Wpływ odżywiania na rozwój psychofizyczny dziecka Opracowanie: Joanna Zamojska

Dlaczego poruszam ten temat? Jestem liderem upowszechniania Europejskiego Kodeksu ds.Walki z Rakiem Szkoła stara się o wznowienie Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie Okres jesieni i zimy to czas niskich temperatur, a więc zwiększonego zapotrzebowania na energię. Propagowanie zdrowego odżywiania wśród uczniów

Czym jest właściwe odżywianie? zapewnią dobrą sprawność umysłową i równowagę emocjonalną, gwarantują dobrą kondycję, zmniejszają ryzyko chorób, uwzględniają maksymalną długość ludzkiego życia.

Dzięki właściwemu odżywianiu można: poprawić jasność umysłu i koncentrację podwyższyć współczynnik inteligencji, wzmóc sprawność fizyczną, poprawić jakość snu, zwiększyć odporność na infekcje, ochronić się przed chorobami, przedłużyć życie.

. Pamięć i wydajność umysłowa ograniczenie spożywania używek typu: coca-cola, kawa, herbata, oczyszczone węglowodany (słodycze); dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości niezbędnych kwasów tłuszczowych zawartych np. w: rybach, nasionach dyni, słonecznika, soi;  nie przebywanie w zatrutym środowisku np. dymem tytoniowym, gdyż pierwiastki metali ciężkich obecne w skażonym środowisku mają zdolność gromadzenia się w mózgu, co zmniejsza inteligencję, upośledza koncentracje i pamięć oraz osłabia kontrolę nad organizmem.

Stres a odżywianie… Dzieci uczące się w szkole często znajdują się w sytuacjach stresogennych np.: klasówka, odpowiedź ustna, konflikty z innymi członkami społeczności szkolnej. Wzrasta wtedy zapotrzebowanie na energię. Rezultatem jej spadku jest utrata koncentracji, skłonność do pomyłek, nerwowość, bóle głowy.

Wysiłek umysłowy Wysiłek intelektualny wykonywany przez dziecko w szkole obciąża jego organizm. Zwiększa zapotrzebowanie na składniki odżywcze i witaminy. W okresie zimowym wzrasta zapotrzebowanie na energię niezbędną do ogrzania organizmu. Jeżeli dziecko nie spożyje odpowiednio skomponowanych posiłków jego zdrowie będzie zagrożone. To czym żywimy swoje dzieci w znacznym stopniu decyduje o ich zdrowiu i nawykach żywieniowych w późniejszym wieku. 

Choroby cywilizacyjne Otyłość Cukrzyca typu 2 Nadciśnienie tętnicze Miażdżyca Próchnica zębów Alergia pokarmowa

Choroby cywilizacyjne Na występowanie chorób cywilizacyjnych wpływ mają : - nieracjonalne odżywianie, - mała aktywność fizyczna. Sposób odżywiania kształtuje się u dziecka już w okresie życia wewnątrzmacicznego i zazwyczaj jest zachowywany przez cały okres życia osobniczego.

Nadmierne spożycie Nadmiar spożycia białka, węglowodanów i tłuszczów, w dostarczanym pożywieniu, głównie niemowlętom żywionym sztucznie, lub w sposób mieszany ma związek z występowaniem: - otyłości - cukrzycy typu 2

Otyłość Spożycie żywności zawierającej nadmiar: -węglowodanów (słodzone napoje) - tłuszczów (nasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol) - białek Zaburzenie równowagi energetycznej pomiędzy zapotrzebowaniem / spożyciem / wydatkiem.

Czynniki predysponujące otyłość - karmienie sztuczne, - mała aktywność fizyczna, - żywności typu „fast food”, - nieregularne spożywanie posiłków, - obfitość i mała częstość posiłków, - produkty o wysokim indeksie glikemicznym,

Dieta „świateł drogowych” Zielone (praktycznie bez ograniczeń): warzywa, owoce, ryby, chude mleko, sery Żółty (kontrola ilości): pieczywo, makarony pełnoziarniste, kasze, fasola Czerwony (rzadko, w ograniczonej ilości): czekolada, masło, potrawy smażone

Próchnica - rodzynki, - chipsy, - słodzone, gazowane napoje, Wynik demineralizacji szkliwa zębów pod wpływem fermentacji węglowodanów, która obniża pH w jamie ustnej. Produkty typu; - rodzynki, - chipsy, - słodzone, gazowane napoje, - cukierki i batoniki

Cukrzyca typu 2 Czynniki ryzyka rozwoju u dziecka: - otyłość u matki, - cukrzyca ciężarnych, - otyłość, - mała aktywność fizyczna,

Cukrzyca typu 2 Zapobieganie - zdrowy styl życia: - kontrola i utrzymanie BMI, - skład, jakość i ilość pokarmu, - aktywność fizyczna,

Miażdżyca i nadciśnienie tętnicze Profilaktyka: - żywienie pokarmem naturalnym ( mleko matki posiada odpowiedni skład białek, lipidów i węglowodanów, zmniejszając ryzyko otyłości) - utrzymanie prawidłowego BMI, - aktywność fizyczna

Barwniki i konserwanty – czy powinniśmy bać się jedzenia? Rocznie zjadamy ok. 2 kilogramów chemikaliów zawartych w jedzeniu. Półki z żywnością warto zatem potraktować jak dział chemiczny.

Etykieta (nie)prawdę Ci powie Oczywiście nie wszystkie oznaczenia z literką E na początku muszą być niebezpieczne dla zdrowia. Zdarza się, że pojedynczo taka substancja nie działa na nas szkodliwie, jednak w połączeniu z inną tworzy związek, który może być dla nas nawet trujący.

CO JEMY? Pod literą E i trzema cyframi znajdują się grupy substancji dodawanych do produkcji żywności: barwniki – od E 100 do E 180 konserwanty – od E 200 do E 283 przeciwutleniacze – od E 300 do E 341 substancje stabilizujące – od E 400 do E 495 substancje zapachowe, zapobiegające zlepianiu się, spienianiu, rozwarstwianiu, np. sosów itp. – od E 500 do E 1500.

Co kryje się pod E oznaczeniem? Z E związkami nie ma żartów. Dodawanie związków chemicznych do żywności i kosmetyków może powodować lub nasilać problemy zdrowotne, np. astmę, zapalenie skóry, migrenę, katar sienny, dolegliwości żołądkowe, problemy behawioralne, nadpobudliwość i wiele innych. Niektóre związki mogą być toksyczne dla organów, np. dla wątroby, nerek, serca czy mózgu. 

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS Śniadanie I płatki kukurydziane z jogurtem waniliowym •    jogurt waniliowy – 1 szklanka •    płatki kukurydziane – 5 łyżek

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS Śniadanie II do szkoły kanapka z wędliną i warzywami •    chleb pszenno-żytni – 2 kromki •    masło – 1 łyżeczka •    szynka – 2 plasterki •    sałata lodowa •    papryka – cząstki jabłko – 1 sztuka woda

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS Obiad zupa brokułowa – 1 szklanka gulasz cielęcy z ryżem •    gulasz cielęcy – 1-2 łyżki •    ryż gotowany – 2-3 łyżki buraczki – 1-2 łyżki surówka z marchewki, jabłka, ogórka kwaszonego z dodatkiem oliwy z oliwek – porcja 2 łyżki kompot z jabłek i gruszek – 1 szklanka

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS Podwieczorek twarożek z truskawkami •    ser biały półtłusty – 2 łyżki •    jogurt naturalny – 2 łyżki •    truskawki – kilka sztuk •    cukier – 1 łyżeczka chałka – 1 kromka

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS Kolacja sałatka jarzynowa – 1-2 łyżki grahamka – 1 sztuka masło – 1 łyżeczka kakao na mleku •    mleko 2% tł. – 1 szklanka •    kakao naturalne – 1 płaska łyżeczka •    cukier – 1 łyżeczka

Praktyczne wskazówki dla rodziców Dzieci w wieku szkolnym i młodsze zazwyczaj nie są w stanie zjeść dużego posiłku na raz. Dlatego też zdrowe żywienie polega na podaniu im pięciu mniejszych posiłków w ciągu całego dnia. Śniadanie, obiad oraz kolacja powinny być bardziej obfite, natomiast II śniadanie i podwieczorek powinny być lekkie.

Praktyczne wskazówki dla rodziców Preferuje się podawanie produktów bogatych w węglowodany złożone (pieczywo pełnoziarniste, kasze, makarony z pełnego ziarna). Przynajmniej dwa razy w tygodniu powinna zostać podana ryba, aby dostarczać nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Praktyczne wskazówki dla rodziców Dwa posiłki dziennie powinny zawierać produkty mleczne bogate w wapń tj. mleko, jogurt, kefir. Ważne jest zmniejszenie ilości soli i cukru dodawanych do przygotowywania posiłków. Dziecko, które nie jest nauczone smaku słonego czy słodkiego nie będzie się domagało słonych czy słodkich produktów w przyszłości.

Praktyczne wskazówki dla rodziców Należy ograniczać słodycze, ostatecznie wybierać te „zdrowsze” tj. ciasteczka zbożowe pełnoziarniste, lody sorbetowe czy śmietankowe. Nie należy zachęcać dzieci do jedzenia produktów wysoko przetworzonych takich jak: chrupki, chipsy, dania typu „fast food”.

Praktyczne wskazówki dla rodziców Bardzo istotne jest również ustalenie określonych godzin spożywania posiłków i ich przestrzeganie. Zadbajmy także o to, aby dziecko nie podjadało pomiędzy zaplanowanymi posiłkami. Pamiętajmy, że złe nawyki żywieniowe bardzo trudno zwalczyć!

Praktyczne wskazówki dla rodziców W dużych ilościach na talerzach dzieci powinny gościć warzywa i owoce. Pamiętajmy, że najwięcej wartości odżywczych mają te spożywane w postaci surowej.

Jak zachęcić niejadka do jedzenia? 1. Uczyń talerz bardziej kolorowym np. poprzez dodatek różnych warzyw i owoców. To może zachęcić dzieci do spróbowania potraw, których zwykle unikają. 2. Opowiedz dziecku o zaletach nowego produktu już na dzień lub dwa przed jego przygotowaniem, zachęcając do spróbowania go. 3. Uczyń wspólny posiłek małą uroczystością. Jedz razem z dziećmi te same dania. 4. Zachęcaj dzieci do pomocy w przygotowywaniu potraw. Doświadczenie wskazuje, że będą je potem chętniej jeść.

Wnioski 1. Właściwe odżywianie gwarantuje dobrą sprawność intelektualną i zdrowie. 2. Zawsze należy spożywać śniadanie, którego podstawę powinny stanowić produkty wolno uwalniające energię. 3. Drugie śniadanie jest obowiązkowe. Nie może się ono składać z chipsów i napoju gazowanego. Chipsy zawierają zbyt dużo soli, która podnosi ciśnienie krwi, a produkty rozkładu tłuszczy w wysokiej temperaturze mogą mieć działanie rakotwórcze. Napoje gazowane zawierają sztuczne barwniki i konserwanty, które zatruwają organizm oraz „wypłukują” z niego niezbędne pierwiastki bądź ograniczają ich wchłanianie. 4. Obiad powinien być głównym posiłkiem.

Wnioski 5. Należy unikać jedzenia słodyczy między posiłkami. 6. W diecie powinna znaleźć się odpowiednia ilość owoców i surowych lub krótko gotowanych warzyw – są naturalnym źródłem witamin i mikroelementów. 7. Napoje gazowane można zastąpić przegotowana wodą z miodem i sokiem z cytryny lub samą wodą (mineralną lub przegotowaną). 8. Kolacja powinna być spożywana najpóźniej 2 godziny przed snem.

NOWINKI ŻYWIENIOWE Stewia – słodkie życie bez cukru? Roszponka – kojąca system nerwowy? Warzywa i owoce bez Pestycydów? Zdrowotne właściwości ziarna owsa? Pistacje z zdrowie serca? Gorzka czekolada – leczy biegunkę? Kasza a walka z wirusami?

Dziękuję za uwagę…..