MIC (ang. minimal inhibitory concentration) jest to najmniejsze stężenie leku, wyrażone w g/ml (mg/L), hamujące wzrost bakterii w badaniach in vitro, prowadzonych zgodnie ze standardową procedurą (referencyjna metoda seryjnych rozcieńczeń antybiotyku w podłożu stałym lub płynnym lub alternatywnie metoda dyfuzji leku w podłożu agarowym z paska zawierającego gradient antybiotyku). Wartość graniczna (ang. breakpoint) określona wartość MIC lub wielkość strefy zahamowania wokół krążka z antybiotykiem, która kwalifikuje szczep do kategorii: wrażliwy, średnio wrażliwy lub oporny. W celu opisania wartości granicznych używane są następujące znaki: < oznacza „mniejszy niż”, oznacza „mniejszy lub równy”, > oznacza „większy niż” oraz oznacza „większy lub równy”.
Kliniczne wartości graniczne - są to wartości określające wrażliwość, średnią wrażliwość lub oporność kliniczną, stosowane w codziennej pracy laboratorium mikrobiologicznego, wykorzystywane do dobrania prawidłowej terapii. Epidemiologiczne (mikrobiologiczne) wartości graniczne - są to wartości MIC określające szczepy danego gatunku bez nabytych (szczep dziki) lub z nabytymi drogą mutacji lub transferu mechanizmami oporności; mogą być używane jako najbardziej wrażliwe mierniki pojawiania się mechanizmów oporności na dany lek.
Metody oznaczania wrażliwości drobnoustrojów na leki Metody rozcieńczeniowe probówkowa (antybiotyk rozcieńcza się w podłożu płynnym) płytkowa (antybiotyk rozcieńcza się w podłożu stałym) Szereg dwukrotnych rozcieńczeń antybiotyku w podłożu płynnym Najwyższe rozcieńczenie antybiotyku, w którym nie wystąpił wzrost przyjmuje się za wartość MIC.
Metody oznaczania wrażliwości drobnoustrojów na leki Metody dyfuzyjne krążkowa Wielkość strefy zahamowania wzrostu wokół krążka nasączonego ściśle określoną ilością antybiotyku i dyfundującego z niego do podłoża pozwala określić nie tylko wrażliwość (lub oporność) danej bakterii, ale także intensywność reakcji. Strefę zahamowania wzrostu, mierzoną w milimetrach, porównuje się z danymi zawartymi w tabelach dla danego gatunku bakterii i badanego antybiotyku. Salmonella Enteritidis ampicylina (24 - 27 mm) ciprofloksacyna (30 – 33 mm) ko-trimoksazol (34 – 37 mm)
Metody oznaczania wrażliwości drobnoustrojów na leki Metody dyfuzyjne E-testy Jest to technika oznaczania lekowrażliwości, która łączy w sobie cechy metod ilościowych: rozcieńczeniowej i dyfuzyjnej. Ściśle określona ilość antybiotyku/chemioterapeutyku jest trwale związana z jedną powierzchnia nośnika - plastikowego paska testowego. Na drugiej powierzchni wydrukowana jest skala wartości MIC w µg/ml. Z chwilą nałożenia paska na powierzchnie agaru substancja zostaje natychmiast uwolniona do podłoża z wytworzeniem ciągłego gradientu stężeń. Po inkubacji, wzdłuż paska tworzy się eliptyczna zahamowywania badanego szczepu . Punkt przecięcia granicy tej strefy z brzegiem paska odczytany na skali MIC stanowi wynik badania. W codziennej praktyce w Polsce stosuje się najczęściej metodę dyfuzji z krążka na podłożu agarowym. Należy pamiętać, że mikrobiolog używa do oznaczania wrażliwości krążka z takim antybiotykiem czy chemioterapeutykiem, który wykrywa najlepiej daną oporność. Nie musi to być nawet antybiotyk, który stosowany jest w leczeniu. I tak np. najlepiej wystandaryzowane jest wykrywanie oporności Streptococcus pneumoniae na penicylinę z krążkiem z oksacyliną. Metody oznaczania wrażliwości są wystandaryzowane jedynie dla drobnoustrojów tzw. typowych i szybko rosnących. W innych przypadkach można oznaczać wybrane geny oporności metodami biologii molekularnej bądź opierać się na danych przeglądowych, uzyskanych przez wysoce specjalistyczne ośrodki. Dotyczy to Mycoplasma pneumoniae czy M. Tuberculosis, Legionella pneumophila, Chlamydia spp., grzybów, wirusów i wielu innych czynników patogennych.
Wiele czynników ma wpływ na wynik badania: inokulum skład i pH podłoża czas i temperatura inkubacji procedura odczytu wyników Dodatkowo w przypadku metod dyfuzyjnych: tempo wzrostu bakterii tempo dyfuzji substancji w podłożu głębokość podłoża
Skala McFarlanda McFarland Standard No 0.5 1 2 3 4 0.05 9.95 1.5 0.132 1 % BaCl2•2H2O (ml) 0.05 0.1 0.2 0.3 0.4 1 % H2SO4 (ml) 9.95 9.9 9.8 9.7 9.6 Approx. cell density (1x108 CFU/mL) 1.5 3.0 6.0 9.0 12.0 Absorbance (600 nm) 0.132 0.257 0.451 0.582 0.669 Skala McFarlanda komplet wzorców do oznaczania gęstości zawiesiny
Skala McFarlanda densytometr
The Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) Performance standards for antimicrobial susceptibility testing. Twenty second informational supplement. Vol 32 no. 3. M100-S22-2. Publikacja ta obejmuje rekomendacje dotyczące interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości wybranych gatunków bakterii zarówno z zastosowaniem metody dyfuzyjno-krążkowej jak i oznaczania minimalnego stężenia hamującego - MIC.
EUCAST (European Committee for Antimicrobial Susceptibility Testing) jest profesjonalnym, naukowym komitetem, agendą Europejskiego Centrum Profilaktyki i Kontroli Zakażeń - ECDC (ang. European Centre for Disease Prevention and Control), zajmującym się opracowywaniem jednolitych, zharmonizowanych wytycznych interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów, obowiązujących we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Wszystkie dokumenty opracowane przez EUCAST oraz tabele z wartościami granicznymi MIC dla poszczególnych grup antybiotyków są dostępne na stronie EUCAST (www.eucast.org, www.escmid.org).
PN-EN ISO 11290-1:1999+A1:2005