RAPORT KOŃCOWY Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ ROK SZKOLNY 2016/2017 Raport przeznaczony dla dyrekcji, rady pedagogicznej, rodziców i uczniów szkoły

Przedmiot ewaluacji: CELE: Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży. CELE: Pozyskanie informacji na temat zakresu czynności służących: a) doskonaleniu działań szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych uczniów, b) skuteczności upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży c) zgodności działań szkoły z oczekiwaniami uczniów.

PYTANIA KLUCZOWE: Jaki jest poziom czytelnictwa uczniów? Jaki jest stan wyposażenia biblioteki w woluminy i czasopisma? Jak często uczniowie korzystają z zasobów czytelni szkolnej? Po jakie pozycje najchętniej sięgają? Jakie działania są podejmowane, aby uczniowie częściej sięgali po lektury obowiązkowe i inne pozycje czytelnicze? Kto ma największy wpływ na kształcenie nawyków czytelniczych ucznia? W jaki sposób nauczyciele upowszechniają czytelnictwo wśród uczniów i które z zastosowanych metod wymagają zintensyfikowania lub modyfikacji?

KRYTERIA EWALUACJI: Biblioteka szkolna wyposażona jest w podręczniki, materiały edukacyjne niezbędne do realizacji procesu kształcenia, na bieżąco uzupełnia się stan księgozbioru o nowości wydawnicze i ciekawe, atrakcyjne książki. Uczniowie chętnie korzystają ze szkolnej biblioteki. Nauczyciele i bibliotekarze stosują różnorodne metody upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów.

PODSUMOWANIE WYNIKÓW

Biblioteka szkolna wyposażona jest w podręczniki, materiały edukacyjne niezbędne do realizacji procesu kształcenia, na bieżąco uzupełnia się stan księgozbioru o nowości wydawnicze i ciekawe, atrakcyjne książki. W roku szkolnym 2016/2017 w bibliotece zgromadzonych było 11479 książek, 74 zbiory specjalne – audiobooki oraz prenumerata 8 czasopism. Stan księgozbioru biblioteki szkolnej jest powiększany w kolejnych latach o nowe pozycje w ramach: Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa, programu rządowego „Książki naszych marzeń”, oraz z funduszu szkoły i Rady rodziców. W roku szkolnym 2014/2015 zaczęto wprowadzać do ewidencji i wypożyczać podręczniki oraz ćwiczenia uczniom naszej szkoły. Pod koniec roku szkolnego 2016/2017 na stanie biblioteki było ponad 5460 podręczników. Na pytanie: Jak oceniasz jakość zasobów biblioteki szkolnej? 27% uczniów udzieliło odpowiedzi, że są bardzo bogate. 52% uważa, że zasoby biblioteki są wystarczające, dla 11% są niewystarczające, a kolejnych 11% nie zna zasobów biblioteki szkolnej. Jednocześnie tylko 22% ankietowanych uczniów zaopatruje się w książki, które czytają w czasie wolnym, w bibliotece szkolnej, 27% uczniów posiada książki, które kupili im rodzice, 23% otrzymało książki w prezencie, , 8% korzysta z zasobów bibliotek publicznych, 8% uczniów kupuje książki samodzielnie, 4% pożycza od kolegów, 4% korzysta z innych źródeł, niż te zaproponowane w ankiecie, 3% czyta e-booki za pośrednictwem Internetu.

Gdy zapytano rodziców: Jak oceniają Państwo jakość zasobów biblioteki szkolnej? 44,5% respondentów stwierdziła, że nie zna zasobów biblioteki szkolnej. 39% uważa, że zasoby są wystarczające. 13%, że są bardzo bogate, natomiast tylko 2,5%, że są niewystarczające. Zdaniem 10 % ankietowanych nauczycieli zasoby naszej biblioteki są bogate. Aż 67% określiło zbiory biblioteki jako wystarczające. 15% stwierdziło, że gromadzone zasoby są niewystarczające. 8% udzieliło odpowiedzi, że nie zna zbiorów szkolnej biblioteki. Nauczyciele wykorzystują zasoby biblioteki szkolnej w swojej pracy. 57 % na pytanie: Czy korzystasz z zasobów biblioteki szkolnej? udzieliło odpowiedzi: „ tak, często”, 40% nauczycieli wypowiedziało się „tak, ale rzadko”, ok. 3% nauczycieli wybrało odpowiedź „ nie”. Zapytani także o stopień wykorzystania w trakcie zajęć lekcyjnych konkretnych zasobów bibliotecznych, 48% nauczycieli wypowiedziało się, że często wykorzystuje zbiory biblioteki. 37% oceniło, że korzysta ze zgromadzonych materiałów , ale robi to rzadko.15% osób stwierdziło, że nie wykorzystuje w swej pracy żadnych zasobów bibliotecznych. Na pytanie: Jak często wspomagasz proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi? 10% nauczycieli odpowiedziało, że wykorzystuje zasoby biblioteki szkolnej raz w tygodniu. 22% wypowiedziało się, że korzysta ze zbiorów biblioteki raz na dwa tygodnie. 38% respondentów oceniło, że wspomaga proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi raz w miesiącu. 18% uznało, że czyni to raz w półroczu. 10% ankietowanych stwierdziło, że nigdy nie korzysta w trakcie zajęć ze zbiorów biblioteki szkolnej.

Uczniowie chętnie korzystają ze szkolnej biblioteki. Analizując stan czytelnictwa w bibliotece szkolnej wzięto pod uwagę zestawienia stanu czytelnictwa w poszczególnych klasach na przestrzeni trzech kolejnych lat szkolnych. W bibliotece na bieżąco i systematycznie monitorowany jest stan czytelnictwa uczniów. Przygotowywana jest dzienna, miesięczna i okresowa statystyka wypożyczeń, sprawozdania z działalności biblioteki, grafiki czytelnictwa. Rodzice zapytani: Jak często Państwa dziecko korzysta z biblioteki szkolnej? odpowiedzieli następująco: 42,5% rodziców uważa, że ich dzieci korzystają z biblioteki szkolnej co najmniej raz w miesiącu. Niewiele mniej, bo 37% uważa, że tylko kilka razy w roku. 11% uznaje, że co najmniej raz w tygodniu, 2,5% rzadziej niż raz w roku. 10,5% badanych nie wiedziało jak często ich dziecko korzysta z biblioteki szkolnej. Rok szkolny Ogółem wypożyczeń przez uczniów Średnia na jednego ucznia Średnia wypożyczeń na dzień 2014/2015 5445 10,1 25,2 2015/2016 5587 8,8 31 I półrocze 2016/2017 1931 3,5 24,1

Nauczyciele odpowiadając na pytanie: Czy w pracy z uczniami zachęcasz ich do korzystania z biblioteki? 75 % stwierdziło w ankiecie, że często to czyni. Z kolei 23 % uznało, że zachęca swoich uczniów do korzystania z zasobów biblioteki, ale robi to rzadko. 1 osoba (2%) stwierdziła, że nie zachęca swych uczniów w ogóle do skorzystania ze zbiorów. Analizując kompetencje czytelnicze naszych uczniów zadano w ankiecie pytania rodzicom, uczniom i nauczycielom. Wyniki są następujące   Czy książka to dobry prezent dla dziecka? Tak Nie Nie wiem Rodzice 92,5% 1,5% 5% Uczniowie 40% 29% 31%   Jak często rodzice czyją/czytali książki swojemu dziecku? Tak, często Tak, ale rzadko Nie Rodzice 56% 38% 5% Uczniowie 27% 33%   Czy rodzice kupują książki swojemu dziecku? Tak, często Tak, ale rzadko Nie Rodzice 37% 55% 7% Uczniowie 24% 62% 14%

Jaka jest wielkość domowego księgozbioru dziecka? Więcej niż 150   Jaka jest wielkość domowego księgozbioru dziecka? Więcej niż 150 50-150 20-50 5-20 0-5 Nie wiem Rodzice 7,5% 23% 38,5% 27,5% 3% 0,5% Uczniowie 10% 25% 33% 27% 6% -   Jak często dziecko czyta książki w czasie wolnym? Codziennie lub prawie codziennie Co najmniej raz w tygodniu Co najmniej raz w miesiącu Kilka razy w roku Rzadziej niż raz w roku Nie wiem Rodzice 21% 35,5% 19% 1,5% 1% Uczniowie 35% 31% 7% 6% -   Ile książek dziecko przeczytało w zeszłym roku? Więcej niż 50 książek 21-50 książek 10-20 książek 4-9 książek 2-3 książek 0 lub 1 Nie wiem Rodzice 1,5% 7% 25% 43% 16,5% 1% 5% Uczniowie 12% 30% 21% 9% 3% -

Jakie książki czytają dzieci? Rodzice Uczniowie Nauczyciele Fantastyka   Rodzice Uczniowie Nauczyciele Fantastyka 19,5% 18% 38% Komiksy 27% 14% 77% Reportaże, biografie 11% 4,5% 0% Książki przygodowe 51% 24% 72% Książki popularnonaukowe 7,5% 6% 8% Encyklopedie, słowniki, atlasy 16,5% 4% 10% Literatura religijna 5% 3% Literatura obyczajowa 2% Książki hobbystyczne, poradniki 22,5% 9% Literatura kryminalna, sensacyjna Literatura dziecięca 55% Nie wiem 0,5% -   Czy rodzice zachęcają dzieci do czytania? Tak, często Tak, ale rzadko Nie Rodzice 70% 28% 2% Uczniowie 54% 35% 11%

Analizując odpowiedzi na pytanie skierowane do rodziców: W jaki sposób Państwo zachęcacie dziecko do czytania? możemy zauważyć, że prawie tyle samo badanych zachęca dziecko do czytania poprzez dawanie swojego przykładu -23,5%, jak i wspólnie czytając - 29,5%. 20% badanych kupuje dziecku książki, 17% zachęca, podając tytuły książek. Tylko 3,5% wspólnie korzysta z biblioteki lub księgarni. Jedna osoba dopisała, że zachęca swoje dziecko do czytania poprzez kupowanie czasopism dla dzieci. Uczniów spytano także o powody, dla których czytają książki. 32% ankietowanych odpowiedziało: „Czytam, bo lubię”; odpowiedź 23% uczniów brzmiała: „Czytając relaksuję się, odpoczywam i odstresowuję ”, 22% uczniów „zdobywa nową wiedzę, dzięki książkom się nie nudzi”, 18% „rozwija swoje zainteresowania, sprawia im to przyjemność”, 4% uczniów „czyta, bo musi”. O czytanych w wolnym czasie książkach uczniowie rozmawiają głównie z mamą -27%, z tatą: 17% z kolegami: 14%, z dziadkami: 11%, z rodzeństwem: 9%, z nikim: 9%, z nauczycielami: 7%, z innymi dorosłymi: 3%, z bibliotekarzem: 2%. Pytając o to nauczycieli 58 % ankietowanych stwierdziło, że uczniowie rozmawiają o czytanych książkach z kolegami i rówieśnikami. 68% z mamą 40 % z tatą , 27 % z dziadkami. 18% z rodzeństwem. 22 % z bibliotekarzem . 62% wskazało, że uczniowie często rozmawiają z nimi na ten temat. Żaden z ankietowanych nie wybrał odpowiedzi dotyczącej rozmów z innymi dorosłymi. 6% uznało, że uczniowie nie rozmawiają o książkach z kimkolwiek. Uczniowie czytają także prasę, lecz bardzo rzadko.

Nauczyciele i bibliotekarze stosują różnorodne metody upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów. Analizując dokumentację biblioteki szkolnej można stwierdzić, że bibliotekarze stosują różnorodne metody upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów. W ramach pracy pedagogicznej z czytelnikiem biblioteka udostępnia na bieżąco swój księgozbiór. Przez cały rok szkolny biblioteka prowadzi również działalność informacyjną w zakresie informacji bibliotecznej (rozmieszczenie zbiorów, termin zwrotu książki, warunki korzystania z biblioteki), rzeczowej (pytania o daty, fakty, znaczenie pojęć itp.), tekstowej (np. materiały repertuarowe na obchody okolicznościowe). Wymiana informacji z czytelnikiem odbywa się w formie bezpośredniej oraz pisemnej (wykazy lektur, nowości wydawnicze zamieszczane na tablicy bibliotecznej). Na bieżąco prezentowano w formie wystawki nowe publikacje książkowe zakupione do biblioteki. Systematycznie prowadzone są zajęcia biblioteczne w klasach I, II i IV nt. korzystania z księgozbioru i katalogów bibliotecznych. Bibliotekarze współpracują również szczególnie z nauczycielami edukacji wczesnoszkolnej i języka polskiego, uczestnicząc w spotkaniach zespołów samokształceniowych, przedstawiając ofertę imprez bibliotecznych. Przez cały rok szkolny funkcjonuje również pracownia multimedialna ciesząca się dużym zainteresowaniem uczniów. Biblioteka współpracuje z wychowawcami klas, nauczycielami przedmiotów w realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych.

W bibliotece odbywają cykliczne imprezy: Międzynarodowe Święto Bibliotek Szkolnych (pasowanie na czytelnika uczniów klas II, konkursy plastyczne z podziałem na poziomy edukacyjne, konkurs literacki, gazetka okolicznościowa i wystawka prac dzieci, udział w corocznym Tyskim Rajdzie Gwiaździstym z Książką) Światowy Dzień Pluszowego Misia impreza czytelnicza dla klas I Projekt „Wszystko o kotach” w kl. I – III (konkurs czytelniczy, plastyczny, literacki) Na przestrzeni lat 2014/2015 – 2016/2017 zorganizowano następujące konkursy i imprezy: Konkurs pięknego czytania dla kl. IV – V Projekt w kl. IV – VI „Moda na czytanie” - prezentacja nowości zakupionych w ramach programu rządowego Książki Naszych Marzeń, przygotowanie wychowawcom materiałów związanych z książką, czytaniem na lekcje wychowawcze Udział w ogólnopolskiej akcji KsięgoZbiór – wspólne czytanie w przestrzeni publicznej Włączenie się w ogólnopolską akcję „Jak nie czytam, jak czytam”- happening „Ogarnięci czytaniem” Warsztaty z autorkami książki „Czytanie na drugie śniadanie” dla klas III Maraton czytania – podsumowanie I etapu NPRC

Biblioteka współpracuje z MBP Tychy - udział uczniów w XII Tyskich Dniach Literatury. Po otwarciu nowej siedziby MBP, w Mediatece, liczne udziały klas w spotkaniach z ciekawymi gośćmi, w zwiedzaniu Mediateki, warsztatach czytelniczych i plastycznych, udział w corocznym Ogólnopolskim Tygodniu Czytania Dzieciom. Biblioteka współpracuje również z Biblioteką Pedagogiczną w Tychach – udostępnianie oferty edukacyjnej oraz z biblioteką Zespół Szkół nr 6 – spotkania i konkursy czytelnicze. W roku szkolnym 2016/2017 w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa nauczyciele bibliotekarze przygotowali informacje na zebrania z rodzicami dotyczące wpływu czytania na rozwój intelektualny dzieci i młodzieży .

W jaki sposób nauczyciele rozwijają kompetencje czytelnicze w procesie dydaktycznym? To pytanie zadano nauczycielom, uczniom i ich rodzicom. Procentowe zestawienie odpowiedzi przedstawia się następująco: W jaki sposób rozwijane są kompetencje czytelnicze w procesie dydaktycznym?   Nauczyciele Uczniowie Rodzice Praca z książką na lekcji 75% 24% 64% Spektakle teatralne i filmowe 52% 12% 21% Zachęta do udziału w konkursach 80% 9% Prezentacja ciekawych książek 47% 13% 26,5% Głośne czytanie fragmentów książek 15% 23% Wskazywanie zalet czytania 56% 17% Przygotowywanie wystawy książek 5% 4,5% Organizacja zajęć w bibliotece 30% 7% 12,5% Współpraca z bibliotekami publicznymi 42% 6% 20,5% inne - 0,5% Nie wiem 10,5%

Kto lub co, motywuje uczniów do czytania książek?   Nauczyciele Uczniowie Rodzice Konkursy organizowane w szkole 42% 4% 14% 78% 16% 35% Rówieśnicy 31% 8% 18% 52% 26% 47% Obejrzany film 20% 21% 24% Zapowiedź, recenzja 10% 9% 12% Pasje uczniów 48% Nie wiem - Jak oceniane są zestawy lektur obowiązkowych zaproponowane przez nauczycieli?   Nauczyciele Uczniowie Rodzice Bardzo dobrze 20% 26% 12% Dobrze 57% 30% 51,5% Średnio 10% 23% 23,5% Słabo 2% 7% 4% Bardzo słabo - Nie znam zestawu lektur 8%

WNIOSKI Stan księgozbioru biblioteki szkolnej jest systematycznie powiększany o nowe pozycje w ramach różnego rodzaju programów oraz z funduszu szkoły i Rady rodziców. Zakupione nowości wydawnicze są wypadkową propozycji uczniów, nauczycieli i rodziców. Biblioteka szkolna wyposażona jest w podręczniki, obecnie na stanie biblioteki jest ich ponad 5460. Około 80% uczniów i nauczycieli pozytywnie ocenia zasoby biblioteki szkolnej, jednak tylko 22% uczniów korzysta regularnie z tych zasobów. Prawie połowa badanych rodziców – 44,5% nie zna zasobów biblioteki szkolnej. Większość nauczycieli wykorzystuje zasoby biblioteki szkolnej w swojej pracy, a jej godziny otwarcia umożliwiają uczniom swobodny dostęp do zbiorów. 75% nauczycieli często zachęca uczniów do korzystania z biblioteki. Rodzice w zróżnicowany sposób zachęcają uczniów do czytania - poprzez dawanie swojego przykładu -23,5% oraz wspólnie czytając -29,5%. 20% badanych kupuje dziecku książki.

Rodzice są zainteresowani podnoszeniem poziomu czytelnictwa swoich dzieci, zachęcają ich do czytania książek. Uczniowie posiadają w domach własną mniejszą, lub większą biblioteczkę. Większość rodziców czytała lub czyta swoim dzieciom i uważa zakup książki za dobry pomysł. Pomimo tego, że większość rodziców kupuje dzieciom książki, to robi to rzadko. 29% ankietowanych uczniów nie uważa książki za dobry prezent dla siebie, a 31% nie wie czy cieszyć się z prezentu w takiej formie. Uczniowie przejawiają zamiłowanie do czytelnictwa. Ponad 60% uczniów często sięga po książkę w czasie wolnym; 96% badanych przeczytało od 3 do ponad 50 książek w ciągu roku szkolnego. Uczniowie czytają książki o różnorodnej tematyce, głównie przygodowe, fantastyczne i komiksy. Zdecydowana mniejszość uczniów – 4%, czyta, bo musi. 96% ankietowanych czyta chętnie, z własnej woli, sprawia im to przyjemność.

Ponad połowa uczniów (64%) rozmawia o treści przeczytanych książek z członkami najbliższej rodziny. Tylko 7% z nauczycielami, a 2% z nauczycielem bibliotekarzem. Tylko 8% uczniów czyta regularnie prasę. Bibliotekarze stosują różnorodne metody upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów. Nauczyciele stosują podczas zajęć różnorodne formy podnoszenia umiejętności czytelniczych uczniów. Większość uczniów czuje się zachęcana do czytania dzięki samodzielnej pracy z książką na lekcji, słuchaniu fragmentów czytanych im przez nauczyciela, prezentacji ciekawych książek oraz spektakli teatralnych i filmowych. Najbardziej do czytania książek motywują uczniów rodzice, nauczyciele, ich pasje oraz obejrzany film. Ponad połowa uczniów (56%) określa zestaw obowiązkowych lektur szkolnych jako dobry lub bardzo dobry. Zgadzają się z tym rodzice (63,5%)

REKOMENDACJE Zachęcać uczniów do poszerzania swojej wiedzy, poprzez korzystanie z gazet codziennych i tygodników. Wykorzystywać prasę w toku realizacji podstawy programowej i prowadzonych zajęć. Zaplanować działania, które umożliwią uczniom swobodną wymianę opinii na temat przeczytanych książek pomiędzy nimi a nauczycielami. Zaplanować w szkole cykliczne spotkania pod nazwą np. „Lektura na ekranie”, i wspólnie zapoznawać się z adaptacjami filmowymi. Wygospodarować miejsce na gazetce bibliotecznej, gdzie uczniowie będą umieszczać propozycje książek do przeczytania według własnych gustów czytelniczych. Nagradzać najlepszych czytelników, prezentować listę najlepszych czytelników w szkole. Skłaniać uczniów do samodzielnego poszukiwania informacji, poprzez wykorzystanie literatury popularnonaukowej oraz encyklopedii, i korzystać z tych źródeł podczas pracy na zajęciach lekcyjnych. Wprowadzić zadania domowe skłaniające do korzystania z zasobów biblioteki szkolnej. Kontynuować i wzbogacać imprezy biblioteczne, zwiększyć liczbę konkursów czytelniczych.