w pracy nauczyciela i bibliotekarza Biblioterapia w pracy nauczyciela i bibliotekarza Oprac. Elżbieta Gromadzka Biblioteka PWSH w Gdyni

„Na początku było słowo"... Czy słowo może leczyć? „Na początku było słowo"... głosi Ewangelia. Książka może łagodzić niepożądane stany psychiczne jak lęk, nuda czy osamotnienie, apatia czy zobojętnienie, a także wyzwalać zachowania pożądane – radość, odprężenie…

Co proponuje biblioterapia? W starożytnej aleksandryjskiej bibliotece widniały słowa: „Lekarstwo na umysł". W 1272 r roku w szpitalu Al-Mansur w Kairze stosowano czytanie Koranu w ramach terapii. W Europie XVIII wieku włączono pobożne teksty do programów leczenia psychicznie chorych. Legenda głosi, że Szeherezada wyleczyła sułtana poprzez opowiadania, którymi karmiła uszy władcy przez 1000 dni.

Biblioterapia – co to jest? Biblioterapia opiera się na wykorzystaniu terapeutycznych wartości literatury. Podstawy biblioterapii stworzył N.A.Rubakin, który od 1919 r. w Instytucie Bibliopsychologii w Lozannie zapoczątkował badania nad reakcjami indywidualnych czytelników.

Biblioterapia – co to jest? Biblioterapia (wg Ireny Boreckiej) jest działaniem terapeutycznym opierającym się o zastosowanie materiałów czytelniczych, rozumianych jako środek wspierający proces terapeutyczny, jest rodzajem psychicznego wsparcia, pomocy w rozwiązywaniu osobistych problemów danej osoby przez ukierunkowane czytanie. .

Biblioterapia – co to jest? Rodzaje biblioterapii: instytucjonalna kliniczna wychowawcza (wychowawczo-humanistyczna albo rozwojowa)

Biblioterapia kliniczna Leczenie zaburzeń Uczestnicy – ludzie chorzy: pacjenci szpitali i laboratoriów pacjenci nie akceptujący swego stanu zdrowia

Biblioterapia wychowawcza Ludzie zdrowi, mający kłopoty „życiowe”

Biblioterapia – skąd się wzięła? Działania terapeutyczne, które wyrosły z intuicji i doświadczeń: lekarzy psychologów terapeutów zajęciowych bibliotekarzy

Biblioterapia – dla kogo? Uczestnikami biblioterapii mogą być: ludzie chorzy (biblioterapia kliniczna) ludzie zdrowi ale z problemami życiowymi (samotność, odrzucenie, bezdomność...) dzieci i młodzież z problemami w nauce, z zachowaniem, z kontaktami społecznymi...

Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych w kręgu biblioterapii Biblioterapia wychowawcza adresowana do dzieci i młodzieży z problemami... dzieci i młodzież niepełnosprawne fizycznie dzieci i młodzież niedostosowane społecznie, sprawiająca trudności wychowawcze.

Dzieci i młodzież niepełnosprawne fizycznie Biblioterapia jako uzupełnienie procesu rehabilitacji: Wspieranie dziecka niepełnosprawnego w procesie akceptacji siebie jako osoby niepełnosprawnej; Łagodzenie napięć psychicznych związanych z ułomnością; Integracja ze środowiskiem (klasą) i uwrażliwienie na problemy osób niepełnosprawnych.

Dzieci niesłyszące i niedosłyszące Dla prawidłowego rozwoju osób niesłyszących lub z niedosłuchem konieczne jest włączenie się do społeczności osób czytających; Rozwój zainteresowań czytelniczych może przyczynić się do pełnej rewalidacji, przy pomocy nowej formy książki; Biblioterapeuta znający język migowy i rozumiejący specyfikę kontaktów werbalnych pomiędzy słyszącymi i niesłyszącymi.

Dzieci niedowidzące Dwa modele postępowania: Model postępowania dla osób zagrożonych utratą wzroku; Model zmierzający do kształtowania właściwych postaw wobec siebie jako osoby niepełnosprawnej. Literatura może być źródłem wiedzy o ludziach z podobnymi problemami; Literatura może być źródłem wiedzy o świecie.

Dzieci i młodzież niedostosowane społecznie

Biblioterapia – jak? CZYTANIE POWINNO SIĘ DZIECKU ZAWSZE KOJARZYĆ Z RADOŚCIĄ, NIGDY Z PRZYMUSEM, KARĄ CZY NUDĄ

Biblioterapia – jak? Swoboda uczestnictwa, Uwzględnienie potrzeb, problemów i preferencji członków grupy, Dostosowanie środków terapeutycznych do możliwości percepcyjnych i fizycznych poszczególnych uczestników grupy, Uwzględnienie i akceptowanie poziomu „gotowości uczestnictwa” poszczególnych członków grupy, Dostosowanie poziomu i tempa zajęć terapeutycznych do psychicznych i fizycznych możliwości uczestników, Włączenie do programów biblioterapeutycznych zajęć muzykoterapeutycznych i arteterapeutycznych oraz elementów innych terapii wspomagających proces powrotu do zdrowia.

Biblioterapia – jak? Różne funkcje książki w procesie wychowawczym: Materiały pobudzające to książki o tematyce awanturniczo-przygodowej, wojenne, podróżnicze i popularnonaukowe; Materiały uspakajające, do których zalicza się książki przygodowe, tzw. młodzieżowe, fantazy, literaturę humorystyczną; Materiały refleksyjne czyli powieści obyczajowe, biograficzne, romanse, psychologiczne i socjologiczne.

Biblioterapeuta – kto? Kierowanie procesem biblioterapii wymaga od nauczyciela dobrego przygotowania fachowego oraz pewnych wrodzonych predyspozycji. Biblioterapeuta – osoba wzbudzająca zaufanie, cierpliwa i tolerancyjna.

Biblioterapia – gdzie? W każdym miejscu w szkole, na każdej lekcji ale też w bibliotece, ponieważ: „biblioteka szkolna jest jedyną biblioteką, z którą człowiek w ciągu swojego życia musi się zetknąć. (…) Nie wolno przy tym lekceważyć najbardziej błahej nawet przyczyny obecności ucznia w bibliotece, gdyż każde, choćby minimalne zainteresowanie można wykorzystać.” (I. Borecka) Również w plenerze, na wycieczce... wykorzystując dodatkowe walory terapeutyczne obcowania z przyrodą.

Biblioterapia w szkole podstawowej

Biblioterapia w gimnazjum

Biblioterapia – czy warto? Interdyscyplinarny i uniwersalny charakter biblioterapii polega na współdziałaniu z: baśnioterapią i bajkoterapią, muzykoterapią, Arteterapią, dramą pedagogiczną, pedagogiką zabawy. Czyli z każdym kto chce pomóc dzieciom bezpiecznie i pogodnie przejść przez trudy dzieciństwa: nauczycielami wszystkich przedmiotów, pedagogami, bibliotekarzami, terapeutami, logopedami, rodzicami, babciami...

Biblioterapia – czy to trudne? NIKT NIE RODZI SIĘ CZYTELNIKIEM, CZYTELNIKA TRZEBA WYCHOWAĆ, CODZIENNIE CZYTAJĄC DZIECKU DLA PRZYJEMNOŚCI.