NEUrodydaktyka i jej znaczenie w procesie nauczania, uczenia się. Opracowanie: Anna Śmiałkowska

NEURODYDAKTYKA NEURODYDAKTYKA –sposób organizacji procesu dydaktycznego, który jest w zgodzie z naturalnymi preferencjami pracy ludzkich mózgów.

NEURODYDAKTYKA Bazuje na wiedzy o budowie i funkcjach mózgu Bada wpływ stresu na poszczególne rodzaje pamięci oraz procesy uczenia się, w tym funkcje wykonawcze Optymalizuje środowiskowe i intra-psychiczne zmienne wpływające na proces zdobywania wiedzy.

Neurodydaktyka - krótka historia Połowa lat 80-tych – pojawia się termin „neurodydaktyka”, autorem jest niemiecki dydaktyk matematyki Gerhard Preis  1997 – w Niemczech nakładem wydawnictwa Vandenhoeck & Ruprecht ukazuje się książka profesora neurobiologii Geralda Hüthera „Biologie der Angst” (pol.„Biologia strachu”), w której autor wyjaśnia, czym dla mózgu jest stres i jaki jest jego wpływ na efektywność uczenia się.  2002 –w Niemczech ukazuje się książka Manfreda Spitzera „Lernen: Gehirnforschung und die Schule des Lebens” (pol. „Jak uczy się mózg”) 2004 – w Ulm powstaje Centrum Wymiany Wiedzy z Dziedziny Neuronauk i Edukacji

Neurodydaktyka - krótka historia 2007 – w Berlinie zaczyna się edukacyjny eksperyment pod nazwą „Budząca się Szkoła”, którego inicjatorami są Margret Rasfeld, Stephan Breidenbach i neurobiolog Gerald Hüther. W Polsce od kwietnia 2015 – czekamy na efekty

Zasady nauki zgodnej z naturą mózgu nauka aktywna - przez uczestniczenie, działanie, doświadczenie. Dziecko samo odkrywa prawdy i fakty. Nie podajemy dziecku gotowej wiedzy do zapamiętywania, lecz staramy się stwarzać takie sytuacje, w których dziecko się czegoś samo nauczy

Zasady nauki zgodnej z naturą mózgu nauka wszystkimi zmysłami- nauka przez siedzenie i słuchanie jest nieefektywna, po drugie sprawia, że mózg jest stymulowany w niewielkim stopniu, co z kolei prowadzi do zaniku połączeń między neuronami

Zasady nauki zgodnej z naturą mózgu nauka dobrowolna- dziecko jest w stanie łatwo, szybko i na długo przyswoić to, co je naprawdę interesuje. Dziecko musi wiedzieć, po co się czegoś uczy i chcieć się czegoś uczyć. Uczenie się czegoś, co je nudzi nie jest efektywne i prowadzi do wygaszenia motywacji i radości odkrywania świata. nauka bez ocen- dziecko nie potrzebuje ocen, pochwał, kar i nagród, by się uczyć.

Budowa mózgu człowieka

Mózg – kilka ważnych informacji Ludzki mózg waży średnio 1400 gramów, co stanowi 2- 3% masy ciała; Zużywa średnio ok. 17-20% całej energii, co oznacza, że 1/5 energii dostarczanej przez odżywianie służy podtrzymaniu pracy mózgu;

Mózg – kilka ważnych informacji Największą część energii pochłania utrzymanie stanu gotowości do przesyłania impulsów między neuronami; Ludzki mózg zawiera na ogół ok. 100 mld neuronów, które komunikują się ze sobą za pomocą synaps; Liczba możliwych połączeń między neuronami jest większa od liczby atomów we wszechświecie.

Na czym polega uczenie się ? Każdy neuron ma jeden akson zakończony rozgałęzieniami Komunikacja pomiędzy neuronami przebiega za pomocą impulsów elektrochemicznych w przestrzeni zwanej synapsą (miejsca komunikacji kończącej akson z błoną drugiej komórki) Uczenie zachodzi poprzez tworzenie połączeń synaptycznych. Efektem są wiedza i umiejętności.

Na czym polega uczenie się ? Każdy neuron ma w sobie tysiące dendrytów które odbierają informację z innych neuronów. Uczenie się = rozrost dendrytów

Na czym polega uczenie się ?

Na czym polega uczenie się ? Naukowcy udowodnili, że około 50% naszej zdolności uczenia się rozwija się do czwartego roku życia, a dalsze 30 % przed ukończeniem ósmego. Po ukończeniu przez dziecko dziesięciu lat większość dendrytów, które nie wytworzyły połączeń obumiera. Podczas tych decydujących lat tworzą się drogi nerwowe, na których opiera się cała przyszła zdolność uczenia się

Uczenie się – neurony lustrzane Neurony lustrzane to: komórki w naszym mózgu, które odzwierciedlają cudze działania, intencje i emocje, odkryte zostały na przełomie lat 80 i 90 przez włoskich naukowców i od tamtej pory zrewolucjonizowały poglądy na temat generacji ludzkich zachowań otwierają drogę do porozumiewania się i uczenia,

Uczenie się – neurony lustrzane Czego potrzebują uczniowie? CZASU, WSPARCIA, WZORCÓW proces uczenia się: obserwacja dorosłego dostarczającego modeli, naśladowanie, samodzielne wykonanie zadania, szukanie własnej drogi, czyli odchodzenie od podanych wzorców i wykonywanie zadań według własnych pomysłów.

Nauczanie przyjazne mózgowi Wykorzystuje silne strony mózgu. Bazuje na motywacji wewnętrznej. Rozumienie- kluczowa rola w procesie uczenia, bez tego mózg nie może stworzyć połączeń między poszczególnymi informacjami. Dzięki rozumieniu uczniowie potrafią wykorzystać zdobytą wiedzę także w innych sytuacjach.

Nauczanie przyjazne mózgowi Nauka, jako aktywny proces nadawania znaczeń- jest zawsze nacechowana indywidulanie i wykorzystuje dotychczasowe doświadczenia ucznia. Jeśli nie potrafi on nadać informacji określonego znaczenia jego mózg nie będzie mógł jej dalej przetworzyć, co uniemożliwia efektywną naukę. Bazuje na ciekawości poznawczej, która prowadzi do uwolnienia w mózgu dopaminy, neuroprzekaźnika.

Nauczanie przyjazne mózgowi Bazuje na rozwiązywaniu problemów, podejściu zadaniowym, odkrywaniu związków, szukaniu wyjaśnień. Uczenie się to indywidulany proces tworzenia wzajemnych powiązań, czego implikacją jest konieczność osadzenia informacji w pewnym kontekście.

NAUCZANIE NIEUWZGLĘDNIAJĄCE SPOSOBU PRACY MÓZGU Nie dba się o rozumienie. Wystarczy, że uczniowie potrafią, często mechanicznie odtworzyć jedynie informacje. Pomija silne strony mózgu. Bazuje na motywacji zewnętrznej. .

NAUCZANIE NIEUWZGLĘDNIAJĄCE SPOSOBU PRACY MÓZGU Bez zrozumienia w mózgu nie tworzą się konieczne powiązania między różnymi informacjami i pojęciami, co powoduje, że wiedza wykorzystywana jest jedynie w tych znanych sytuacjach i typowych. Bazuje na fałszywym przekonaniu, że jeśli uczeń potrafi wykonać zadanie, to rozumie problem. Pomiar dydaktyczny odbywa się w formie zamkniętych testów wielokrotnego wyboru.

NAUCZANIE NIEUWZGLĘDNIAJĄCE SPOSOBU PRACY MÓZGU Nie przywiązuje uwagi do nadawania znaczeniom informacji, nie odwołuje się do doświadczeń. Nauczanie to pas transmisyjny, mechaniczne przenoszenie wiedzy z zewnątrz do mózgu. Pomija aktywny i subiektywny charakter procesu uczenia się. Nie wykorzystuje ciekawości poznawczej. Traktuje naukę szkolną, jako realizację zawartych w podstawie programowej celów nauczania.

NAUCZANIE NIEUWZGLĘDNIAJĄCE SPOSOBU PRACY MÓZGU Bazuje na reprodukcji wiedzy, nie dba o związki między poszczególnymi pojęciami, przyjmuje, że można się również uczyć przez rozwiązywanie zadań testowych, zawierających nie powiązane ze sobą treści .

Dominacja półkuli mózgowych

Dominacja półkuli mózgowych Lewa strona naszego mózgu, nazywana logiczną. Jest odpowiedzialna za myślenie logiczno- racjonalne, liczby, mowę, itp. Przetwarza ona dane w sposób symboliczny w formie liter, cyfr, słów. Pomaga nam analizować i organizować doświadczenia, podporządkowywać je poszczególnym kategoriom. Bez niej nie moglibyśmy mówić.

Dominacja półkuli mózgowych Prawa półkula mózgu, zwana kreatywną. Ułatwia nam zrozumieć świat poprzez obrazy, fantazję, wyobraźnię, intuicję. Przetwarza ona informacje w sposób sensoryczny, za pośrednictwem zmysłów, bez udziału słów. To dzięki prawej półkuli mamy świadomość przestrzeni, możemy dokonywać syntezy wrażeń, rozpoznawać twarze, wzory, oceniać rozmiary, trafiać do domu.

Dominacja półkuli mózgowych - efektywne metody pracy umysłowej odwołują się jednocześnie do lewej i prawej półkuli mózgowej – słownej i obrazowej, racjonalnej i intuicyjnej, logicznej i kreatywnej części naszego mózgu. Stosując odpowiednie metody pracy, angażujemy cały mózg i dzięki temu możemy więcej zrozumieć i zapamiętać, szybciej i skuteczniej się uczyć, mieć więcej twórczych pomysłów, czy lepiej zaplanować nasze działania.

BIBLIOGRAFIA Buzan T. „Pamięć na zawołanie” Carter P., Russell K. „Równowaga umysłu” DrydenG. ,Vos J. „Rewolucja w uczeniu się” Łukaszewicz M. „Sukces w szkole” Żylińska M. „Neurodydaktyka, czyli nauczanie przyjazne mózgowi”.

Neurodydaktyka Dziękuję za uwagę