Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży online. Agnieszka Kostyra

WPROWADZENIE Od czego zacząć? Jeżeli jesteś rodzicem nastolatka, to na pewno Twoje dziecko rozpoczęło swoją przygodę z internetem już kilka dobrych lat temu, ma konto w serwisie społecznościowym, albo i w kilku serwisach – publikuje, komentuje, lajkuje, udostępnia zaprasza…, ogląda w sieci filmy, słucha muzyki, szuka wiadomości, itd. Czasem wszystko naraz, ma internet w telefonie, albo pragnie go mieć… Od czego zacząć? Nawet jeśli nie czujesz się internetowym ekspertem, to jesteś rodzicem, czyli osobą odpowiedzialną za bezpieczeństwo swojego dziecka. Poznaj zagrożenia i sposoby na zapobieganie im!

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z INTERNETEM CYBERPRZEMOC (Cyberbullying) UWODZENIE (Grooming) NIEBEZPIECZNE TREŚCI ZAGROŻENIE PRYWATNOŚCI NADMIERNE KORZYSTANIE SEKSTING STALKING

CYBERPRZEMOC To przemoc rówieśnicza Straszenie, poniżanie, używanie obraźliwych określeń czy wyzywanie kogoś w Internecie, przy użyciu komputera, telefonu komórkowego, smartphona lub innych urządzeń medialnych; Pisanie obraźliwych e-maili, komentarzy, pomówień na forach, blogach czy portalach społecznościowych (np. Nasza Klasa, Facebook, Twitter); Zamieszczanie w Internecie, na blogach, portalach społecznościowych, forach lub rozsyłanie telefonem komórkowym obraźliwych lub ośmieszających zdjęć bądź teksów, Włamanie się na czyjeś konto na portalu społecznościowym, podszywanie się pod kogoś w sieci (kradzież tożsamości), ujawnienie intymnych treści, rozsyłanie fałszywych informacji w celu ośmieszenia; Robienie komuś zdjęć lub filmowanie bez jego zgody i zamieszczanie tych treści w Internecie bądź rozsyłanie; Celowe blokowanie komuś dostępu do konta na portalu, wykluczenie; Rozsyłanie spamu, wszelkiego rodzaju wirusów zakodowanych w wiadomościach e-mailowych.

GROOMING To niebezpieczne kontakty, uwodzenie To sytuacje, w których osoba pełnoletnia nawiązuje w Internecie kontakt z dzieckiem w celu pozyskania materiałów o charakterze erotycznym lub nawiązania kontaktów seksualnych. Młodzież i dzieci często ulegają manipulacji, są szantażowane i oszukiwane. 69% dzieci kontaktuje się w Internecie z osobami, których wcześniej nie spotkało twarzą w twarz. Każdy użytkownik ma prawo do zamieszczania na swoim profilu zdjęć, filmów, informacji o życiu zawodowym i prywatnym. Problem w tym, że jeśli nie ustawimy odpowiednich ograniczeń, do tych treści będą mieli dostęp wszyscy użytkownicy portalu (profil „tylko znajomi”). Według prawa kontakty seksualne z osobą poniżej 15 roku życia są przestępstwem. Ścigane jest już nawiązywanie kontaktu z osobą małoletnią w celu wykorzystania jej seksualnie lub produkcji pornografii.

NIEBEZPIECZNE (SZKODLIWE) TREŚCI To takie treści, które mogą mieć negatywny wpływ na psychikę i rozwój dziecka. Zalicza się do nich przede wszystkim materiały pornograficzne oraz sceny przemocy, jak również materiały promujące samookaleczenia, samobójstwa, skrajne odchudzanie, rozpowszechniające nienawiść, promujące zażywanie narkotyków. 67% gimnazjalistów trafiło w sieci na pornografię, 51% na brutalne sceny przemocy. Rozmawiaj z dzieckiem o niebezpiecznych treściach. Wskaz mu pozytywne i bezpieczne serwisy internetowe. Pozwalając dziecku na granie lub kupując grę zwróć uwagę, czy nie zawiera niebezpiecznych treści i jest dostosowana do wieku dziecka. Należy zgłosić ten fakt na Dyżurnet.pl – punktu kontaktowego, którego celem jest reagowanie na treści wymierzone w bezpieczeństwo dzieci i młodzieży.

ZAGROŻENIA PRYWATNOŚCI 90% gimnazjalistów ma profil w jednym lub kilku serwisach społecznościowych, tj. twitter, facebook, nk.. To przestrzeń, w której budują swoją tożsamość, nawiązują i utrzymują kontakty, prezentują siebie, dzielą się swoimi zdjęciami, filmami, swoimi przemyśleniami czy planami ze znajomymi i rodziną. Często robią to z narażeniem swojej prywatności! Poznaj serwisy społecznościowe, z których korzysta Twoje dziecko. Uświadom mu, że materiały publikowane online są powszechnie dostępne i mogą narazić je na nieprzyjemności teraz lub za jakiś czas – nawet za kilka lat. Zadbaj, by Twoje dziecko odpowiednio skonfigurowało parametry prywatności w serwisach społecznościowych, z których korzysta, tak żeby ograniczyć dostęp do publikowanych materiałów osobom spoza kręgu znajomych. www.dziecko w sieci.fdn.pl/poradniki (np. „Dbaj o fejs”)

NADMIERNE KORZYSTANIE Uzależnienie to sytuacja, w której dziecko spędza w Internecie zbyt dużo czasu, zaniedbując przez to relacje z rodziną, rówieśnikami oraz zaniedbując obowiązki szkolne. Dziecko odczuwa silną potrzebę lub przymus korzystania z Internetu. Na próby ograniczenia dostępu reaguje rozdrażnieniem, a nawet agresją. Ustal z dzieckiem zasady korzystania z Internetu. Określ czas, który może spędzać w sieci oraz aktywności, jakie tam podejmuje! Reaguj na symptomy nadmiernego korzystania z Internetu – ogranicz czas spędzany przez dziecko w sieci, przekieruj jego aktywność. W razie potrzeby szukaj pomocy u specjalisty.

SEKSTING Popularne stało się rozpowszechnianie, szczególnie przez nastolatki nagich lub półnagich zdjęć części lub całego ciała za pomocą telefonów komórkowych lub portali ze zdjęciami najczęściej w zamian za korzyści finansowe, zdobycie popularności w Internecie. dla żartu lub w kontekście relacji miłosnej Konsekwencje tego zjawiska mogą być bardzo poważne: wysłane prywatnie zdjęcie lub film mogą być wykorzystane w nieuprawniony sposób i trafić do publicznego obiegu w celu żartu, ośmieszenia czy zemsty po rozstaniu z dziewczyna czy chłopakiem. Powszechne są również przypadki szantażu, w których odbiorca tego typu zdjęć grozi ich ujawnieniem i opublikowaniem w Internecie, próbując skłonić w ten sposób ofiarę do określonego zachowania.

STALKING To złośliwe, powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie, zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu np. przez smsy. Wyjściem z sytuacji jest zablokowanie kontaktów z nieznanych sobie kont oraz zgłoszenie sprawy na policję. Za uporczywe nękanie grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności!

ZAGROŻENIA- PODSUMOWANIE Uwodzenie w sieci przez dorosłych sprawców Przemoc rówieśnicza z wykorzystaniem mediów elektronicznych Nadużywanie komputera i/lub Internetu Kontakt młodych użytkowników ze szkodliwymi treściami w sieci Przestępstwa internetowe: kradzież danych, kradzież tożsamości Seksting

KONSEKWENCJE PRAWNE Dowodami mogą być: Wiadomości e-mail Wiadomości sms lub mms Komentarze do zdjęć na blogach, portalach społecznościowych, Treści rozmów prowadzonych na czatach, komunikatorach internetowych, np. Gadu Gadu, Tlen.pl, Skype, Facebook, Messenger Zrzut ekranu, czyli zapis aktualnego zapisu na ekranie monitora (klawisz Print Screen+Control, a następnie wykonaj operację „Wklej” w dokumencie Word) Z pozoru niewinne żarty mogą wyrządzić bardzo dużo krzywd i wpędzić sprawców zdarzenia w poważne kłopoty! Za prześladowanie i uporczywe nękanie grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności (art. 190a kk) Za zniesławienie w mowie lub na piśmie grozi kara grzywny lub ograniczenia wolności(art.216 kk) Za groźby karalne grozi kara grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności (art.190 kk)

KTO MOŻE POMÓC HELPLINE.ORG.PL (800 100 100 – BEZPŁATNY TEL.) WWW.POLICJA.PL WWW.SAFERINTERNET.PL WWW.DZIECKOWSIECI.FDN.PL WWW.DZIECKOWSIECI.FDN.PL/PORADNIKI FUNDACJA „Dzieci Niczyje” WWW. FACEBOOK.COM/SAFETY WWW.116111.PL Anonimowość w Internecie nie istnieje. Każda aktywność pozostawia ślad.

POPULARNE PRZEGLĄDARKI: www. google. pl, www. yahoo. com, www. live POPULARNE PRZEGLĄDARKI: www.google.pl, www.yahoo.com, www.live.com, www.szukacz.pl, www.alltheweb.com, www.altavista.com, www.netsprint.pl, http://szukaj.onet.pl   Metawyszukiwarki (szukają i segregują wyniki w kilku wyszukiwarkach jednocześnie): www.clusty.com, www.ixquick.com

DARMOWE PROGRAMY ANTYWIRUSOWE: 1. AVG Anti-Virus Free http://free.grisoft.com 2. Avast! Antivirus www.avast.com 3. Avira AntiVir® PersonalEdition Classic www.free-av.com 4. http://virusscan.jotti.org – darmowy skaner antywirusowy on-line dla pojedynczych plików, korzystający z wielu programów antywirusowych jednocześnie; Darmowe i cenione za skuteczność programy wykrywające i usuwające złośliwe oprogramowanie: Ad-Aware SE Personal: www.lavasoft.de Spybot-Search & Destroy: www.safer-networking.org/pl/spybotsd/index.html WindowsDefender: www.microsoft.com/poland/athome/security/spyware/software/default.mspx SpywareBlaster (zapobiega instalacji złośliwego oprogramowania): www.javacoolsoftware.com/spywareblaster.html