WYBRANE ZAGADNIENIA Z PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jak ludzie wpływają na przekonania, uczucia i zachowania innych ludzi (Kenrick, Neuberg, Cialdini, 2002) Psychologia społeczna to naukowe badanie tego, jaki wpływ na „myśli, uczucia i zachowania jednostek ma rzeczywista lub wyobrażona obecność innych” (Allport,1985)

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA SPOŁECZNA „ Człowiek jest z natury istotą społeczną; Jednostka, która z natury, a nie przez przypadek żyje poza społecznością, jest albo kimś niegodnym naszej uwagi, albo istotą nadludzką. Społeczność jest w swej naturze czymś, co ma pierwszeństwo przed jednostką. Każdy , kto albo nie potrafi żyć we wspólnocie, albo jest tak samowystarczalny, że jej nie potrzebuje, i dlatego nie uczestniczy w życiu społeczności, jest albo zwierzęciem albo bogiem.” Arystoteles

Grupa społeczna to zbiór co najmniej 3 osób, którego członkowie współdziałają ze sobą w celu zaspokojenia własnych potrzeb: charakteryzuje się względnie stała strukturą; członkowie połączeni są więziami społecznymi; pomiędzy członkami zachodzą bezpośrednie interakcje; posiada system ról i norm społecznych; członkowie są zgodni co do motywów i celów działania; ma poczucie odrębności od innych; posiada przywództwo formalne lub nieformalne; charakteryzuje ją spoistość i rozmiar.

Klasyfikacje grup społecznych według różnych kryteriów 1) liczby członków : małe- liczą od kilku do kilkudziesięciu członków, np. rodzina, grupa koleżeńska; duże-liczą powyżej kilkudziesięciu członków, np. związek zawodowy, partia polityczna , naród; 2) rodzaju członkostwa ( typu więzi): pierwotne- członkowie grupy należą w wyniku urodzenia: rodzina, grupa religijna ( nie zawsze jest dobrowolna, członków wiążą więzi emocjonalne i osobiste); wtórne- członkowie grupy należą w wyniku własnego wyboru: grupa sportowa, organizacje polityczne , studenci, państwo ( więzi formalne i rzeczowe); 3) rodzaju więzi: nieformalne- oparte na więzi nieokreślonej przez prawo lub inne normy, np. koło hobbystów, towarzystwa, paczki czy bandy, subkultury; formalne – oparte na więzi sformalizowanej przez prawo i inne normy, np. stowarzyszenie , wojsko, organizacja gospodarcza. Spełniają określone zadania i mają określone cele, mają stałą strukturę organizacyjną i są kontrolowane przez jednostki nadrzędne. Takimi grupami są klasy szkolne, organizacje młodzieżowe, organizacje samorządowe i inne; 4) trwałości więzi- grupy krótkotrwałe oraz grupy długotrwałe.

Rola społeczna to zachowania , które wynikają z oczekiwań formułowanych pod adresem jednostki zajmującej określoną pozycję społeczną. Role członków grupy mogą być formalne i nieformalne. Role formalne są przypisywane na podstawie formalnych pozycji członków grupy lub ich tytułu i są czasami nazywane rolami wynikającymi z zajmowanego stanowiska. Role nieformalne, czasami nazywane rolami związanymi z zachowaniem, są pełnionymi przez ludzi funkcjami, które odpowiadają ich cechom, przyzwyczajeniom oraz zachowaniom w grupie.

Normy stanowią wzorce dopuszczalnych zachowań, akceptowane przez członków grupy. Normy grupowe , według kryteriów interesów grupy, pełnią dwie podstawowe funkcje: przyczyniają się do osiągania celu grupy; służą utrzymywaniu się grupy przy życiu. Rezultatem nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań obowiązujących w danej grupie jest socjalizacja. Rodzaje norm społecznych: prawne, religijne, moralne, obyczajowe, zwyczajowe.

Spoistość to zakres, w jakim członkowie grupy są wobec siebie lojalni i zaangażowani w sparwy grupy; to stopień, wzajemnego przyciągania w łonie grupy. Rodzaje spoistości: związana z zadaniem- w grupie, która charakteryzuje się dużą spoistością członkowie rozumieją i akceptują zadanie, mają duży wkład w jego zakończenie, mogą być podekscytowani, pracując nad nim oraz doświadczać czegoś, co nazywane jest motywacją grupową; spoistość społeczna czy interpersonalna- oznacza, że członkowie grupy lubią się nawzajem i są do siebie przywiązani.

Grupa społeczna charakteryzuje się trwałą strukturą społeczną Grupa społeczna charakteryzuje się trwałą strukturą społeczną. Każdy jej członek zajmuje określoną pozycję społeczną ( status społeczny). Pozycja jest to ocena pod względem prestiżu albo ranga zajmowana w grupie.

Biorąc pod uwagę skład grupy, możemy wyróżnić grupy jednorodne i różnorodne. Grupy różnorodne pod względem płci, osobowości, poglądów, uzdolnień, umiejętności i punktów widzenia działają skuteczniej.

Przywódca formalny: powołany przez grupę społeczną Przywódca formalny: powołany przez grupę społeczną. Przywódca nieformalny: osoba angażująca się w działania przywódcze , której prawo do tego nie zostało formalnie uznane przez organizacje.