pracy) W przypadku pracy w systemie równoważnym jest możliwe zaplanowanie pracy w każdym tygodniu przez różną liczbę dni, ale w cały okresie rozliczeniowym nadal zostaje zachowany przeciętnie 5-cio dniowy tydzień pracy ( wydłużony dobowy wymiar czasu pracy jest rekompensowany dniami wolnymi)

Zapewnienie równomiernego rozkładu czasu pracy - Zalecane jest opracowywanie harmonogramu na minimum 3 służby tj. 36 w tygodniu i maksymalnie 4 służby tj. 48 godzin w tygodniu ( nie zawsze jest to możliwe) Zapewnienie wolnej niedzieli co najmniej raz na 3 tygodnie. Zapewnienie pracy przez najwyżej dwie kolejne noce ( zalecane jest opracowywanie harmonogramów zapewniających równomierny rozkład służb dziennych i nocnych w przyjętym okresie rozliczeniowym

Dodatkowe zasady opracowywania harmonogramów oraz zasady ich zmian Zmiana harmonogramu może być dokonywana w szczególnych przypadkach, w okolicznościach które trudno było wcześniej przewidzieć ( np. w przypadku chorób, dłuższych nieobecności pracownika). O zmianie harmonogramu pracownik powinien być powiadomiony co najmniej jeden dzień przed służbą. Z uwagi na udzielenie pracownikom urlopów wypoczynkowych zgodnie z planem urlopów, pracownikom zatrudnionym w systemie równoważnego czasu pracy w tym okresie można planować służby po 8 godzin ( w niedziele, święta i soboty odpowiednio DD, DW,) W Przypadkach innych długotrwałych nieobecności pracownikom również można w harmonogramie planować służby po 8 godzin.

PRZYKŁADY ZAPISÓW W HARMONOGRAMACH

Wszystkie przykłady pokazują prawidłowo ułożony grafik zgodnie z obowiązującym prawem. W 4 przykładzie Pomimo nie równomiernego rozłożenia służb, grafik jest sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Urlopy wypoczynkowe i urlop dodatkowy „WD”

Zasady udzielania urlopów określa ZUZP w rozdziale IX który brzmi   Zasady udzielania urlopów określa ZUZP w rozdziale IX który brzmi Rozdział IX Urlopy pracownicze § 52 Pracownicy mają prawo do urlopu wypoczynkowego na zasadach określonych przepisami Kodeksu pracy i przepisami odrębnymi. W roku kalendarzowym, w którym rozwiązanie stosunku pracy następuje w związku z nabyciem uprawnień emerytalnych lub przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy, pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze, niezależnie od daty rozwiązania stosunku pracy. Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany pracownikowi zgodnie z planem urlopów uzgodnionym z organizacjami związkowymi. Kierownik jednostki organizacyjnej jest zobowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu z wymiaru przysługującego pracownikowi w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. § 53 Pracownikom zatrudnionym w systemie równoważnego czasu pracy przysługuje w roku kalendarzowym dodatkowy urlop w wymiarze 8 dni roboczych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, obliczonego jak za urlop wypoczynkowy, z zastrzeżeniem ust. 2-4. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu, pracownik nabywa po upływie jednego miesiąca wykonywania pracy w systemie równoważnego czasu pracy. Prawo do kolejnych urlopów dodatkowych pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. 3. W przypadku przerwy w wykonywaniu pracy w systemie równoważnego czasu pracy, trwającej powyżej jednego miesiąca (z innych przyczyn niż urlop wypoczynkowy oraz nieobecność usprawiedliwiona w związku z chorobą pracownika, sprawowaniem opieki nad członkiem rodziny, sprawowaniem funkcji w organizacji związkowej), pracownikowi przysługuje prawo do dodatkowego urlopu w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy w systemie, o którym mowa w ust. 1.

  4. W przypadku ustania zatrudnienia w systemie, o którym mowa w ust. 1, prawo do dodatkowego urlopu przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w tym systemie. 5. Dodatkowy urlop jest planowany i udzielany na zasadach urlopu wypoczynkowego. Niewykorzystany dodatkowy urlop powinien być wykorzystany najpóźniej w terminie do końca III kwartału następnego roku kalendarzowego. 6. W zamian za dodatkowy urlop, na pisemny wniosek pracownika, wyrażony w sposób określony w ust. 7 i 8, wypłacany jest ekwiwalent pieniężny. 7. Pracownicy posiadający prawo do dodatkowego urlopu, w terminie określonym w odrębnym trybie, zobowiązani są do złożenia pisemnej deklaracji o sposobie korzystania z przysługującego im prawa, z zastrzeżeniem ust. 9. 8. Pracownicy nabywający prawo do dodatkowego urlopu po dniu 31.12.2014 r. zobowiązani są do złożenia deklaracji, o której mowa w ust. 7, nie później niż przed upływem jednego miesiąca od daty nabycia tego prawa. 9. Deklaracja, o której mowa w ust. 7 i 8, obowiązuje przez okres 5 lat kalendarzowych, bez możliwości jej zmiany w trakcie obowiązywania, z zastrzeżeniem ust.10. 10.W szczególnie uzasadnionych przypadkach na umotywowany wniosek pracownika zgodę na zmianę wyraża Dyrektor Biura Spraw Pracowniczych. 11. Do dnia 30 listopada roku, w którym upłynie okres 5 lat obowiązywania  deklaracji, pracownik zobowiązany jest do ponownego złożenia pisemnej  deklaracji na kolejny pięcioletni okres z możliwością zmiany swojej poprzedniej decyzji o sposobie korzystania z przysługującego mu prawa do urlopu   dodatkowego. 12. Wypłata ekwiwalentu pieniężnego za przysługujący pracownikowi w danym roku kalendarzowym wymiar dodatkowego urlopu, ustalony zgodnie z ust. 1-4, następuje raz w roku, w terminie wypłaty wynagrodzenia za miesiąc listopad.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ: OPRACOWAŁ: Jerzy Oleszak Jacek Wilk