Gospodarka i wzrost gospodarczy w długim okresie

PKB świata w mld dolarów (ceny z 1990r) źródło: www.worldeconomics.com

PKB świata w mld dolarów (ceny z 1990r) i liczba ludności świata źródło: www.worldeconomics.com

Światowy PKB per capita (USD, ceny bieżące) World Bank

Światowy PKB per capita (USD, ceny stałe z 2010) 1960 – 3,7 tys. USD 2015 – 10 tys. USD World Bank

Wzrost PKB w Polsce (rok do roku w %)

PKB per capita w złotych (ceny bieżące)

PKB per capita (PPS, indeks UE28 = 100)

PKB per capita wybranych państw w roku 1960 oraz 2015 (USD, ceny stałe z 2010r) Belize 1072 – 4392 – 309% Boliwia 1304 – 2392 – 83% Kamerun 869 – 1303 – 49% Kongo (Rep. Dem.) 989 – 384 – (-) 62% Kongo (Rep.) 1463 – 3163 – 116% WKS 1234 – 1496 – 21% Republika Dominikany 1276 – 6552 – 413% Ghana 1053 – 1696 – 61% Honduras 1108 – 2313 – 108% Indonezja 690 – 3834 – 455% Korea Płd. 1102 – 25022 -2170% Liberia 1273 – 367 – (-) 72% Madagaskar 716 – 409 – (-) 43% Malezja 1408 – 10878 – 672% Nikaragua 1534 – 1849 – 20% Niger 611 – 383 – (-) 37% Nigeria 1291 – 2534 – 96% Paragwaj 1025 – 3822 – 272% Filipiny 1059 – 2639 – 149% Senegal 1087 – 1024 – (-) 6% Sudan 889 – 1807 – 103% Tajlandia 570 – 5775 – 913% Zimbabwe 889 – 814 – (-) 9 % Świat 3689 – 10241 (177%) Strefa euro 10808 – 38589 (257%)

Produkcja w punkcie równowagi – analiza krótkookresowa Model czterosektorowy z uwzględnieniem wydatków państwa, podatków oraz eksportu netto 45° AD AD AD Y Y

Krzywa popytu makroekonomicznego Krzywa popytu makroekonomicznego (MDS – Macroeconomic Demand Schedule) pokazuje kombinację różnego rodzaju poziomu cen oraz dochodu realnego w gospodarce przy stanie równowagi na rynku dóbr i usług (planowane wydatki są równe produkcji) oraz na rynku pieniądza (popyt na pieniądz równy jest podaży pieniądza przy odpowiedniej stopie procentowej) Innymi słowy krzywa MDS pokazuje, w jaki sposób niższe ceny zwiększą popyt globalny poprzez wzrost realnej podaży pieniądza oraz obniżkę stopy procentowej równoważącej rynek pieniądza

Krzywa popytu makroekonomicznego LM0 LM1 Spadek P powoduje zwiększenie realnej podaży pieniądza (LM0  LM1) Wzrost realnej podaży pieniądza powoduje obniżkę stopy procentowej oraz wzrost dochodu w równowadze Nowy poziom równowagi E1 jest osiągnięty przy poziomie cen P1 Obniżka stóp procentowych powoduje wzrost wydatków na dobra i usługi więc krzywa IS0 przesuwa się do IS1 wyznaczając nowy punkt równowagi na rynku dóbr i usług oraz pieniądza przy danym poziomie cen P1 E0 r0 E1 E2 r1 IS1 IS0 Y0 Y1 Y2 Y P LM1 E0 P0 P1 E2 E1 MDS1 MDS0 Y0 Y1 Y2 Y

Skutki zmian popytu makroekonomicznego i nominalnej podaży pieniądza AS Gdzie: V – prędkość obiegu pieniądza w gospodarce M – ilość pieniądza w obiegu w ujęciu nominalnym, Y – dochód nominalny P – przeciętny poziom cen produktów i usług P0 YP MDS0 E0 Poziom cen Produkcja MDS1 E1 P1 MV = PY = W ujęciu klasycznym zmiany popytu makroekonomicznego nie wywołują zmian podaży, a zatem i produkcji potencjalnej, lecz tylko zmiany poziomu cen Ilościowa teoria pieniądza zakłada, że zmiany nominalnej podaży pieniądza w obiegu powodują identyczne zmiany poziomu cen oraz płac, lecz nie mają wpływu na dochód.

Czynniki powodujące zmiany produkcji potencjalnej AS1 AS2 E Poziom cen P MDS2 MDS Y1 Y2 Produkcja Zmiany podaży pracy(LF) – wzrost zasobu siły roboczej, chętnych do pracy zwiększa możliwości produkcyjne Zmiany zasobów kapitału rzeczowego (wzrost zasobu kapitału rzeczowego powoduje wzrost wydajności pracy, produkcji potencjalnej i zatrudnienia) Zmiany technologii, postęp technologiczny

Funkcja produkcji Zagregowana funkcja produkcji Y = F(K, L) + + + + Kapitał: fabryki, budynki i urządzenia produkcyjne, drogi, autostrady, koleje, linie telefoniczne i światłowody, szkoły i uczelnie, instytuty badawczo- rozwojowe Praca: ilość osób (roboczogodzin) na rynku pracy, poziom zatrudnienia, poziom bezrobocia, sytuacja demograficzna, migracje i emigracje, dostęp do żłobków i przedszkoli, polityka społeczna (zasiłki i wsparcie dla osób bezrobotnych: wysokość, czas, warunki nabycia), aktywne i efektywne urzędy pracy

Funkcja produkcji – deprecjacja kapitału Środki trwałe zużywają się w trakcie ich wykorzystywania, jak i starzeją się w wyniku upływu czasu Niezbędne jest stałe dokonywanie inwestycji w celu odtworzenia zużytego kapitału Inwestycje brutto i inwestycje netto Inwestycje I = S + (T – G) + (Z – X)

Funkcja produkcji i rozszerzanie kapitału Jeżeli zwiększającej się liczbie osób ma towarzyszyć niezmieniony poziom dochodu per capita, to kapitał musi przyrastać w tempie większym niż w przypadku uwzględnienia wyłącznie jego deprecjacji.

Postęp technologiczny a wzrost gospodarczy Funkcja zagregowanej produkcji Y = F(A, K, L) + + + A – postęp technologiczny (techniczny) Kiedy A się zwiększy, Y także się zwiększy, nawet jeżeli K i L pozostaną na niezmienionym poziomie Aby relacja kapitał/efektywna praca (praca uwzględniająca postęp wiedzy, technologii) została utrzymana, zasób kapitału musi się zwiększać jeszcze szybciej w celu zrównoważenia rosnącej efektywności pracowników

Postęp technologiczny a wzrost gospodarczy Sama akumulacja kapitału nie jest w stanie podtrzymać wzrostu gospodarczego z powodu malejącej krańcowej produktywności. Zwiększanie się liczby ludności, wyjaśnia wzrost PKB, lecz nie tłumaczy trwającego od stuleci (chociaż nie zawsze równomiernie) nieustannego wzrostu poziomu życia. Dopiero postęp technologiczny wyjaśnia wzrost dochodu per capita w długim okresie

Kluby wzrostu i pułapki wzrostu Kapitał ludzki: edukacja, szkolenia, zdrowie, Infrastruktura publiczna Infrastruktura społeczna: prawa własności, prawa człowieka,

Polityka wspierania rozwoju Polityka zatrudnienia Edukacja i badania naukowe Własność intelektualna i jej ochrona Polityka ochrony konkurencji Demokracja, poszanowanie zasad państwa prawa