Happening, performance i teatr eksperymentalny

Happening Korzenie happeningu sięgają awangardowych kierunków artystycznych początku XX w. – futuryzmu, dadaizmu, ekspresjonizmu czy surrealizmu. Narodziny happeningu datuje się na koniec lat 50-tych.

Happening Jest to zjawisko, które nadało rangę pojawiającym się w różnych krajach akcjom i działaniom na pograniczu teatru, widowiska i szeroko pojętych sztuk plastycznych. Przełomowym dziełem był utwór muzyka Johna Cage’a na fortepian pt. „4’33”.

Happening Happening jest pojęciem bardzo pojemnym, każdy artysta może pojmować go nieco inaczej, przybiera różne formy. Strukturę określają poszczególne zdarzenia – events – nie łączące się w rozwijającą się narrację, niekiedy dziejące się jednocześnie. Materią happeningu jest bowiem czyste działanie.

Happening Artyści tworzący happeningi: Allan Kaprow „18 happeningów w 6 częściach” Tadeusz Kantor „Panoramiczny happening morski”

Performance Forma artystyczna pokrewna do happeningu, wywodzi się także z tradycji malarstwa gestu – action painting Jacksona Pollocka, który wyeksponował akt malowania, sam proces malarski.

Performance Sytuacja artystyczna, której przedmiotem i podmiotem jest ciało performera w określonym kontekście czasu, przestrzeni i własnych ograniczeń. Performance jest zjawiskiem nietrwałym, nieowocującym trwałym dziełem sztuki.

Performance Artysta występujący przed publicznością jest zarówno twórcą jak i materią sztuki, dąży do poruszenia i zaskoczenia publiczności. Joseph Beuys „W jaki sposób wyjaśnić obrazy martwemu zającowi?”

Tadeusz Kantor i teatr eksperymentalny

Tadeusz Kantor Reżyser, twórca happeningów, malarz, scenograf, pisarz, teoretyk sztuki, aktor we własnych przedstawieniach, Na świecie był bardziej znany jako wybitna, oryginalna osobowość teatru XX wieku, jako twórca własnej grupy teatralnej Cricot2.

Kantor zajmował się wieloma dziedzinami sztuki Kantor zajmował się wieloma dziedzinami sztuki. Był przekonany, że „sztywne, uświęcone tradycją granice między sztukami należy znieść”, działał w różnych dziedzinach: poza malarstwem i teatrem organizował happeningi, tworzył „obiekty sztuki”, które często były fragmentami scenografii do przedstawień oraz obrazy, w których fragmenty malowane występują razem z gotowymi przedmiotami znalezionymi - asamblaże i ambalaże. Eksperymentował także z przeszczepionym przez siebie na grunt polski malarstwem informelu (taszyzm, action painting).

Malarstwo informelu, asamblaże

Kantor – twórca happeningów "Dotychczas usiłowałem scenę przezwyciężyć, obecnie zrezygnowałem w ogóle ze sceny, to znaczy miejsca pozostającego w pewnym stosunku do widzów, w poszukiwaniu nowego miejsca miałem do dyspozycji teoretycznie całą rzeczywistość życiową." Panoramiczny happening morski i Lekcja anatomii wg Rembrandta.

Kantor i teatr Realizacje teatralne pozostają największymi osiągnięciami Kantora. Jest twórcą eksperymentalnego teatru Cricot2. Wysoko ocenia się wczesne próby inspirowane tekstami S. I. Witkiewicza (m.in. "Wariat i zakonnica„ oraz "Nadobnisie i koczkodany„). Światowe uznanie zyskały jednak przede wszystkim późniejsze realizacje Kantora - odwołujące się do biografii autora, sięgające do prywatnego archiwum pamięci ("Teatr śmierci: Umarła klasa", "Wielopole, Wielopole", "Niech sczezną artyści", "Dziś są moje urodziny„).