EKSPERTYZA PSYCHOLOGICZNA W SPRAWACH RODZINNYCH I OPIEKUŃCZYCH wykład 10

Ekspertyza psychologiczna Przedmiot i zakres Etapy opracowania opinii psychologicznej Wskazówki dotyczące kontaktów z dzieckiem Problemy etyczne związane z opracowaniem opinii

RODZAJE OPINIOWANYCH SPRAW SPRAWY ROZWODOWE - Czy ze względu na dobro dziecka orzec rozwód? - Któremu z rodziców powierzyć bezpośrednia opiekę nad dzieckiem? SPRAWY OPIEKUŃCZE

Przedmiot i zakres ekspertyzy Zakres wykonywania władzy rodzicielskiej Ograniczenie władzy rodzicielskiej Zawieszenie władzy rodzicielskiej Pozbawienie władzy rodzicielskiej

KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY ART.. 93 § 1 władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom § 2 Jednakże w razie sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługuje ojcu tylko wtedy, gdy przyzna mu ją sąd ustalający ojcostwo

Władza rodzicielska Art.95 władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Art.. 97§ 2 … o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd rodzinny

Ograniczenie władzy rodzicielskiej Art..107 – ogranicza się władzę do określonych obowiązków i uprawnień Art. 109 – zarządzenia ograniczające jeśli dobro dziecka jest zagrożone: Zobowiązanie rodziców i małoletniego do określonych zachowań i wskazanie sposobu kontroli wydanych zarządzeń Zakaz wykonywania określonych czynności bez zgody sądu

Ograniczenie władzy rodzicielskiej 3) Stały nadzór kuratora 4) Skierowanie małoletniego do instytucji sprawującej częściową pieczę nad dziećmi 5) Zarządzenie umieszczenia małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie zastępczej.

Zawieszenie władzy Art.. 110 Zawieszenie następuje, gdy jest przemijająca przeszkoda Zawieszenie jest uchylone, gdy przeszkoda przeminie ( odpadnie) Art.. 111 pozbawienie władzy rodzicielskiej § sąd opiekuńczy może władzę przywrócić w razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy

Zakres ekspertyzy ZAKRES EKSPERTYZY OKREŚLA SĄD formułując pytania do psychologa TE PYTANIA TO: Przeciwwskazania w udzieleniu rozwodu ze względu na dobro dziecka Ocena kompetencji wychowawczych osób starających się o opiekę nad dzieckiem

Jak definiować dobro dziecka? poczucie bezpieczeństwa i miłość Warunki rozwojowe – rozwój poznawczy, emocjonalny, fizyczny, społeczny Nowe środowisko wychowawcze i rówieśnicze po rozpadzie rodziny Wpływ konfliktu na rozwój dziecka Oczekiwania rodziców dotyczące sytuacji po rozwodzie

Kompetencje wychowawcze rodziców Jakie są wskaźniki kompetencji? Umiejętność zaspakajania potrzeb dziecka Oczekiwania wobec dziecka Znajomość potrzeb, dążeń, marzeń, zainteresowań dziecka Styl wychowawczy, w tym system nagród i kar Błędy wychowawcze Wpływ na postawy dziecka wobec drugiego opiekuna

PYTANIA SĄDU 3) wskazanie opiekuna, który daje lepsze gwarancje zapewnienia prawidłowych warunków wychowawczych 4) wskazówki co do form i zakresu opieki ze strony drugiego opiekuna 5) Wskazówki dotyczące więzi uczuciowej i zasad kontaktów z rodzeństwem 6) Pytania specyficzne – np. dotyczące potrzeby terapii

Zadania psychologa Analiza akt sprawy Sformułowanie problemów psychologicznych tzn przełożenie pytań sądu na hipotezy Określenie grupy osób badanych Wybór metod badawczych Przeprowadzenie badania, interpretacja wyników Sformułowanie opinii w odpowiedzi na pytania sądu

Rodzaje konfliktów Badania rodzin skierowanych przez sąd do IES – zbadano zaburzenia rozwoju dzieci a rodzaje konfliktów Wyodrębniono 9 rodzajów konfliktów: Agresja słowna i fizyczna Manipulowanie dzieckiem Sprzeciwianie się wszystkim propozycjom rozwiązań proponowanych przez partnera ( postawa negatywistyczna)

Rodzaje konfliktów Prezentowanie nieadekwatnych form zachowania Wymierzanie dzieciom kar fizycznych jako przeniesiona agresja wobec partnera Izolowanie się jednej ze stron konfliktu- brak kontaktu Angażowanie szerszego otoczenia Prowadzenie dodatkowych spraw sądowych( często karnych)

Relacja form konfliktu a zaburzeniami rozwojowymi dzieci Największy wpływ na zaburzenia dzieci mają: Negatywizm opiekunów wobec siebie Angażowanie szerszego otoczenia w konflikt Nieadekwatne, patologiczne zachowania rodziców Manipulowanie dzieckiem

Brak relacji między zaburzeniem u dzieci a Agresja słowna i fizyczna między rodzicami Wymierzanie dzieciom kar fizycznych Prowadzenie innych spraw sądowych. Najkorzystniejsza sytuacja – izolacja jednego z partnerów Dopóki dziecko nie jest zmuszane do opowiadania się po którejś stronie ma szanse na prawidłowy rozwój.

Specyfika sytuacji diagnostycznej Diagnoza dotyczy całej rodziny i relacji między poszczególnymi osobami Między rodzicami jest silny konflikt, napięcie, wrogość Dziecko pozostając w pozytywnych relacjach z każdym z rodziców jest przez nich traktowane jako narzędzie w rozgrywce Rozwód powoduje zmianę w prawach rodziców i ich odpowiedzialności w relacjach z dzieckiem

Specyfika sytuacji diagnostycznej 5. Motywacja rodziców ma charakter przymusu psychologicznego – odmowa badania jest interpretowana na niekorzyść strony odmawiającej 6. Motywacja dziecka- przymus związany z zależnością od rodziców i związkiem emocjonalnym z nimi 7. Lęk rodziców przed skutkami oceny i świadomość możliwości ujawnienia przed sądem intymnych , prywatnych problemów

Wpływ opinii na decyzje sędziów Analiza 51 spraw IES W 4 przypadkach – 1 opinia W 20 przypadkach – 2 opinie W 12 przypadkach – 3 opinie W 4 przypadkach - 4 opinie

Postanowienia sądu W 32 całkowicie zgodne z wnioskami biegłych W 4 przypadkach częściowo niezgodne, np,. dotyczyło konieczności opieki kuratora W 1 przypadku sąd odrzucił opinie uznając ją za nieobiektywną W 3 przypadkach strony zmieniły zdanie w czasie rozprawy W 15 przypadkach biegli sugerowali, by powierzyć ojcu opiekę i sąd uwzględnił tę sugestię.

Syndrom Gardnera, czy istnieje? Syndrom oddzielenia od jednego z rodziców (PAS) – definicja „Słownika psychologii” 2005 Dziecko pod wpływem manipulacji ze strony jednego z opiekunów (pierwszoplanowego) przesadnie i bez uzasadnienia krytykuje i dewaluuje drugiego rodzica, nie ma poczucia winy i wstydu. Dziecko jest przekonane, że wyraża własne opinie.

Objawy wg. Gardnera Aktywne oczernianie Słabe, absurdalne uzasadnienie dla oczerniania Brak ambiwalencji-postawa jednoznacznie wroga Poczucie, że poglądy są własne Bezwarunkowe wspieranie opiekuna w konflikcie Brak poczucia winy z powodu wykorzystywania opiekuna Występowanie zapożyczonych scenariuszy Rozszerzenie negatywnej postawy na rodzine i przyjaciół opiekuna

Zaburzenie funkcjonowania Panika i wrogość wobec drugiego opiekuna wzrasta niezależnie od obecności podstawowego Wieź z głównym opiekunem ma charakter patologiczny, zależność, bezwolność, bierność, niesamodzielność Jak diagnozować? Wskazania – izolacja od głównego opiekuna

Po co potrzebny PAS? Czy wyjaśnia relacje emocjonalne w rodzinie? Jakie jest znaczenie dla rozwoju dziecka przemocy emocjonalnej i manipulowania nim? Czy stwierdzenie występowania zaburzeń w relacjach nie jest wystarczające? Konsekwencji w dorosłym życiu – czy są specyficzne , inne niż przy nasilonym konflikcie?

Konsekwencje izolacji od rodzica manipulującego dzieckiem skierowanie do placówki opiekuńczo-wychowawczej Naruszenie poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji Zerwanie więzi emocjonalnej, poczucie odrzucenia Poczucie krzywdy, ukaranie bez winy Wzrost wrogości do drugiego opiekuna