AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA W KRAKOWIE WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA „LEASING – UJĘCIE KSIĘGOWE, ZASADY EWIDENCJI U LEASINGOBIORCY I LEASINGODAWCY” URSZULA MIĘTKA PAULINA SANAK

ISTOTA LEASINGU LEASING (według „Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych” Kopalińskiego) to „specyficzna forma dzierżawy i najmu dóbr inwestycyjnych i dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku, umożliwiająca wytwórcom używanie sprzętu w zamian za czynsz”.

LEASING jest to rodzaj umowy, na podstawie której jedna strona (leasingodawca) przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania określonego dobra materialnego na pewien uzgodniony z góry okres w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).

PODMIOTY LEASINGU Występują dwa podmioty leasingu: LEASINGODAWCA (FINANSUJĄCY), to właściciel przedmiotu, który daje ten przedmiot w odpłatne użytkowanie drugiej osobie na określony czas i na określonych warunkach. Najczęściej jest to wyspecjalizowana firma zajmująca się świadczeniem usług leasingu. Rzadziej wytwórca przedmiotów, dla którego leasing jest dodatkową formą zarobkowania. Podstawowa działalność to produkcja. Forma prawna leasingodawcy może być dowolna. W praktyce najbardziej liczą się na rynku spółki prawa handlowego, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.

LEASINGOBIORCA (KORZYSTAJĄCY), to osoba korzystająca z przedmiotu leasingu na warunkach określonych w umowie. Najczęściej jest to przedsiębiorca, rzadziej ze względu na niekorzystne przepisy podatkowe, osoba fizyczna. Przeważają więc spółki handlowe, spółki cywilne i osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, które prowadzą pełną księgowość.

LEASING FINANSOWY I OPERACYJNY Na świecie rozwinęło się wiele form i rodzajów przeprowadzania transakcji leasingowych. W warunkach polskiej gospodarki, która od dość krótkiego czasu tworzy podstawy funkcjonowania wolnego rynku w sferze pieniądza, kapitału, inwestycji, zaistniały formy tzw. leasingu kapitałowego i operacyjnego, które w naszej rzeczywistości mają nieco inne znaczenie niż na rynkach rozwiniętych. Wiąże się to z kwalifikacją prawną umowy, ze względu na skutki podatkowe, do umów leasingu finansowego utożsamianych z umową leasingu, w której przedmiot umowy zostaje zaliczony do majątku leasingobiorcy oraz leasingu operacyjnego, w którym przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku leasingodawcy.

UMOWA LEASINGU KAPITAŁOWEGO (FINANSOWEGO) Umowa ta jest w swej treści zbliżona do umowy kredytowej. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony ("Rozporządzenie o zaliczeniu do składników majątku przedmiotu najmu i dzierżawy") do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych - te są dla niego kosztem wraz z odsetkami. Część kapitałową spłaca z zysku po opodatkowaniu, a ta nie stanowi przychodu leasigodawcy. Czas trwania tego rodzaju leasingu jest z reguły zbliżony do okresu zużycia rzeczy lub czasu trwania odliczeń amortyzacyjnych. Od kredytu różni się tym, że przedmiotem umowy jest środek trwały a nie gotówka.

UMOWA LEASINGU OPERACYJNEGO (BIEŻĄCEGO) Umowa ta jest w swej treści zbliżona do klasycznej umowy dzierżawy i polega na czasowym przekazaniu do użytkowania dobra inwestycyjnego. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony do majątku leasingodawcy, który ma prawo dokonywać odpisy amortyzacyjne ("Rozporządzenie o zaliczeniu do składników majątku przedmiotu najmu i dzierżawy"). Czynsze leasingowe w całości z czynszem początkowym stanowią dla leasingodawcy przychód, a jednocześnie koszt leasingobiorcy ("Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych", "Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych"). Czas trwania umowy leasingu operacyjnego jest krótszy niż okres zużycia i amortyzowania rzeczy.

RODZAJE LEASINGU Leasing występuje w formie: LEASINGU BEZPOŚREDNIEGO jeżeli właściciel, producent lub inwestor przedmiotu leasingu jest leasingodawcą i oddaje przedmiot leasingu leasingobiorcy do użytkowania. LEASINGU POŚREDNIEGO, najczęściej spotykanego, kiedy to między właścicielem przedmiotu leasingu, leasingobiorcą pojawia się trzecia strona - pośrednik, który wynajmuje lub wykupuje od właściciela przedmiot leasingu w celu oddania go w leasing, w jego lub we własnym imieniu.

LEASING DEWIZOWY I ZŁOTÓWKOWY Te formy są bardziej chwytem marketingowym niż niosą ze sobą realne korzyści dla leasingobiorcy - wręcz przeciwnie. Umowy leasingowe w Polsce zobowiązują leasingobiorcę do zapłaty wszystkich opłat związanych z LEASINGOWANIEM RZECZY W ZŁOTÓWKACH. Bardziej atrakcyjne, na pierwsze rzut oka, oferty LEASINGU DEWIZOWEGO, który to może być nawet do 30% tańszy, niosą niebezpieczeństwo rozliczania czynszów w oparciu o notowania kursów walutowych. Najczęściej sposób rozliczania jest ustalony np. w oparciu o tabelę kursową Narodowego Banku Polskiego po kursie aktualnym, a ten może się dość znacznie wahać.

LEASING TENDENCYJNY I ZWROTNY LEASING ZWROTNY ma na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorstwa i uwolnienie zamrożonych środków finansowych. Leasingobiorca odsprzedaje swój majątek leasingodawcy za gotówkę, a następnie korzysta z niego na podstawie umowy leasingu.

Odmianą tego typu leasingu jest LEASING TENDENCYJNY polegający na stworzeniu konstrukcji prawnej w oparciu o umowę tendencji (dzierżenia) i użytkowania przedmiotu leasingu przez leasingodawcę od właściciela, a ten leasinguje przedmiot leasingu leasingobiorcy. Unika się przez to opłat skarbowych, notarialnych i sądowych, które mają szczególne znaczenie w obrocie nieruchomościami.

LEASING LOMBARDOWY I NORWESKI LEASING LOMBARDOWY charakteryzuje się podwyższoną nawet do 50% wartości przedmiotu leasingu przy jednoczesnym obniżeniu wymagań w stosunku do leasingobiorcy, co sprzyja uproszczeniu procedury leasingowej. Leasingodawca otrzymując na wstępie gotówkę w wysokości połowy wartości samochodu oraz korzystając z możliwości windykacji samochodu zabezpiecza w wystarczający sposób swoje prawa. W przypadku połączenia leasingu zwrotnego wraz z opłatą wstępną w wysokości 100% wartości przedmiotu leasingu nosi on nazwę LEASINGU NORWESKIEGO. Celem stosowania tej formy jest regulowanie płatności podatków dochodowych - w Polsce nie jest możliwe.

RODZAJE LEASINGU ZE WZGLĘDU NA PRZEDMIOT LEASING ŚRODKÓW TRWAŁYCH I LEASING NIERUCHOMOŚCI. W Polsce niewątpliwie ta pierwsza odmiana jest bardziej popularna i wynika to z celów dla których stosowany jest leasing, traktowany w tym wypadku jako sposób przyspieszonej amortyzacji i przez co stanowi swego rodzaju kredyt podatkowy. Nieruchomości mają niskie stawki amortyzacyjne a ich wartość jest wysoka co powoduje konieczność patrzenia długoterminowego.

LEASING SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Samochody są najczęściej oddawanymi środkami trwałymi w Polsce, ale tylko w Polsce istnieją ograniczenia dotyczące samochodów osobowych nabywanych dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Przepisy podatkowe nie dopuszczają możliwości zaliczenia w koszty uzyskania przychodów amortyzacji samochodów dostawczych o ładowności do 500 kg i samochodów osobowych w części przewyższającej 10000 Euro, problemem jest również rozliczenie VAT, chociaż obecnie firmy leasingowe mogą już odliczać VAT od samochodów osobowych zakupionych do leasingu.

LEASING SAMOCHODÓW CIĘŻAROWYCH Zasady dla samochodów ciężarowych nie zawierają takich ograniczeń, również tych przerobionych z samochodów osobowych o ile zostało to potwierdzone opinią rzeczoznawcy i poszerzonym badaniem technicznym, i są takie same jak dla innych środków trwałych, a więc: - W przypadku ciężarówki istnieje możliwość odliczenia podatku VAT na ogólnie obowiązujących zasadach. Odpisy amortyzacyjne nie mają ograniczenia do wysokości 10000 Euro - Koszty eksploatacji, ubezpieczenia ciężarówki oraz całość czynszów leasingowych jest wliczana w koszty uzyskania przychodów.

PODSTAWY PRAWNE REGULUJĄCE UMOWY LEASINGU USTAWA O RACHUNKOWOŚCI WRAZ Z NOWELIZACJAMI, KODEKS CYWILNY, MIĘDZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI.

Znowelizowana ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U Znowelizowana ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.) wprowadziła od 1 stycznia 2002 r. pierwsze uregulowania w zakresie prezentacji w sprawozdaniu finansowym operacji leasingowych. Również wraz z ustawą z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. nr 113, poz. 1186) wprowadzone zostały regulacje dotyczące leasingu. Uregulowania prawne, które możemy odnaleźć w ustawie o rachunkowości dotyczące leasingu są bardzo powierzchowne. Znowelizowana ustawa nie określa w swej treści umowy leasingu, ale posługuje się pojęciami finansującego i korzystającego oraz jednoznacznie rozstrzyga sposób ujęcia przedmiotu leasingu, należności i zobowiązań, a także kosztów i przychodów związanych z umową leasingową.

LEASING W KODEKSIE CYWILNYM Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Korzystający z kolei zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. 

MIĘDZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI W sytuacji, kiedy nie za bardzo odpowiadają nam właśnie te rozwiązania, to w myśl art. 10 znowelizowanej ustawy o rachunkowości, mamy możliwość stosowania rozwiązań prezentowanych w krajowych standardach rachunkowości, a w przypadku ich braku Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR). Krajowego standardu na razie brak. A więc zgodnie z prawem do czasu jego opracowania jednostki, które obejmuje ustawa o rachunkowości mogą stosować wytyczne zawarte w MSR. W przypadku leasingu najlepiej opierać się na: MSR nr 17 - Leasing; MSR nr 16 - Rzeczowy majątek trwały; MSR nr 12 - Podatki; MSR nr 39 - Instrumenty finansowe.

MSR 17 MIĘDZYNARODOWY STANDARD RACHUNKOWOŚCI (MSR) NR 17 LEASING Inaczej kwalifikuje umowę leasingu niż polskie prawo bilansowe. W ustawie o rachunkowości musi być spełniony jeden z siedmiu warunków. MSR nr 17 mówi natomiast, że z leasingiem finansowym mamy do czynienia wtedy, gdy na leasingobiorcę przechodzą wszystkie pożytki i całe ryzyko z tytułu posiadania przedmiotu leasingu. Może więc się zdarzyć, że przy zastosowaniu tej definicji leasing, który według ustawy o rachunkowości nie będzie leasingiem, który należy wykazać w księgach rachunkowych leasingobiorcy, będzie leasingiem finansowym według standardów międzynarodowych.

LEASING FINANSOWY I OPERACYJNY WG MSR LEASING FINANSOWY to taka umowa, na mocy której następuje przeniesienie na leasingobiorcę - z jednej strony - zasadniczo całego ryzyka, a z drugiej - pożytków wynikających z posiadania składnika aktywów. Dodatkowo przesłankami, które wskazują, że mamy do czynienia z umową leasingu finansowego, są: przeniesienie własności składnika na korzystającego przed końcem okresu leasingu, prawo do nabycia przedmiotu leasingu po przewidywanej niższej cenie od wartości godziwej, wyznaczonej na dzień realizacji prawa zakupu, okres umowy stanowi większą cześć okresu użytkowania, suma zdyskontowanych opłat stanowi zasadniczo wartość godziwą przedmiotu leasingu, przyrzeczenie do zawarcia kolejnej umowy na warunkach korzystniejszych od rynkowych,

możliwość wypowiedzenia umowy przy spełnieniu warunku, że leasingobiorca pokryje straty leasingodawcy z tytułu wypowiedzenia, przedmiot leasingu dostosowany jest do indywidualnych potrzeb korzystającego. Tak jak już wcześniej wspomniano, zaistnienie wymienionych przesłanek - każdej z osobno, lub kilku albo nawet wszystkich łącznie - oznacza, iż daną umowę przyporządkowuje się do leasingu finansowego. LEASING OPERACYJNY Za umowy leasingu operacyjnego uznaje się wszystkie umowy leasingowe nie spełniające kryteriów przyporządkowania do leasingu finansowego.

LEASING JAKO SZCZEGÓLNA FORMA FINANSOWANIA Leasing jest szczególną formą finansowania inwestycji, umożliwiającą inwestorowi korzystanie z dóbr inwestycyjnych, bez konieczności ich zakupu. Warunki leasingu mogą zostać dowolnie ustalone przez strony i są często wielowymiarowe. W praktyce charakter transakcji określa rodzaj leasingu przy czym zawartą umowę można sklasyfikować jako leasing operacyjny lub finansowy.

LEASING OPERACYJNY charakteryzuje się okresem trwania umowy krótszym od okresu ekonomicznej przydatności przedmiotu leasingu, a suma opłat leasingowych za okres trwania umowy jest zazwyczaj niższa od wartości przedmiotu umowy. Tym samym transakcja ma charakter zbliżony do zwykłej dzierżawy. W rachunku zysków i strat leasingodawcy dominują przychody z tytułu dzierżawy/najmu, a główną pozycję kosztów stanowi amortyzacja przedmiotów leasingu oraz odsetki, jakie leasingodawca ponosi w związku z zakupem na kredyt majątku będącego przedmiotem leasingu.

U leasingobiorcy zawarta umowa znajduje wyraz w jego rachunku zysków i strat w postaci kosztów opłat za dzierżawę. W leasingu finansowy leasingodawca przyjmuje na siebie obowiązek finansowania inwestycji, w zamian za otrzymywane odsetki. Jest on zazwyczaj zawierany na dłuższy czas, a suma opłat leasingowych (raty kapitałowe i odsetki) oraz opłaty dodatkowe na pokrycie kosztów i zysk leasingodawcy, jest - po zakończeniu umowy - z reguły wyższa od wartości przedmiotu leasingu. Działalność gospodarcza leasingodawcy jest zbliżona do działalności banku. Główne i newralgiczne pozycje w rachunku zysków i strat leasingodawcy - to przychody z tytułu odsetek i opłat, a po stronie wydatków - koszty sfinansowania zakupionych i oddanych w leasing przedmiotów umowy.

Dla leasingobiorcy uiszczane na jego rzecz opłaty mają charakter spłaty wartości przedmiotu leasingu (zaciągniętego zobowiązania) oraz wynagrodzenia poniesionych kosztów, wywołanych odroczeniem płatności. W tradycyjnej rachunkowości kładącej nacisk na prawo własności do użytkowanego majątku, koszty z tytułu użytkowanie przedmiotu leasingu prezentowane są w rachunku zysków i strat jako koszty z tytułu dzierżawy bez podziału na bliższe właściwości elementów składowych.

LEASING FINANSOWY - LEASINGOBIORCA Leasingobiorca, w przypadku leasingu finansowego, powinien w swoim bilansie, w momencie rozpoczęcia leasingu, wykazać przedmiot leasingu jako środek trwały, a drugostronnie - jako zobowiązanie w kwocie równej wartości rynkowej przedmiotu leasingu, pomniejszonej o dotacje i zwrot podatków należnych właścicielowi. Wartość przedmiotu leasingu na dzień zawarcia umowy można określić poprzez zdyskontowanie przyszłych opłat leasingowych wynikających z zawartej umowy w oparciu o stopę dyskontową równą stopie oprocentowania jaką leasingobiorca musiałby zapłacić, jeżeli zamiast zawarcia umowy leasingowej zdecydowałby się zaciągnąć zwykły kredyt bankowy. Dyskonto jest więc tutaj równe stopie oprocentowania dostępnych firmie kredytów inwestycyjnych.

LEASING FINANSOWY - LEASINGODAWCA leasingodawca wykazuje w bilansie aktywa, będące przedmiotem leasingu finansowego nie jako majątek trwały, lecz jako należności, w kwocie równej lokacie leasingowej netto (to znaczy zdyskontowanej wartości opłat leasingowych, a więc aktualnych należności ale bez przyszłych odsetek): oddane w leasing środki trwałe nie są amortyzowane, zarachowuje przychody finansowe z tytułu leasingu finansowego, zgodnie z zasadą ostrożności, w sposób odzwierciedlający stałą, okresową stopę procentową zwrotu nie spłaconej (należnej) lokaty. Zastosowaną metodę należy stosować konsekwentnie, do wszystkich umów leasingowych o podobnym charakterze.

LEASING OPERACYJNY - LEASINGOBIORCA Przy leasingu operacyjnym koszty leasingobiorcy wykazuje się w sprawozdaniu finansowym proporcjonalnie do okresu trwania umowy (zazwyczaj metodą liniową), niezależnie od faktycznie zapłaconych rat. Wstępne koszty bezpośrednie, poniesione przed zawarciem umowy leasingu, jeżeli są znaczne, rozlicza się w czasie, proporcjonalnie do wykazanych w sprawozdaniu finansowych opłat z tytułu leasingu, albo też odpisuje je w ciężar kosztów okresu ich poniesienia, gdy są one nieznaczne.  Jeżeli faktycznie wydatki z tytułu umowy leasingu zostały w myśl przepisów podatkowych ujęte odmiennie, to w sprawozdaniu finansowym uwzględnia się rezerwę lub rozliczenie czynne z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

LEASING OPERACYJNY - LEASINGODAWCA Przy leasingu operacyjnym przychody leasingodawcy, zarówno z tytułu opłaty jednorazowej, jeżeli jest ona znaczna, jak i opłat bieżących, wykazuje się w sprawozdaniu finansowym proporcjonalnie do okresu trwania umowy (zazwyczaj metodą liniową), niezależnie od faktycznych wpływów.  Oddane w leasing środki trwałe figurują na koncie środków trwałych: amortyzuje się je zgodnie ze zastosowanymi przez leasingodawcę do podobnych środków trwałych metodami amortyzacji: kwotę podlegającą amortyzacji rozkłada się systematycznie na poszczególne okresy sprawozdawcze, w ciągu całego okresu użytkowania tych środków. W przypadku gdy występuje tak zwana wartości końcowa środka trwałego, to znaczy wartość po jakiej leasingodawca otrzymuje z powrotem przedmiot umowy po jej zakończeniu, dokonuje się - w miarę potrzeby - dodatkowych odpisów aktualizujących, jeżeli istnieje ryzyko, że wartość końcowa jest za wysoka.

LEASING FINANSOWY W KSIĘGACH Przy umowie leasingu finansowego leasingodawca z chwilą jego rozpoczęcia musi przeksięgować przedmiot umowy w wartości godziwej na konto należności leasingowe (wartość ta będzie malała w miarę otrzymywania kolejnych rat płatności leasingowych). Zostanie to odzwierciedlone w księgach rachunkowych zapisem: Ma konto w zależności od przedmiotu leasingu „Środki trwałe” lub „Wartości niematerialne i prawne”/Wn „Należności leasingowe”. W związku z tym należy pamiętać, że w ewidencji po stronie leasingodawcy część kapitałowa otrzymanej raty leasingowej będzie obciążała kredytową stronę konta „Należności leasingowe”. Natomiast część odsetkowa będzie stanowiła przychód z operacji finansowych.

LEASING OPERACYJNY W KSIĘGACH W przypadku leasingu operacyjnego przedmiot umowy pozostaje w księgach rachunkowych finansującego i nie jest wykazywany w bilansie leasingobiorcy. Z chwilą rozpoczęcia umowy, leasingobiorca ujmuje leasingowany składnik majątku w ewidencji pozabilansowej na koncie „Środki trwałe przyjęte w leasing operacyjny”. W związku z tym odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca. Opłata wstępna i kolejne raty leasingowe obciążają w całości koszty działalności leasingobiorcy, wykazywane w rachunku zysków i strat jako „Koszty działalności operacyjnej”.

OPŁATA WSTĘPNA W LEASINGU Przy zawieraniu umowy leasingu przedsiębiorcy są zobowiązani do poniesienia dodatkowych opłat . Najczęściej są one nazywane opłatami manipulacyjnymi, wstępnymi bądź inicjalnymi. Z punktu widzenia leasingobiorcy uiszczenie opłaty jest warunkiem niezbędnym do zawarcia umowy leasingu. Jest to forma zabezpieczenia pieniężnego dla leasingodawcy, która gwarantuje mu pokrycie kosztów przygotowania umowy w przypadku, gdyby kontrahent np. nie wywiązywać się z obowiązku płacenia rat leasingowych lub chciał, w ciągu krótkiego czasu od zawarcia umowy jej rozwiązania.

EWIDENCJA OPŁATY WSTĘPNEJ Po stronie leasingodawcy: 1. Ewidencja otrzymanej opłaty początkowej: Wn konto „Rachunek bankowy”/ Ma konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 2. Stawka opłaty wstępnej rozliczana przez cały czas umowy leasingu (opłata wstępna/ liczba okresów): Wn konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”/ Ma konto „Sprzedaż usług”. Po stronie leasingobiorcy ewidencja będzie wyglądała w następujący sposób: 1. Ewidencja przekazanej opłaty wstępnej w momencie zawarcia umowy leasingu operacyjnego Ma konto „Rachunek bankowy”/ Wn konto „rozliczenia międzyokresowe kosztów” 2. Stawka opłaty wstępnej rozliczana przez cały czas umowy leasingu (opłata wstępna/ liczba kresów) obciążająca sukcesywnie koszty działalności operacyjnej: Wn konto „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”/ Ma konto „Koszty operacyjne”

LEASING W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM W przypadku leasingu finansowego korzystający będzie wykazywał przedmiot leasingu w bilansie odpowiednio w pozycji aktywów: – A. II. „Rzeczowe aktywa trwałe” lub – A. I „Wartości niematerialne lub prawne” Koszty amortyzacji oraz koszty finansowe będą przez niego ujmowane w rachunku zysków i strat w pozycjach: – B. I „Amortyzacja” – H. I „Odsetki”

UJAWNIENIE LEASINGU Finansujący (leasingodawca) w księgach rachunkowych nie będzie ujawniał przedmiotu leasingu. W bilansie będzie natomiast wykazana lokata długoterminowa w części krótko- i długoterminowej odpowiednio w pozycjach: – B. III. 1 „Krótkoterminowe aktywa finansowe – inne krótkoterminowe aktywa finansowe” – A. IV. 3 „Długoterminowe aktywa finansowe – inne długoterminowe aktywa finansowe” Finansujący w rachunku zysków i strat w pozycji J. II „Przychody finansowe” będzie natomiast wykazywał część odsetkową otrzymywanej raty leasingowej. Przy umowie leasingu operacyjnego korzystający nie wykazuje w bilansie leasingowanego aktywu. Musi on jednak ujawnić jego wartość w sprawozdaniu finansowym w informacji dodatkowej. Opłaty leasingowe zostaną natomiast uwidocznione w rachunku zysków i strat w pozycji B. III „Usługi obce”.

Finansujący (leasingodawca) w bilansie wykazuje przedmiot leasingu tak jak korzystający w leasingu finansowym, odpowiednio w pozycjach „Rzeczowe aktywa trwałe” lub „Wartości niematerialne lub prawne”. W rachunku zysków i strat w A. I. „Przychody netto ze sprzedaży produktów” będą wykazywane przez niego otrzymane opłaty leasingowe.  

W przypadku, gdy leasingobiorca jest stroną umowy leasingu, powinien: W bilansie należy ujawnić przedmiot leasingu w wartości netto (w aktywach) i zobowiązania z tego tytułu (w pasywach), natomiast w rachunku zysków i strat - naliczoną amortyzację przedmiotu leasingu i koszty finansowe (część odsetkowa opłaty leasingowej). W przypadku, gdy leasingobiorca jest stroną umowy leasingu, powinien: ujawnić wartość bilansową netto na dzień bilansowy dla każdej grupy aktywów, ujawnić łączną kwotę przyszłych minimalnych opłat leasingowych na dzień bilansowy oraz ich wartość bieżącą (płatnych: do roku, od roku do pięciu lat, powyżej pięciu), uzgodnić różnice pomiędzy łączną kwotą przyszłych minimalnych opłat leasingowych na dzień bilansowy a ich wartością bieżącą, ujawnić warunkowe opłaty leasingowe stanowiące koszt danego okresu, ujawnić sumę przyszłych minimalnych opłat subleasingowych ustaloną na dzień bilansowy (z tytułu nieodwołalnych umów subleasingowych), ujawnić ogólny opis ważniejszych postanowień umowy leasingowej. Należy także pamiętać, że leasingobiorca powinien również ujawniać informacje zgodnie z postanowieniami następujących standardów: MSR 16, MSR 36, MSR 38, MSR 40 i MSR 41.

OBOWIĄZEK AMORTYZACJI LEASINGU Wykazywanie przedmiotu leasingu w księgach rachunkowych zobowiązuje jednostkę do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, które ustala się zgodnie z przyjętymi przez jednostkę zasadami. Zgodnie z § 27 MSR 17, jeżeli uzyskanie prawa własności do przedmiotu leasingu przed końcem okresu leasingu nie jest pewne, korzystający powinien umarzać składnik aktywów przez okres leasingu lub okres użytkowania, wybierając krótszy z nich. Oczywiście przedmiot leasingu amortyzowany jest zgodnie z przepisami MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe” lub MSR 38 „Wartości niematerialne”.

JAK EWIDENCJONOWAĆ UMOWY LEASINGOWE? Umowy leasingowe księguje się na koncie „Pozostałe rozrachunki”, choć w praktyce występują różne rozwiązania dotyczące ujęcia leasingu w księgach rachunkowych. W ustawie o rachunkowości nie użyto określenia leasing. Zaznaczono tylko, że jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron, zwana dalej finansującym, oddaje drugiej stronie, zwanej dalej korzystającym, środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki i te wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia jeden z warunków określonych w ustawie o rachunkowości.

EWIDENCJA LEASINGU Umowa leasingu charakteryzuje się tym, że jedna ze stron (leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (leasingobiorcy) prawo do użytkowania określonego składnika aktywów na uzgodniony okres za opłatą lub serią opłat. Ewidencja tej umowy w księgach rachunkowych obu stron będzie uzależniona od jego zaklasyfikowania do kategorii leasingu finansowego lub operacyjnego. Należy jednak pamiętać, że prawo podatkowe i bilansowe odmiennie kwalifikuje kategorie leasingu. Ta sama umowa może stanowić leasing finansowy dla celów ewidencji księgowej, natomiast dla celów podatkowych leasing operacyjny lub odwrotnie.

LEASING W SPRAWOZDANIU I KSIĘGACH LEASINGOBIORCY UMOWY LEASINGU FINANSOWEGO I OPERACYJNEGO SĄ INACZEJ EWIDENCJONOWANE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH LEASINGOBIORCY I LEASINGODAWCY!!!

LEASING FINANSOWY EWIDENCJA U LEASINGOBIORCY

LEASING FINANSOWY EWIDENCJA U LEASINGOBIORCY Przyjęcie do użytkowania przedmiotu leasingu: Wn „Aktywa trwałe”/Ma „Zobowiązanie leasingowe”. 2. Faktura VAT z tytułu opłaty leasingowej: Ma „Rozrachunki z dostawcami”, - ujęcie części kapitałowej opłaty: Wn „Zobowiązanie leasingowe”, - zaksięgowanie części odsetkowej: Wn „Koszty finansowe” i wyksięgowanie jej z ewidencji pozabilansowej: Ma „Koszty finansowe”, ujęcie VAT naliczonego: Wn „VAT naliczony”. 3. Zapłata faktury VAT: Wn „Rozrachunki z dostawcami”/Ma „Rachunek bankowy”. 4. Odpis umorzeniowy przedmiotu leasingu: Wn „Amortyzacja”/Ma „Umorzenie aktywów trwałych”.

LEASING FINANSOWY EWIDENCJA U LEASINGODAWCY przekazanie samochodu (cz. kapitałowa ) otrzymane spłaty rat rata z tytułu opłaty leasingowej cz. Odsetkowa odpłatności x VAT należny środki trwałe przekazane w Przychody finansowe należności długoterminowe rachunek bankowy RMP

LEASING FINANSOWY EWIDENCJA U LEASINGODAWCY Przekazanie przedmiotu leasingu leasingobiorcy: Wn „Należność z tytułu leasingu”/Ma „Aktywa trwałe”. 2. Ujęcie przedmiotu leasingu w ewidencji pozabilansowej: Wn „Aktywa trwałe przekazane w leasing”. 3. Część odsetkowa należna w okresie leasingu - ewidencja pozabilansowa: Ma „Przychód finansowy z tytułu leasingu”. 4. Faktura VAT z tytułu opłaty leasingowej: - spłata części kapitałowej: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma „Należność z tytułu leasingu”, - ujęcie spłaty odsetek z tytułu umowy leasingowej: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma „Przychód ze sprzedaży”, VAT należny: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma „VAT należny”. 5. Otrzymanie należności z tytułu umowy leasingowej: Wn „Rachunek bankowy”/Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

LEASING OPERACYJNY EWIDENCJA U LEASINGOBIORCY

LEASING OPERACYJNY EWIDENCJA U LEASINGOBIORCY W odmienny sposób ujmowane są w księgach rachunkowych leasingobiorcy skutki zawarcia umowy leasingu operacyjnego. I tak, ewidencja tej umowy będzie zapisywana następująco: 1. Faktura VAT za usługę leasingową: Wn „Rozliczenie zakupu”/Ma „Rozrachunki z dostawcami”, - ujęcie kosztów: Wn „Usługi obce”/Ma „Rozliczenie zakupu”, - zaksięgowanie VAT naliczonego: Wn „VAT naliczony”/Ma „Rozliczenie zakupu” - ewidencja pozabilansowa przedmiotu leasingu: Wn „Aktywa trwałe”. 2. Koszty usługi leasingowej: Wn 490 „Rozliczenie kosztów”/Ma konta zespołu 5. 3. Wyksięgowanie przedmiotu leasingu z ewidencji pozabilansowej w momencie zakończenia okresu leasingu: Ma „Aktywa trwałe”.

MSR 17 obliguje natomiast leasingobiorcę do: W odróżnieniu od leasingu finansowego, z chwilą rozpoczęcia okresu leasingu korzystający nie prezentuje przedmiotu leasingu jako składnika aktywów własnych - ujmuje go natomiast w ewidencji pozabilansowej. Leasingobiorca nie dokonuje również odpisów amortyzacyjnych z tytułu wykorzystywanego składnika aktywów. MSR 17 obliguje natomiast leasingobiorcę do: - ujmowania przez okres leasingu opłat leasingowych jako kosztów, z zastosowaniem metody liniowej, - ujmowania przez okres leasingu opłat leasingowych jako kosztów, z zastosowaniem innej systematycznej metody, jeżeli lepiej odzwierciedla ona sposób rozłożenia w czasie korzyści uzyskiwanych przez korzystającego.

LEASING OPERACYJNY EWIDENCJA U LEASINGODAWCY

LEASING OPERACYJNY EWIDENCJA U LEASINGODAWCY Ewidencja w księgach rachunkowych leasingodawcy jest następująca: Przekazanie składnika aktywów leasingobiorcy: Wn „Aktywa trwałe w leasingu”/Ma „Aktywa trwałe”. 2. Odpis umorzeniowy przekazanego w leasing składnika aktywów: Wn „Amortyzacja”/ Ma „Umorzenie aktywów trwałych”. 3. Pozabilansowa ewidencja należności z tytułu leasingu: Wn „Należność z tytułu leasingu”. 4. Faktura VAT z tytułu zapłaty opłaty leasingowej: - zaksięgowanie spłaty części odsetkowej: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma „Przychody ze sprzedaży”, ujęcie VAT należnego: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma „VAT należny”. 5. Zmniejszenie należności leasingowej ujętej pozabilansowo: Ma „Należność z tytułu leasingu”. 6. Wpływ należność z tytułu raty leasingu na rachunek bankowy: Wn „Rachunek bankowy”/Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

ŹRÓDŁA: www.bankier.pl www.infor.pl www.e-podatnik.pl www.mf.gov.pl www.e-msr.pl Teresa Cebrowska; „Rachunkowość finansowa i podatkowa”; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2005 Mieczysław Dobija; „Rachunkowość zarządcza i controlling”; Wydawnictwo naukowe PWN; Warszawa 2005 Ewa Jarocka; „Finanse przedsiębiorstw, systemu bankowego, budżetowego, ubezpieczeń”; Wydawnictwo Difin; Warszawa 2005