Główne cykle gospodarcze Wojciech Białek, główny analityk CDM Pekao SA kwiecień 2014 Główne cykle gospodarcze

Plan prezentacji: Wstęp Podstawowy mechanizm cyklu koniunkturalnego w gospodarce Ogólny schemat rotacji aktywów w ramach cyklu koniunkturalnego Cykl pokoleniowy Cykl Kuznetsa Cykl Juglara Cykl Kitchina Inne cykle

Wstęp

Schumpeterowska typologia cykli gospodarczych „In the mid-20th century, Schumpeter and others proposed a typology of business cycles according to their periodicity, so that a number of particular cycles were named after their discoverers or proposers:[8] the Kitchin inventory cycle of 3 to 5 years (after Joseph Kitchin);[9] the Juglar fixed-investment cycle of 7 to 11 years (often identified[by whom?] as "the" business cycle) the Kuznets infrastructural investment cycle of 15 to 25 years (after Simon Kuznets – also called "building cycle") the Kondratiev wave or long technological cycle of 45 to 60 years (after the Soviet economist Nikolai Kondratiev).[10] Interest in the different typologies of cycles has waned since the development of modern macroeconomics, which gives little support to the idea of regular periodic cycles.”

Podstawowy mechanizm cyklu koniunkturalnego w gospodarce

Krótkoterminowe stopy procentowe a relacja M1 do M3 Zachowanie 3-mies. WIBOR-u wyprzedza zmiany relacji pomiędzy agregatami pieniężnymi M1 i M3 średnio o rok.

Zmiany krótkoterminowych stóp procentowych a dynamika agregatu pieniężnego M1 W przeszłości roczna dynamika 3-mies. WIBOR-u wyprzedzała dynamikę M1 o średnio 9 mies.

Zmiany M1 a dynamika sprzedaży detalicznej W przeszłości roczna dynamika M1 wyprzedzała dynamikę sprzedaży detalicznej o średnio ok. 5 mies.

Dynamika M1 a dynamika WIG-u W przeszłości zmiana roczna M1 wyprzedzała zmianę roczną WIG-u o średnio 2 miesiące.

Dynamika CPI a dynamika WIG-u W minionej dekadzie dynamika CPI wyprzedzała dynamikę WIG-u o średnio 7 miesięcy.

Wpływ zmian rynkowych krótkoterminowych stóp procentowych na dynamikę WIG-u W przeszłości dynamika 3-mies. WIBOR-u wyprzedzała dynamikę WIG-u średnio o 10 miesięcy. Zachowanie 3-mies. WIBOR-u wyznacza okolice maja 2014 jako orientacyjny szczyt rocznej dynamiki hossy na WIG-u.

Dynamika M1 jako wskaźnik wyprzedzający koniunktury gospodarczej W przeszłości wyprzedzenie zmian M1 w stosunku do dynamiki PKB wynosił średnio 7 miesięcy.

Dynamika CPI jako wskaźnik wyprzedzający koniunktury gospodarczej Już sam spadek dynamiki wskaźnika inflacji stanowi zapowiedź wyraźnego wzrostu dynamiki realnego PKB na przełomie 2013 i 2014 roku.

Zmiana krótkoterminowych stóp jako wskaźnik wyprzedzający koniunktury gospodarczej W przeszłości wyprzedzenie zmian dynamiki 3-mies. WIBOR-u w stosunku do dynamiki PKB wynosił średnio 17 miesięcy.

Model rocznej dynamiki PKB oparty o CPI, 3-mies.WIBOR i M1 Model dynamiki PKB oparty o zmianach rocznych CPI, 3-mies. WIBOR-u i M1 sugeruje szczyt ożywienia gospodarczego w okolicach maja 2014.

Ogólny schemat rotacji aktywów w ramach cyklu koniunkturalnego

Każda faza cyklu koniunkturalnego w gospodarce ma swoją „preferowaną” klasę aktywów, która w tej właśnie fazie zwykle wykazuje najwyższe stopy zwrotu… Maksimum tempa wzrostu PKB Inflacyjna faza ożywienia gospodarczego Inflacyjna faza spowolnienia gospodarczego SUROWCE GOTÓWKA Minimum tempa inflacji Maksimum tempa inflacji AKCJE OBLIGACJE Dezinflacyjna faza spowolnienia gospodarczego Dezinflacyjna faza ożywienia gospodarczego Minimum tempa wzrostu PKB

WIG a dynamika PKB … w dezinflacyjnej fazie ożywienia gospodarczego są to akcje (fundusze akcyjne),…

Ceny surowców (w złotych) a dynamika CPI … w inflacyjnej fazie ożywienia gospodarczego są to surowce (fundusze inwestycyjne i ETF-y inwestujące w surowcowe),…

Stopy procentowe a dynamika PKB … w inflacyjnej fazie spowolnienia gospodarczego jest to gotówka (depozyty bankowe, bony skarbowe fundusze rynku pieniężnego),…

Obligacje skarbowe a dynamika CPI … i wreszcie w dezinflacyjnej fazie spowolnienia gospodarczego są to długoterminowe obligacje skarbowe o stałym oprocentowaniu (fundusze obligacji).

Cykl Kitchina

Średnio 40-mies. cykl gospodarczy Kitchina „Joseph Kitchin (1861 – 1932) was a British businessman and statistician. Analysing American and English interest rates and other data, Kitchin found evidence for a short business cycle of about 40 months.[1]. His publications led to other business cycle theories by later economists such as Nikolai Kondratieff, Simon Kuznets, and Joseph Schumpeter. „ Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Kitchin

Dynamika WIG-u a dynamika PKB W przeszłości roczna dynamika WIG-u korelowała silnie (0,72) z rocznymi zmianami realnego PKB przy ok. 6-miesięcznym średnim wyprzedzeniu ze strony rynku akcji.

Cykl Kitchina w przemyśle a rynek akcji Dynamika WIG-u a dynamika produkcji przemysłowej.

Średnio 40-mies. „krótki” cykl koniunkturalny w gospodarce – cykl Kitchina - a cykl hossa-bessa na GPW.

Cykliczność szczytów „rynków byka” na GPW Średnia odległość 7 początków kolejnych cyklicznych rynków „niedźwiedzia” na WIG-u to dokładnie „kitchinowskie” 40 miesięcy.

Cykliczność dołków „rynków niedźwiedzia” na GPW Średnia odległość 7 początków kolejnych cyklicznych rynków „byka” na WIG-u to dokładnie „kitchinowskie”40 miesięcy.

sWIG-80/WIRR: obecna cykliczna hossa na tle poprzednich. Trwająca cykliczna hossa na akcjach małych spółek jest na razie najsłabszą w historii GPW, ale nie jest już najkrótsza.

sWIG-80/WIRR na tle uśrednienia poprzednich cyklicznych „rynków byka” na tym indeksie Gdyby obecna cykliczna hossa na sWIG-u miała być typowa to powinna skończyć się w okolicach lutego 2014.

Od momentu powstania RPP każda cykliczna hossa na krajowym rynku akcji sygnalizowana była z wyprzedzeniem przez rozpoczęcie przez RPP obniżania stóp procentowych. Opóźnienie początku cyklicznej hossy w stosunku do terminu pierwszej obniżki stóp RPP wynosiło kolejno 6 mies., 7 mies., 2 mies. i 3 mies. (średnio 4,5 mies.), a skala późniejszej hossy na WIG-u wynosiło odpowiednio +118 proc., +118 proc., +164 proc. oraz +137 proc. W obecnym cyklu hossa rozpoczęła się pół roku przed pierwszą obniżką stóp.

Co było w przeszłości warunkiem koniecznym rozpoczęcia bessy? W przeszłości cykliczna bessa na WIG-u zaczynała się, dopiero gdy roczna dynamika 3-mies. WIBOR-u wychodziła na plus. Osiągnięcie obecnego poziomu rocznej dynamiki 3-mies. WIBOR-u (-20%) poprzedzało koniec hossy na WIG-u o kolejno 2 mies., 6 mies., 5 mies., 13 mies. i 13 mies.

Pierwsza podwyżka stóp RPP a początek bessy na WIG-u W przeszłości bessa na WIG-u rozpoczynała się najwcześniej na 2 miesiące przed pierwszą podwyżką stóp RPP, a najpóźniej w 4 miesiące po niej.

Cykl Kitchina na dolarze amerykańskim W okresie minionych ponad 20 lat sugerowany na rysunku obok cykl na Dollar Index miał średnio 37 miesięcy długości. Ta cykliczność sugeruje dołek dolara w okolicach maja 2014. Przebieg projekcji uzyskanej przez uśrednienie 6 ostatnich cyklu Dollar Index sugeruje dołek dolara w czerwcu 2014.

Cykl Kitchina na złotym W okresie minionych kilkunastu lat sugerowany na rysunku obok cykl na średnim kursie dolara i euro do złotego miał średnio 39 miesięcy długości. Ta cykliczność sugeruje dołek szczyt umocnienia złotego w okolicach listopada/grudnia tego roku, a potem silne osłabienie kulminujące w okolicach marca 2015.

Ważne szczyty WIG-u co średnio 6 lat i 8 mies.? Ważne szczyty WIG-u z marca 1994, marca 2000 i lipca 2007 odległe były od siebie o średnio 6 lat i 8 miesięcy (podwojony cykl Kitchina). Gdyby następny tego typu szczyt był odległy od szczytu hossy z lipca 2007 o 6 lat i 8 miesięcy, to powinien wypaść w marcu 2014.

„7-letnia” cykliczność szczytów cen akcji na świcie Ta cykliczność szczytów WIG-u nie była przypadkowa. Z takim samym zjawiskiem mieliśmy do czynienia w przeszłości na amerykańskim rynku akcji. Tu jednak średnia odległość wynosiła 6 lat i 10 miesięcy.

Cykl Juglara

7-11 letni cykl inwestycji w realnej gospodarce (cykl Juglara) „Clément Juglar - francuski ekonomista i statystyk, urodzony 15 października 1819 roku w Paryżu, zmarł 28 lutego 1905 w Paryżu. Jeden z pierwszych naukowców, który zapoczątkował badania nad cyklicznością rozwoju gospodarki , poprzez stworzenie ekonomicznego modelu cyklu koniunkturalnego, dając mu tym samym naukowe wytłumaczenie; zaobserwował bowiem, że cykle trwają od 7 do 11 lat, najczęściej jednak nieco ponad 8 lat.” ( źródło: http://mfiles.pl/pl/index.php/Cykl_Juglara )

„Duży” cykl koniunkturalny (cykl inwestycji, cykl recesji w globalnej gospodarce, cykl Juglara)

Cykl Juglara a cykl stopy bezrobocia w USA

S&P 500 po cyklicznych szczytach stopy bezrobocia

Cykl Juglara a cykl oscylacji krajowej stopy bezrobocia

Cykl Kuznetsa

„Wschodzące” rynki akcji słabną w stosunku do rozwiniętych już od 3 lat. Zachowanie wykresu względnej siły EM/DM wydaje się analogiczne do tego z lat 1995-1997.

„Kuznetzowska” cykliczność rynku amerykańskiego dolara

Kiedy wtórny szczyt cen surowców? W dwu poprzednich cyklach dolara wtórny szczyt GSCI wypadał w 6 lat -6 lat i 3 miesiące po pierwotnym. W obecnym cyklu taki pierwotny cykl miał miejsce w lipcu 2008. Powtórzenie się zależności z przyszłości dałoby uformowanie wtórnego szczyty cen surowców w okolicach okresu lipiec-październik 2014.

Jen osłabiał się wobec dolara tak jak ostatnio jedynie w czerwcu 1979 i w listopadzie 1995. Te dwa wcześniejsze epizody słabości jena względem dolara poprzedziły kluczowe szczyty cen surowców z listopada 1980 i stycznia 1997 o odpowiednio 17 miesięcy i 14 miesięcy. Powtórzenie tego opóźnienia dałoby szczyt GSCI pomiędzy czerwcem a wrześniem 2014.

W przeszłości giełda w Hongkongu zaczynała się przewracać ok W przeszłości giełda w Hongkongu zaczynała się przewracać ok. 29-34 miesięcy po początku silnej deprecjacji jena. W obecnym cyklu USD/JPY osiągnął szczyt umocnienia i zaczął się osłabiać w październiku 2011…

DAX opuścił w 2013 roku górą formację „klina” tak jak w 1996 roku.

Polska drugą Portugalią, Hiszpanią i Grecją? Porównując dla Polski z jednej strony oraz dla trapionych kryzysem Hiszpanii, Portugalii i Grecji takie punkty orientacyjnej ostatnie historii jak przejście z dyktatury do demokracji, wejście do EU czy (dla Hiszpanii) wejście do NATO, okazuje się, że nasz kraj podąża ścieżką wspomnianej trójki ze średnio 17-letnim opóźnieniem. Zgodnie z tą analogią poważny kryzys powinien nadejść w naszym kraju po 2023 roku.

Cykl pokoleniowy

Cykl pokoleniowy – cykl likwidacji długu? W ujęciu nominalnym: W ujęciu realnym:

Projekcja dla S&P 500 oparta na cyklu pokoleniowym Ścieżka S&P 500 ostatnio na tle ścieżek indeksu z poprzednich cykli pokoleniowych: Projekcja dla S&P 500 oparta na uśrednieniu ścieżek z poprzednich cykli pokoleniowych.

DJIA: 2014=1926? Ostatnie lata pokazały, że „drukując pieniądze” można stworzyć hossę na rynku akcji. Czy jednak tych zysków jako nie opartych na wzroście wydajności pracy nie trzeba będzie oddać „z procentem” w przyszłości?

Cykl pokoleniowy na rynku akcji – przypadek Francji Po 13 latach „pokoleniowej bessy” indeks cen akcji we Francji dotarł do dolnego ograniczenia długoterminowego trendu wzrostowego tak jak pod koniec lat 70-tych.

Cykl pokoleniowy na rynku akcji – przypadek Wielkiej Brytanii Struktura techniczna indeksu FTSE All-Share wydaje się być kopią tej z lata 1977.

Cykl pokoleniowy na rynku akcji – przypadek Australii Struktura techniczna indeksu cen akcji australijskich wydaje się być kopią tej z jesieni 1978.

„Cykl pokoleniowy” na rynku surowców Obecna sytuacja na rynku surowców zdaje się być z punktu widzenia „cyklu pokoleniowego” analogiczna do tej z 1980 roku, chociaż słabe zachowanie cen surowców od w kwietnia 2011 nieco podważa adekwatność tej analogii.

Realne stopy FED jak na przełomie lat 70-tych i 80-tych? Zachowanie realnej wysokości stóp FED można wpisać w schemat cyklu pokoleniowego. Fundamentalna różnica polega na tym, że o ile środowisko końca lat 70-tych było silnie inflacyjne, o tyle obecnie mamy wyraźnie do czynienia z przewagą trendów deflacyjnych. Oznacza to, że w obecnych warunkach powrót realnej wysokości stóp FED do wartości dodatnich nastąpiłby zapewne w wyniku połączenia podwyżek stóp FED i wystąpienie deflacyjnego kryzysu na świecie.

Inne cykle

„Decennial pattern”

„Wzorzec dekadowy” (decennial pattern) dla amerykańskiego rynku akcji

„Wzorzec dekadowy” dla S&P 500 w połowie 2012 roku minął swoje minimum

„Wzorzec dekadowy” („Decennial Pattern”) a ceny akcji w Hiszpanii

Wzorzec dekadowy - indeks cenowy GPW

Cykl prezydencki w USA

Cykl prezydencki w USA W ramach 4-letniego cyklu prezydenckiego najlepszy dla rynku akcji jest zwykle rok przedwyborczy.

Oto stopy zwrotu uzyskane w tych transakcjach do 2007 roku: Strategia dla S&P 500 oparta na cyklu prezydenckim w USA. Kup S&P 500 na koniec III kw. drugiego roku po wyborach prezydenckich i sprzedaj po 5 kwartałach na koniec trzeciego roku po wyborach. Oto stopy zwrotu uzyskane w tych transakcjach do 2007 roku: +9,9 proc.  +36,4 proc.  +44,5 proc. +33,1 proc. +36,3 proc. +6,8 proc. +37,0 proc. +5,3 proc. +41,9 proc. +21,2 proc. +26 proc. +33,3 proc. +19,6 proc. +40,8 proc. +22,2 proc.  +2,3 proc. +31,9 proc. +1,8 proc. +47,9 proc. Średnia z tych 19 stóp zwrotu to +26,2 proc., mediana +31,9 proc. Najniższy zysk to +1,8 proc., najwyższy to +47,9 proc. 20-ta taka transakcja z okresu koniec września 2009-koniec grudnia 2011 dała zysk w wysokości +10,2 proc.

Cykl prezydencki na Wall Street W okolicach października tego roku wypada minimum 4-letniego cyklu prezydenckiego na rynku akcji w USA. Projekcja wartości S&P 500 oparta na zachowaniu S&P 500 w 8 poprzednich cyklach prezydenckich.

Cykl sezonowy

Wzorzec sezonowy dla amerykańskiego rynku akcji

Wzorzec sezonowy dla WIG-u 20. Sezonowy dołek wypada pomiędzy Wszystkimi Świętymi a Świętem Niepodległości.

Czy realna gospodarka i rynki finansowe rywalizują o zasoby pieniężne?!

Wzorzec sezonowy dla ropy naftowej

Cykl 40-tygodniowy

WIG – cykl 40-tygodniowy

Dziękuję bardzo za uwagę i poświęcony czas Dziękuję bardzo za uwagę i poświęcony czas. Zapraszam do odwiedzania stron www.analizy.pekao.com.pl , www.cdmpekao.com.pl , blogu wojciechbialek.blox.pl … oraz do oglądania prezentacji na kanale CDM Pekao na Youtube.