Program edukacyjny „Zosia Samosia idzie w świat” Kształtowanie umiejętności społecznych i życiowych dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Czym są umiejętności życiowe i dlaczego są takie ważne? Umiejętności życiowe, termin ten jest definiowany jako: „Znawstwo, sprawność, wprawa w czymś”. Dunaj B.(red.): Słownik Współczesny języka polskiego. Warszawa, Wyd. Wilga, 1996 Według światowej Organizacji Zdrowia WHO (1997) …”są to umiejętności umożliwiające człowiekowi pozytywne zachowania przystosowawcze, dzięki którym może skutecznie radzić sobie z zadaniami (wymaganiami) i wyzwaniami codziennego życia…”. Odnosi się on do umiejętności (kompetencji ) psychospołecznych. Wojnarowska B.: Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w szkole. Zeszyt 5, Warszawa, KOWEZ, 2002

Cele projektu : Kształtowanie u dzieci umiejętności społecznych i życiowych, a w szczególności: - rozpoznawania i nazywania uczuć, emocji; - empatii; - akceptacji siebie i innych; - otwartości w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi; - współpracy w grupie; - radzenia sobie w sytuacjach trudnych, konfliktowych; - kształtowanie troski o zdrowie i bezpieczeństwo.

Adresatem programu są dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5-7 lat), ich rodzice oraz uczący ich nauczyciele. Wczesna edukacja w zakresie kształtowania umiejętności społecznych dziecka, pozwala mu lepiej funkcjonować w relacjach społecznych i efektywniej radzić sobie w sytuacjach trudnych. Praktyka pokazuje, że umiejętności życiowe można przekazywać w każdym wieku, ale największy efekt uzyskuje się w pracy z najmłodszymi dziećmi, które od wczesnego dzieciństwa praktykują prawidłowe zachowania. Z czasem takie zachowania stają się ich naturą. Tytułowa postać - Zosia Samosia, to dziewczynka w wieku uczestników programu (może mieć zatem 5-7 lat). Historia rozpoczyna się, gdy Zosia natrafia na strychu, na tajemniczy kufer. Dziewczynka ma bardzo bujną wyobraźnię i dzięki niej odbywa podróże po krainie znanych jej bajek, gdzie spotyka się z ich bohaterami. Każda wyprawa na strych, to jakaś nowa przygoda, do której Zosia zaprasza również dzieci. Podstawowe umiejętności życiowe, których przy okazji uczy to: rozpoznawanie, nazywanie uczuć i emocji, radzenie sobie ze stresem, kształtowanie empatii, akceptacja siebie i innych, porozumiewanie się z rówieśnikami i dorosłymi - nawiązywanie udanych relacji, współpraca w grupie, bezpieczeństwo dzieci (w domu, szkole i na podwórku) oraz rozwiązywanie konfliktów bez przemocy.

SZCZEGÓŁOWY PLAN SZKOLENIA

Moduły programu: Rozpoznawanie i nazywanie uczuć i emocji Kształtowanie empatii Akceptacja siebie i innych, rozwiązywanie konfliktów. Porozumiewanie się z rówieśnikami i dorosłymi. Współpraca w grupie Bezpieczeństwo Zosi Samosi w domu, szkole i na podwórku Każdy moduł trwa 4 godziny (2 x 2h) Zawiera 2 przygody opowiadane przez Zosię Samosię. Po każdej przygodzie dzieci mają okazję do zabaw, ćwiczenia nowych umiejętności, dzielenia się doświadczeniami, doskonalenia się.

Rozpoznawanie, nazywanie uczuć i emocji uświadamianie sobie własnych emocji, nazywanie i wyrażanie. budowanie poczucia własnej wartości, rozwój dziecięcej inicjatywy.

Kształtowanie empatii Umiejętność emocjonalnego dostrajania się, zwiększanie delikatności w kontaktach z innymi, uważne obserwowanie cudzych zachowań i ich interpretowanie, rozpoznawanie uczuć i emocji u innych.

Akceptacja siebie i innych Określanie swoich mocnych i słabych stron. Poznanie swoich praw i obowiązków z nich wynikających (akceptacja, tolerancja, szacunek, bezpieczeństwo, prawo do miłości i rozwoju). Rozwiązywanie konfliktów bez przemocy.

Porozumiewanie się z rówieśnikami i dorosłymi. Współpraca w grupie Tworzenie norm sprzyjających budowaniu dobrych relacji, przyjaznemu porozumiewaniu się, spójność mowy ciała ze słowami, wysyłanie czytelnych komunikatów, stres i sposoby radzenia sobie z nim, Szukanie sposobów rozwiązywania problemów i radzenia sobie z trudnościami.

Bezpieczeństwo Zosi Samosi w domu, przedszkolu i na podwórku Rozpoznawanie zagrożeń rzeczywistych i nierzeczywistych, poznanie czynników warunkujących bezpieczeństwo w domu, szkole oraz na podwórku Poznanie zasad zachowania w obliczu zagrożeń - umiejętność zwracania się o pomoc.

Metody pracy Rozmowy kierowane, dyskusje, swobodne wypowiedzi oraz inne metody aktywizujące: gry dydaktyczne, scenki, symulacje, burze mózgów, twórcze rozwiązywanie problemów, zajęcia ruchowo-muzyczne, zajęcia plastyczne, zajęcia psychoedukacyjne.

Współpraca z rodzicami W programie zaplanowano spotkanie z rodzicami, podczas którego: przeżyją oni jedną z przygód Zosi, poznają cele programu. dowiedzą się o roli, jaką mogą odegrać w kształtowaniu umiejętności życiowych swoich dzieci. Rodzice powinni wiedzieć , o czym rozmawiać z dziećmi. Muszą być przygotowani na to, że niektóre zadania jakie otrzymają dzieci, będą wymagały zaangażowania się rodziców.

Nauczyciele W programie zaplanowano również 10 - godzinne szkolenie dla nauczycieli pracujących z dziećmi, biorącymi udział w programie. Celem tego szkolenia jest przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajęć z zakresu poznanych umiejętności. Po to by dzięki nim dzieci mogły się doskonalić i w dalszym ciągu kształcić umiejętności społeczne i życiowe.