Surowce mineralne Polski

SUROWCE Surowiec mineralny - wydobyta ze złoża kopalina użyteczna, mająca zastosowanie w gospodarce, produkt przemysłu wydobywczego. Jest składnikiem środowisk przyrodniczych: skorupy ziemskiej, hydrosfery, biosfery i atmosfery. Należą do nich: mineralne surowce energetyczne (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny), metale (żelazo, miedź, cynk, ołów, kobalt, chrom, nikiel, boksyty), niemetale - chemiczne (siarka, fosforyty, sól kamienna, sól potasowa), surowce ceramiczne (np. kaolin, dolomit, iły) budowlane (piaski, żwiry, gliny, kruszywo skalne

SUROWCE WYSTĘPOWANIE SOLI KAMIENNEJ: Powstaje przez odparowanie bezodpływowych zbiorników wodnych (wysychające jeziora, morza, laguny, tarasy zalewowe). Sól z wody morskiej lub z wód jezior słonych pozyskuje się we: Włoszech, Francji, Portugalii, Hiszpanii, Indiach, Chinach, Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Arabii Saudyjskiej, Algierii, Tunezji, USA. W Polsce złoża soli kamiennej znajdują się w Małopolsce (kopalnie w Wieliczce - zaprzestano wydobycia w 1996 r., produkuje ok. 20 tys. t soli rocznie poprzez utylizację wód zasolonych wpływających do kopalni, kopalnia jest przede wszystkim obiektem turystyczno-uzdrowiskowym odwiedzanym przez ponad 1 mln turystów rocznie, Bochni - w likwidacji od 1990 r., od 1995 r. prowadzona jest działalność turystyczno-uzdrowiskowa i Baryczy - zakończono wydobycie w 1998 r.) na Kujawach (kopalnie w Inowrocławiu - wydobycie ok. 2,5 mln t rocznie i Ciechocinku, gdzie sól pozyskiwana jest metodą wypłukiwania solanki), a także we wschodniej Wielkopolsce w Kłodawie - obecnie najważniejsze złoże eksploatowane metodą podziemną, wydobycie ok. 700 tys. t rocznie, oraz na Dolnym Śląsku w Sieroszowicach - wydobycie ok. 220 tys. t rocznie. Mniejsze, nie eksploatowane złoża, znajdują się pomiędzy Żorami i Rybnikiem, a także nad Zatoką Pucką, pomiędzy Łebą a Puckiem. Produkcja soli w Polsce wynosi ok. 4,5 mln t rocznie. Sól kamienna jest jednym z ważniejszych surowców w przemyśle chemicznym oraz spożywczym

SUROWCE WĘGIEL KAMIENNY: Górnictwo węgla kamiennego w Polsce przeżywa poważny kryzys. W praktyce można powiedzieć, że jest to już katastrofa górnicza, która będzie miała ogromny wpływ na kondycję całej gospodarki narodowej. Wpływ górnictwa węglowego na gospodarkę wynika z faktu, że węgiel kamienny jest surowcem wyjściowym do produkcji energii elektrycznej, energii cieplnej, koksu, a także jest niezbędnym paliwem stosowanym w innych przemysłach, jak : cementowanie i zakłady przemysłu materiałów budowlanych; cukrownie i zakłady przemysłu rolno-spożywczego; hutnictwo i zakłady przemysłu metalowego; ciepłownie zakładowe, komunalne, osiedlowe itp.

W 1997 roku w kraju wydobyto 137.13 mln ton węgla kamiennego, w tym 110.42 mln ton węgla energetycznego i 28.71 ton węgla koksowego. Przewżająca ilość węgla zużykowywana jest w kraju. Na eksport wysłano 17.64 mln ton węgla energetycznego i 12.66 węgla koksowego. Prognozy zapotrzebowaniana węgiel w dłuższym horyzoncie czasowym, np. do 2020 roku są niejasne. Podawane są różne wielkości: węgiel energetyczny na potrzeby krajowe od 92.4 do 127.4 mln ton; węgiel koksowy na potrzeby krajowe od 9.4 do 11.4 mln ton. Przeprowadzona przez PARG WK S.A. ankietyacja odbiorców węgla dała jeszcze inne wyniki. W roku 2015 przewidziano zapotrzebowanie na węgiel energetyczny w wysokoci 71.04 mln ton, a na węgiel koksowy 12.73 mln ton. Te rozbieżności są wynikiem braku rzetelnie przeprowadzonego bilansu paliwowo-energetycznego.

ZASOBY WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCE Węgiel kamienny występuje w utworach górnokarbońskich w trzech regionach Polski. Są to Zagłębia: Górnośląskie, Dolnośląskie, Lubelskie. Największe znaczenie ma Górnośląskie Zagłębie Węglowe. Zasoby dzielone są na bilansowe i pozabilansowe. Największy udział w całości węgla kamiennego mają węgle energetyczne typu 31-33. GÓRNOŚLĄSKIE ZAGŁĘBIE WĘGLOWE jest największym ośrodkiem górnictwa węglowego w kraju. W granicach zakładów górniczych znajdują sie najbardziej węglozasobne i wydajne złoża węgla kamiennego. W wyniku prowadonej ponad 300-letniej działalności górniczej wyeksploatowano już w znacznej mierze pokłady węgla o najdogodniejszych grubościach. GZW obejmuje obszar krakowski i górnośląski oraz tworzy jednorodną całość z obszarem ostrawsko-karwińskim. Powierzchnia zajęta przez utwory produktywne wynosi około 5.4 tys. km2. Z tego obszaru do Polski należy około 4.45 tys km2. W serii produktywnej wystepują ogółem 232 pokłady węgla o miąszości najcześciej 1-1.5 m. Warunki eksploatacji wahają się od niezbyt trudnych do bardzo trudnych. Przeciętne warunki w GZW: duże zrożnicowanie miąszości pokładow, stosunkowo prosta tektonika, małe zawodnienie, duże zagrożenia naturalne: gazowe i tąpaniami, duża głębokość występowania maksimum zasobow, średnie zróżnicowanie typów węgla, trudne warunki geotermiczne, podrzędne występowanie kopalin towarzyszących.

Węgle eksploatowane w GZW są zróżnicowane pod względem stopnia uwęglenia. Największą część zaobów tworzą węgle energetyczne (typy 31-32), węgli koksujących jest znacznie mniej (typy 34-36), znane są również węgle chude i antracytowe ( typy 38 i 41) oraz antracyty ( typ 42),. Srednia zawartośc popiołu w węglu waha się od paru do trzydziestu kilku procent. Wartość opałowa węgla z poszczególnych pokładów bilansowych waha się w znacznym stopniu. Zróżnicowanie jest ogromne nawet w obrębie poszczegolnych grup pokładów i waha się w poszczególnych warstwach w przedziałach: · libiąskich 21.1-23.9 MJ/kg · łziskich 17.0-25.6 MJ/kg · orzeskich 17.6-32.3 MJ/kg · rudzkich 18.9-34.4 MJ/kg · siodłowych 17.7-34.3 MJ/kg · porębskich 19.6-32.3 MJ/kg · gruszowskich 23.7-33.2 MJ/kg

SUROWCE ROPA NAFTOWA: Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) - ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych. Złoża ropy naftowej występują w porowatych skałach w głębi ziemi. W normalnych warunkach ponad złożem ropy tworzy się warstwa zawierająca gaz ziemny. W płytkich złożach ropa naftowa przesiąka do powierzchni ziemi, gdzie bardziej lotne frakcje odparowują, pozostawiając oleiste, na wpół stałe substancje jak np. asfalt. Jest podstawowym surowcem przemysłu petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, nafty, olejów, parafiny, smarów, asfaltów, mazutów, wazelin. Ropę naftową przerabia się w rafineriach. Aby wyodrębnić z ropy jej poszczególne składniki (np. benzynę) stosuje się destylację frakcyjną. Ropę rozdziela się na frakcje dzięki różnicy w temperaturach wrzenia poszczególnych jej składników.

SUROWCE Polsce złoża tego cennego surowca wystepują w pobliżu Krosna, Jasła, Gorlic i Nowego Sącza, w Borysławiu. Ropa naftowa występuje też na północy Polski, w okolicy Kamienia Pomorskiego. Duże znaczenie ma ropa pod Bałtykiem. Po II Wojnie Światowej w Karpatach odkryto jego źródła w takich miejscowościach jak: Mokre, Wielopol, Łodyna i Osobnica. Zwiększono też powierzchnię wydobywczą w miejscowościach: Grabownica, Strachocin, Weglówka, Magdalena i Kryg-Lipinki [10]. W późniejszym okresie powojennym wydobycie polskiej ropy podupadło z braku odpowiednich inwestycji. Podejście władz było w tym okresie kunktatorskie i pełne wahań - aby tylko odwlec. Znaczenie jej wydobycia dla przemysłu i całej gospodarki powoduje, że w całym świecie i w Polsce trwają intensywne poszukiwania nowych złóż roponośnych. W okolicach złoża Międzychód, na głębokości około 3,2 km znaleziono w latach 2002 i 2003 złoża bogate w ropę i gaz ziemny. Powierzchnia ich jast znaczna, wynosi bowiem 6,2 km2, a ich zasoby szacuje się na 10 milionów ton. Na wstępie uzyskano z próbnego odwiertu około 150 ton w ciągu doby [9]. Do zintensyfikowania prac nad poszukiwaniem i wydobyciem ropy w Polsce znakomicie przyczynia się fakt o wielkim znaczeniu. Ropa drożeje i drożeć nadal będzie, a wraz z nią inne powiązane ceny. W tej sytuacji każde zwiększenie własnego wydobycia ma wartość nieocenioną, powiększa bowiem niezależność gospodarczą. W Polsce poszukiwania ropy prowadzi Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, które współpracuje tez z firmami zachodnimi.

SUROWCE Występowanie i wydobycie ropy naftowej w Polsce W Polsce złoża tego cennego surowca wystepują w pobliżu Krosna, Jasła, Gorlic i Nowego Sącza, w Borysławiu. Ropa naftowa występuje też na północy Polski, w okolicy Kamienia Pomorskiego. Duże znaczenie ma ropa pod Bałtykiem. Po II Wojnie Światowej w Karpatach odkryto jego źródła w takich miejscowościach jak: Mokre, Wielopol, Łodyna i Osobnica. Zwiększono też powierzchnię wydobywczą w miejscowościach: Grabownica, Strachocin, Weglówka, Magdalena i Kryg-Lipinki [10]. W późniejszym okresie powojennym wydobycie polskiej ropy podupadło z braku odpowiednich inwestycji. Podejście władz było w tym okresie kunktatorskie i pełne wahań - aby tylko odwlec. Znaczenie jej wydobycia dla przemysłu i całej gospodarki powoduje, że w całym świecie i w Polsce trwają intensywne poszukiwania nowych złóż roponośnych. W okolicach złoża Międzychód, na głębokości około 3,2 km znaleziono w latach 2002 i 2003 złoża bogate w ropę i gaz ziemny. Powierzchnia ich jast znaczna, wynosi bowiem 6,2 km2, a ich zasoby szacuje się na 10 milionów ton. Na wstępie uzyskano z próbnego odwiertu około 150 ton w ciągu doby [9]. Do zintensyfikowania prac nad poszukiwaniem i wydobyciem ropy w Polsce znakomicie przyczynia się fakt o wielkim znaczeniu. Ropa drożeje i drożeć nadal będzie, a wraz z nią inne powiązane ceny. W tej sytuacji każde zwiększenie własnego wydobycia ma wartość nieocenioną, powiększa bowiem niezależność gospodarczą. W Polsce poszukiwania ropy prowadzi Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, które współpracuje tez z firmami zachodnimi [13]. Występowanie i zasoby ropy naftowej w Polsce przedstawia mapa dostępna w Internecie

SUROWCE W połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Polsce uzyskały koncesje przedsiębiorstwa zachodnie, których celem jest poszukiwanie i eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Przykładem mogą być firmy: Frontier Poland Exploration and Producing Company, Medusa Oil & Gas, Eurogas Polska i niemiecka spółka RWE-DEA . Najwięcej koncesji uzyskały spółki, w których udziały mają Apache Corporation i FX Energy. Amerykańska spółka Apache Corporation z Houston w Teksasie inwestuje w poszukiwania i wiercenia nie tylko w Polsce (gdzie działa od roku 1997), ale (poza USA) w Kanadzie, Egipcie, Chinach i w Australii. Amerykanie znaleźli ropę i gaz w Wildze i w Tucholi, a więc tam, gdzie nikt ich wcześniej nie podejrzewał i nie szukał [14].