NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHORUCHOWA I ZESPÓŁ ADHD

Nadpobudliwość psychoruchowa jest zjawiskiem często spotykanym u dzieci Według najnowszych badań WHO aż 20% dzieci cierpi na nadpobudliwość psychoruchową Około 7%, z wymienionych 20%, cierpi na ADHD - Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi ADHD według Światowej Organizacji Zdrowia jest chorobą, a więc jej występowanie może stwierdzić specjalista

OBJAWY NADPOBUDLIWOŚCI I ADHD DOTYCZĄ TRZECH SFER OSOBOWOŚCI Sfery motorycznej (ruchowej) Sfery procesów poznawczych (intelektualnej) Sfery emocjonalnej

Przejawy w sferze motorycznej dziecko wykonuje bardzo dużo szybkich, w większości zbędnych ruchów szuka możliwości ruchowego wyżycia, biega, skacze, ma problemy z koordynacją ruchową i utrzymaniem swego ciała w tej samej pozycji podczas zajęć, zabawy zaczepia kolegów, czasem bywa agresywne, dezorganizuje pracę nauczycielki i kolegów ekspresja ruchowa wyraża się w licznych synkinezjach (dodatkowych, niepotrzebnych ruchach): częstym poprawianiu garderoby, obgryzaniu paznokci, mruganiu zachowania te pojawiają się w sytuacjach, kiedy dziecko powinno być wyciszone, zdyscyplinowane, a także w sytuacji przeżywania stresu czy niepowodzenia

Przejawy w sferze intelektualnej UCZEŃ: ma kłopoty z koncentracją uwagi, z udziałem w zajęciach wymagających ciszy i skupienia percepcją wzrokową, słuchową z poprawnym udzielaniem odpowiedzi często wyłącza się, myśli o czym innym, jego uwaga jest rozproszona na bodźce zewnętrzne reaguje nie adekwatnie do ich znaczenia.

Przejawy w sferze emocjonalnej DZIECKO: jest płaczliwe, kłótliwe, agresywne jego zachowanie jest niewspółmierne do sytuacji powodującej frustrację szybko zniechęca się podczas wykonywania zadań, szczególnie zadań wymagających dłuższej koncentracji uwagi jest lękliwe, przewrażliwione, często śpi niespokojnie

RÓŻNICA POMIĘDZY HIPERAKTYWNOŚCIĄ A ADHD ADHD od nadpobudliwości psychoruchowej odróżnia czynnik koncentracji uwagi Różnica między nadpobudliwością psychoruchową a ADHA jest bardzo istotna Dziecko z nadpobudliwością nawet kiedy jest zajęte czymś innym, wie co mówi nauczyciel, po przyjściu do domu pamięta większość jego poleceń, natomiast dziecko z ADHD nie W efekcie dziecko hiperaktywne robi to czego się od niego wymaga, a dziecko z zespołem ADHD nie

POSTĘPOWANIE FORMALNE W PRZYPADKU PODEJRZENIA O ADHD Obserwacja ucznia (całe półrocze) i zebranie informacji z innych źródeł (n-l innego przedmiotu). Rozmowa z rodzicem (podczas rozmowy nauczyciel relacjonuje - nie ocenia, dowiaduje się czy objawy w domu są podobne). Wskazanie rodzicom „dalszej drogi” (diagnoza dwóch specjalistów: neurolog, psychiatra). Skierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej.

GDY MAMY DZIECKO Z ADHD PRZEPROWADZAMY: rozmowę z rodzicami o tym jak pomóc dziecku w domu rodzinnym, przez cały czas pozostajemy z rodzicami w ścisłym kontakcie rozmowę z klasą – uświadomienie, że zachowanie kolegi z ADHD jest niezależne od niego, że należy mu pomóc rozmowę z uczniem nadpobudliwym - wspólne opracowanie „Kodeksu zasad postępowania”. Znaleźć się tam muszą ustalenia: na co uczeń ma zgodę, czego robić nie może, jakie będą konsekwencje nieprzestrzegania zasad zmiany organizacyjne, które ograniczą ilość bodźców dochodzących do uczniów: zapewniamy uczniowi miejsce w pierwszej ławce - blisko nauczyciela, uczeń powinien siedzieć sam lub z bardzo spokojnym uczniem, nigdy nie sadzamy go przy oknie

Niektóre techniki pracy z dzieckiem charakteryzującym się: zaburzoną koncentracją uwagi, nadmierną ruchliwością, nadmierną impulsywnością

ZABURZONA KONCENTRACJA UWAGI OBJAWY: rozpraszanie się w krótkim czasie zapominanie poleceń nudzenie się przerywanie pracy w jej trakcie czytanie bez zrozumienia trudności z organizacją pracy unikanie zadań wymagających wysiłku intelektualnego gubienie rzeczy zapominanie co było zadane

powtarzaj instrukcje tak często, jak jest to potrzebne POSTĘPOWANIE NAUCZYCIELA W STOSUNKU DO UCZNIA Z ZABURZONĄ KONCENTRACJĄ UWAGI przekazuj krótkie instrukcje, komunikaty sformułowane w postaci pozytywnej, np. „Otwórz zeszyt”, „Spakuj rzeczy” powtarzaj instrukcje tak często, jak jest to potrzebne mówiąc dbaj o dobry kontakt wzrokowy, wyznaczaj uczniowi konkretny cel i dziel zadania na mniejsze możliwe do zrealizowania etapy sprawdzaj czy uczeń wykonał polecenie, a dopiero następnie przejdź do następnego

ilustruj materiał schematami, podawaj uczniowi różne metody mnemotechniczne, wierszyki, powiedzonka uwagę zwracaj hasłowo, np. „Halo”, „Uwaga” szybko, najlepiej natychmiastowo kontroluj poprawność wykonania zadań korzystaj z różnych form sprawdzania wiadomości, wiedząc, że dziecko nadpobudliwe zwykle lepiej koncentruje się podczas odpowiedzi ustnej, natomiast podczas prac pisemnych popełnia błędy wynikające z nieuwagi: nie czyta do końca poleceń, myli się przy przepisywaniu

POSTĘPOWANIE NAUCZYCIELA W STOSUNKU DO UCZNIA Z NADMIERNĄ RUCHLIWOŚCIĄ proś ucznia o wykonanie drobnych czynności, np. zawieszenie mapy, starcie tablicy, otwarcie okna, aby mógł spożytkować nagromadzoną energię chwal za każdy etap pracy, pokazuj swoje zadowolenie mów pomału – to działa uspokajająco nie bądź nadmiernie dociekliwy, unikaj pytania „dlaczego?” wzmacniaj pozytywnie za najmniejszy przejaw dobrej woli dziecka zasugerujmy rodzicom udział dziecka w zajęciach sportowych

NADMIERNA IMPULSYWNOŚĆ OBJAWY: natychmiastowe działanie reakcja nieproporcjonalna do bodźca, prowadząca do agresji słownej i fizycznej działanie bez przewidywania konsekwencji kłopoty z zastosowaniem znanych reguł postępowania niecierpliwość, niesłuchanie, generalizowanie przypadkowe, nieumyślne niszczenie rzeczy prowokowanie, kłócenie się obrażanie się, kłamanie odpowiadanie nie na temat

POSTĘPOWANIE NAUCZYCIELA W STOSUNKU DO UCZNIA Z NADMIERNĄ IMPULSYWNOŚCIĄ opracuj wspólnie z uczniem system zasad, reguł i związanych z nim nagród i konsekwencji umieść aktualnie obowiązujące zasady w formie graficznej na widocznym dla ucznia miejscu w klasie utrwalaj ustalone reguły przez codzienne przypominanie, nagradzaj za ich przestrzeganie kary i nagrody stosuj natychmiast odwróć uwagę dziecka, np.. „Pomórz mi przy…” daj możliwość odreagowania negatywnych emocji, np. poprzez rysunek, podarcie kartki bezpieczeństwa, poskakanie w miejscu, itp.

JAK POMÓC DZIECKU W DOMU RODZINNYM

RADY DLA RODZICÓW Zaspakajaj potrzebę wzmożonego ruchu poprzez organizowanie zabaw ruchowych (np. pływanie, jazda na rowerze, na wrotka, rolkach). Zamiast pretensji czy kar za niewykonanie wydanego polecenia (które może być np. niezrozumiałe) dostrzegaj trudności z jakimi boryka się dziecko. Stawiaj wymagania, które jest ono w stanie spełnić i nie szczędź mu pochwał, jeżeli dobrze postępuje. Od najwcześniejszych lat przyzwyczajaj dziecko do konsekwentnego działania ze swojej strony. Na gniew czy też złość dziecka nie odpowiadaj tym samym. Okazuj dziecku cierpliwość, zainteresowanie by wzbudzić w nim przekonanie, że nie jest gorsze od innych, że jest dobre.

Jak rodzic powinien pomagać w odrabianiu lekcji? Uzgodnij z dzieckiem plan pracy (godzina rozpoczęcia pracy, przerwy, zakończenie pracy). Zorganizuj miejsce pracy (początkowo sami rodzice przygotowują rzeczy potrzebne do odrabiania lekcji). Ogranicz ilość bodźców docierających do dziecka: „puste biurko”, „czysta ściana”, „zamknięte okno”, „spokojna muzyka”. Organizuj przerwy w zależności od nastroju, stopnia zmęczenia, motywacji do odrabiania lekcji. W momencie słabnięcia koncentracji używaj zwrotów, które przyciągają uwagę dziecka, np.: „Popatrz jakie to ważne, ciekawe, rewelacyjne”. Spróbuj mówić tak, aby dziecko widziało Twoje usta, kontaktuj się wzrokowo. Nie zwracaj uwagi, że dziecko macha nogami, bawi się jakimś przedmiotem, ale walcz o jego uwagę.

10 PODSTAWOWYCH PRÓŚB DZIECKA Z ADHD (opracowanie: mgr H 10 PODSTAWOWYCH PRÓŚB DZIECKA Z ADHD (opracowanie: mgr H. Zacharuk, psycholog) Pomóż mi skupić się na jednej czynności. Chcę wiedzieć co się zdarzy za chwilę. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co robię, jest zrobione dobrze. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i pomyślał. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko, gubię się. Chwal mnie chociaż raz dziennie, bardzo tego potrzebuję. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że rosnę, kiedy okazujesz mi, że mnie akceptujesz (…jak mnie kochasz)