Wpływ czytania na rozwój dzieci Jolanta Dybała Wpływ czytania na rozwój dzieci
Wstęp każdy rodzic chce, by jego dziecko wyrosło na mądrego, dobrego i szczęśliwego człowieka; psycholodzy twierdzą, że nic nie rozwija ludzkiego mózgu i emocji tak dobrze jak lektura; wielu dorosłych, choć umie czytać, nie czyta; rodzice, spędzając czas z dzieckiem, częściej niż do książki sięgają do telewizji i komputera
Korzyści, jakie dziecko odnosi z czytania
1. Stymulacja mózgu nauka: – dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych; – odnajdywania zależności; – wyciągania własnych wniosków; umiejętność samodzielnego myślenia i formułowania swoich myśli – kompetencje niezbędne do właściwego funkcjonowania w społeczeństwie; rozwijanie pamięci; pobudzenie wyobraźni – czyniąc dziecko bardziej twórczym
2. Pobudzanie rozwoju emocjonalnego treść książki: – pretekst do rozmowy na ważne dla dziecka tematy; – pomoc w poznaniu sytuacji, z którymi dziecko się nie zetknęło; – punkt wyjścia do rozmowy o trudnych przeżyciach; bajki terapeutyczne – pomoc psychologiczna dla dzieci z problemami emocjonalnymi (nieśmiałość, agresja, lęki, niska samoocena); nabycie empatii, wrażliwości i tolerancji
3. Pogłębianie więzi z rodzicami zapewnienie uwagi, czułości i bliskości rodziców; poczucie bezpieczeństwa bezpieczeństwa i miłości, dowód na to, że dziecko jest ważne dla swoich rodziców; trwały kontakt dziecka z rodzicami; wspólne czytanie – inwestycja w zdrowy rozwój psychiczny dziecka, a nie nudny obowiązek
4. Kształtowanie wrażliwości moralnej bogata baza wzorców postaw i zachowań; wyznacznik granicy między dobrem a złem; możliwość patrzenia na świat z różnych perspektyw
5. Rozwój kompetencji językowych rozbudowane słownictwo; poprawna konstrukcja zdań, gramatyka i ortografia; umiejętność opowiadania o otaczającym świecie, posługiwanie się pojęciami abstrakcyjnymi; język pozbawiony określeń agresywnych; bogatszy język – sprawniejsze wyrażanie własnego zdania, uczuć i potrzeb
6. Wyrabianie cierpliwości, ćwiczenie koncentracji nauka cierpliwości, skupienia i koncentracji; wysiłek i wytrwanie w nim dla osiągnięcia celu i nagrody odroczonej w czasie; świadomość tego, że nie wszystko osiąga się szybko i bez trudu
7. Pobudzenie wyobraźni większa swoboda przy czytaniu niż przy oglądaniu telewizji czy grze na komputerze: – dziecko samo obsadza role, wymyśla tło i kieruje akcją; – dużo rzeczy musi sobie wyobrazić, do innych dochodzi przez refleksję; – szczegółom nadaje taki wygląd, jaki chce
8. Zapewnienie sukcesu edukacyjnego łatwiejsze i szybsze przyswajanie oraz utrwalanie wiedzy zdobytej w szkole; poszerzenie podręcznikowych wiadomości i tym samym lepsze zrozumienie otoczenia; rozwój zainteresowań i zamiłowań, które w przyszłości mogą stać się podstawą aktywności zawodowej, artystycznej czy hobbistycznej
9. Rozwój więzi społecznych i tożsamości narodowej nauka właściwego funkcjonowania w społeczeństwie – ukazanie powszechnie akceptowanych norm oraz postaw społecznych, krytyka niewłaściwych zachowań; budowa poczucia przynależności do grupy; przybliżenie kultury i historii ojczystej, rozwinięcie poczucia tożsamości narodowej, wypracowanie szacunku dla dóbr i osiągnięć własnej ojczyzny
10. Sposób na poznanie innych kultur wyjście poza świat, w którym żyje dziecko; ukazanie życia rówieśników w innych krajach: ich wyglądu, zachowania i obyczajów; wpojenie sympatii, tolerancji i szacunku dla odmienności kulturowych; otwarcie na świat i przygotowanie do funkcjonowanie w nim
11. Sposób na odpoczynek sposób na zrelaksowanie się, wyciszenie i odpoczynek od nadmiaru wrażeń; pozbycie się nadmiernego pobudzenia i chaotyczności w działaniu; zapewnienie ciszy – potrzebnej zwłaszcza po zbyt długim oglądaniu telewizji czy graniu na komputerze
Jak zachęcić dziecko do czytania – pozytywne nastawienie do książek; – właściwy przykład ze strony rodziców; – regularność czytania; – dostosowanie czasu lektury do wieku dziecka; – dyskusja o przeczytanych książkach;
Jak zachęcić dziecko do czytania – pochwała za przeczytanie książki; – kieszonkowe na książki, wspólne odwiedzanie księgarń; – książka jako prezent; – prenumerata czasopisma dla dzieci; – czytanie na głos – przez rodzica lub starsze rodzeństwo;
Jak zachęcić dziecko do czytania – posiadanie domowej biblioteczki; wydzielenie w pokoju dziecka miejsca na książki; – wspólne odwiedzanie bibliotek publicznych; – wybór ciekawych, wartościowych i dostosowanych do wieku dziecka tytułów; – niezmuszanie do lektury książki, która nie interesuje dziecka; – pozwalanie na kilkakrotne czytanie tej samej książki;
Jak zachęcić dziecko do czytania – pozwalanie dziecku na czytanie nam na głos; – zachęcanie dziecka do lektury tradycyjnych książek, jeśli czyta e-booki lub artykuły w sieci; – podsuwanie dziecku książek, które tematycznie wiążą się z jego zainteresowaniami; – zachęcanie dziecka do korzystania z serwisów internetowych poświęconych książkom, np. lubimyczytac.pl;
Jak zachęcić dziecko do czytania – dbanie o estetyczną stronę książek – starannie wydanych, z dużą liczbą ilustracji, ciekawą czcionką itp.; – niezmuszanie dziecka do czytania – czytanie nigdy nie może kojarzyć się z karą czy nudą
Podsumowanie czytanie i rozbudzanie w dziecku pasji do książek najlepszą inwestycją w jego rozwój; nie kosztuje wiele – zwłaszcza, jeśli korzysta się z bibliotek; efekty wspólnego czytania są cenne zarówno dla samego dziecka, jak i dla jego kontaktu z rodzicami