PRAWO ADMINISTRACYJNE rok akademicki 2016/2017 Jakub Zabłocki Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski

CECHY ADMINISTRACJI wg. prof. J. Łętowskiego działanie w imieniu i na rachunek państwa lub innego, odrębnego od państwa podmiotu władzy publicznej, któremu państwo przekazało część swojej władzy (imperium); możność działania w formach władczych, zabezpieczonych możliwością zastosowania przymusu państwowego; działanie w interesie publicznym (w imię „dobra wspólnego”, „dobra publicznego”, „interesu społecznego”; polityczny charakter – cele jej działania i rezultaty ocenia się w kategoriach politycznych, wpływają one na kształtowanie się stosunku obywateli do podmiotów administracji.

5) Działanie na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych (z tego względu w odniesieniu do działania administracji publicznej nie ma zastosowani zasada „co nie jest zabronione, jest dozwolone”; 6) aktywność, zwrócenie ku przyszłości, możność podejmowania działania z własnej inicjatywy; 7) działanie w sposób ciągły i stabilny; 8) oparcie się (z reguły) na zawodowym personelu; 9) charakter monopolistyczny (administracja, działając w ramach powierzonej jej kompetencji, występuje jako wyłączny gospodarz w określonej kategorii spraw) i bezosobowy – w ramach jej struktur działają różne podmioty, lecz decyzję wydaje organ administracji (wojewoda; wójt; starosta).

W państwie prawa administracja publiczna pojmowana jest jako ustrojowa funkcja państwa i samorządu terytorialnego polegająca na wykonywaniu zadań publicznych określonych prawnie.

4 ZASADY ADMINSTRACJI PUBLICZNEJ W PAŃSTWIE PRAWA wg. prof. A 4 ZASADY ADMINSTRACJI PUBLICZNEJ W PAŃSTWIE PRAWA wg. prof. A. Błasia 1) związaniu prawem powszechnie obowiązującym całej działalności wszystkich organów; 2) wykonawczym charakterze (zasada trójpodziału-wykonywanie prawa); 3) poddaniu całej działalności administracji publicznej kontroli niezawisłego sądu; 4) odpowiedzialności prawnej organów i osób wykonujących administrację za podejmowane działania.

SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI 1) POLICJA ADMINISTRACYJNA 2) REGLAMENTACJA 3) REGULACJA 4) ŚWIADCZENIA MATERIALNE I NIEMATERIALNE

POLICJA ADMINISTRACYJNA - wszelkie działania administracji mające na celi ochronę porządku i bezpieczeństwa prawnego, tzn. ma gwarantować nienaruszalność dotychczasowego porządku

REGLAMENTACJA - objawia się w sferze gospodarki i przejawia w ograniczeniu dostępu do wykonywania określonych rodzajów działalności; - to różnorodna sfera działalności państwa, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarujących w imię szeroko pojętego interesu społeczno-ekonomicznego

REGULACJA - łączy cechy policji administracyjnej i reglamentacji; - administracyjnoprawne sposoby wpływania na rynek (społeczną gospodarkę rynkową) przez państwo.

ŚWIADCZENIA MATERIALNE I NIEMATERIALNE - zapewnienie minimalnym warunków bytowych poprzez pomoc materialną; - regulowanie niematerialnych warunków bytowych obywateli, realizowane poprzez decyzje administracyjne (przyjęcie do szpitala; realizacja obowiązku szkolnego).

POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO W literaturze spotkać można trzy podejścia do definiowania prawa administracyjnego: 1. Prawo administracyjne to zespół norm regulujących działalność administracyjną (tzn. administrację w sensie przedmiotowym) Ta definicja nie jest „pełna”, bowiem działalność administracyjną normuje również prawo cywilne, które prawem administracyjnym nie jest. 2. Prawem administracyjnym jest prawo, które posługuje się władztwem Ta definicja posługuje się podstawową cechą administracji, a mianowicie posiadaniem przez nią władztwa administracyjnego. 3. Prawo administracyjne dotyczy administracji publicznej (pojmowanej jako dziedzina kultury społecznej) i jest dla niej swoiste, tzn. obejmuje to co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania administracji publicznej, a nie zarazem dla innych dziedzin kultury społecznej

BUDOWA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO prawo ustrojowe – reguluje elementy administracji publicznej jako organizacji; dotyczy tworzenia i obsadzania organów i ich urzędów, budowy wewnętrznej, wzajemnych relacji między organami i ich strukturami organizacyjnymi       prawo materialne – gdy realizacja prawa następuje w skutek wydania decyzji określa organy właściwe do jej wydania oraz jej treść; a gdy realizacja prawa następuje na podstawie tylko aktu prawnego określa skutki jego nie wykonania prawo procesowe – określa zasady, sposób i kolejność czynności podejmowanych przez organy w celu realizacja prawa administracyjnego

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Decyzja, co do zastosowania norm prawa publicznego, jest wynikiem działań specjalnych podmiotów publicznych .

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Adresat postanowień podmiotów publicznych nie może uchylić się od skutków decyzji podmiotu publicznego.

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Relacje między podmiotem publicznym a adresatem jednostronnie ustala podmiot publiczny

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Podmiot publiczny nie może uchylić się od stosowania prawa publicznego

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Prawo publiczne dąży do realizacji celu publicznego

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Odpowiedzialność za realizację prawa publicznego ponosi podmiot publiczny

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Prawo publiczne reguluje prawa i obowiązki ogółu jednostek zobowiązanych do ich przestrzegania

PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Prawo publiczne stoi na straży interesu publicznego

WEWNĘTRZNE PRAWO ADMINISTRACYJNE W literaturze najczęściej wewnętrznym prawem administracyjnym nazywa się akty kierownictwa wewnętrznego, a więc wszelkie dyrektywy powinnego zachowania się obowiązujące wewnątrz struktur administracji i tylko wobec jej funkcjonariuszy. Akty kierownictwa wewnętrznego więc obowiązują w kontekście hierarchicznego podporządkowania: 1) między organami oraz 2) między organem a jego pracownikami.

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Realizacja norm prawa administracyjnego polega na tym, że na podstawie i w granicach prawa organ administracji publicznej, w razie zaistnienia prawem określonych okoliczności, w których prawo nakłada obowiązek działania, podejmuje to działanie i kieruje do określonego podmiotu, wyznaczając mu nowe lub modyfikując stare prawa lub obowiązki

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Dla realizacji norm prawa administracyjnego: musi istnieć podstawa prawna działania musi istnieć właściwy organ, który może działać organ musi zadziałać, o ile zajdą określone w prawie okoliczności, czy to z własnej inicjatywy, czy z inicjatywy zainteresowanego podmiotu

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Realizacja norm prawa administracyjnego nie powoduje skutków tylko w tej dziedzinie prawa. Często działanie administracji ma skutki również w prawie cywilnym, np. warunkuje czynność cywilnoprawną nabycie nieruchomości w Polsce przez cudzoziemca wymaga zezwolenia właściwego organu wydanego we właściwej formie

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO zastępuje czynność cywilnoprawną – decyzja o przejęciu zabytku ruchomego

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ogranicza skutki cywilnego prawa podmiotowego czy czynności cywilnoprawnej – czasowe zajęcie nieruchomości w formie decyzji

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO uwarunkowane jest określonym cywilnym prawem podmiotowym bądź określoną czynnością cywilnoprawną – przejście na wcześniejszą emeryturę rolniczą wymaga wcześniejszego przekazania gospodarstwa rolnego następcy

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Stosowanie norm prawa administracyjnego może rodzić również skutki w prawie karnym i wykroczeń, np. niestawienie się na wezwanie komisji poborowej rodziło odpowiedzialność na podstawie kodeksu wykroczeń i co bardziej skomplikowane w takiej sytuacji mogło toczyć się równolegle obok postępowania przed sądem powszechnym, również postępowanie egzekucyjne.

CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Normy prawa administracyjnego mogą nakładać obowiązki lub przyznawać uprawnienia bezpośrednio, a więc bez wcześniejszej aktywności organu. W tych sytuacjach organy nadzorują li tylko czy obowiązek lub prawo jest realizowane, np. obowiązek szkolny i obowiązek nauki.