„Sześcioletni uczeń – motywacja do działania” Ocenianie kształtujące (wspierające)

Zagadnienia Czym jest ocenianie kształtujące? Jakie są jego elementy? Na czym ono polega? Praktyczne rozwiązania.

Czym jest ocenianie kształtujące? Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału, tak by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać. Raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

Czym jest ocenianie kształtujące? Jest to proces służący uzyskaniu i interpretacji danych na użytek uczniów i ich nauczycieli, na podstawie których można określić, na jakim etapie są w realizacji założonych celów edukacyjnych, dokąd powinni zmierzać i jakie działania będą temu najbardziej sprzyjały.

Metoda ta nie jest rewolucją! Jest to pewien styl pracy. Nie wymaga zmian w programie nauczania, ale w dotychczasowych przyzwyczajeniach, dotyczących na przykład stopni szkolnych, zasady podnoszenia rąk do odpowiedzi.

Atmosfera sprzyjająca uczeniu się: trwale wzmacnia w uczniach poczucie ich wartości, zwiększa zaangażowania uczniów w naukę, zachęca uczniów do samodzielności, stwarza uczniom warunki do współpracy, wpływa na świadomy proces uczenia się, pozwala uczniom wziąć odpowiedzialność za własną naukę.

Jak stosować ocenianie kształtujące w praktyce? 1. Najistotniejszą kwestią w ocenianiu kształtującym jest uświadomienie sobie celu lekcji. 2. Przed przystąpieniem do planowania lekcji należy zastanowić się: Po co chcę właśnie tego nauczyć swoich uczniów? Do czego przyda im się ta wiedza? Jak wykorzystają ją w przyszłości? Co będą umieć po mojej lekcji? Co będą pamiętać z tej lekcji za kilka lat? ………….

Podsumowanie zajęć Technika zadań niedokończonych: • Dziś nauczyłem się… • Najbardziej podobało mi się… • Trudne dla mnie jest… Wrzucanie kartek z osiągnieciami uczniów do „kapsuły mądrości”: • „wiedza” z podróży na „planetę zabawka” (z programu „Od grosika złotówki”)

Cele sformułowane w języku ucznia: Poznasz nazwy zawodów i użyjesz „rz” w ich zapisywaniu. Opowiesz o swoich planach – kim chciałbyś zostać w przyszłości. Zapiszesz dwa zdania, na czym polega wykonywanie zawodu pszczelarza. Potrafisz wymienić, jakie cechy powinni mieć pszczelarz, lekarz, stolarz, kolejarz.

Kryteria oceniania Zadaniem nauczyciela jest dokładne ustalenie tego, co będzie brał pod uwagę przy ocenianiu, czyli co będzie oceniał. „Nacobezu”, czyli na co będę zwracał uwagę. Jasne i konkretnie sformułowane kryteria oceniania.

Nie rezygnuje ze stopni. Ocenianie sumujące Nauczyciel stosujący ocenianie kształtujące stosuje również ocenę sumującą. Nie rezygnuje ze stopni. Ustala, które prace będą oceniane sumująco, a które kształtująco.

Informacja zwrotna Cztery elementy:   wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia [++] odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia [-] wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę [D] wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej [f]

Ocena koleżeńska Uczniowie na podstawie ustalonych wcześniej kryteriów oceniają/wzajemnie recenzują swoje prace. Nauczyciel powinien pracować z uczniami nad: – ustaleniem kryteriów oceniania – (co?) – umiejętnością dawania informacji zwrotnej – (jak?)

Informacja zwrotna, refleksja Dawniej stawiając oceny, skupiałam się na błędach uczniowskich. Teraz staram się dać uczniowi wskazówki, pochwalić za pozytywne elementy pracy. Najbardziej z informacji zwrotnej był zadowolony uczeń słaby i jego rodzice – „Bo pani znalazła coś pozytywnego w mojej pracy i dała wskazówki do jej poprawy, dawniej pewnie dostałbym jedynkę”. Renata Rysz, ZSP nr 5 w Krośnie

Informacja zwrotna INFORMACJA ZWROTNA ≠ OCENA OPISOWA

Rodzice w OK! Uczniowie i rodzice muszą być świadomymi uczestnikami procesu oceniania kształtującego. Uczeń – ocena kształtująca pomaga się uczyć. Rodzice – dzięki ocenianiu kształtującemu mogą pomóc swojemu dziecku, mogą stać się jego sojusznikiem.

Pytania kluczowe Pytania ukazujące uczniom szerszy kontekst, zachęcające ich do poszukiwania odpowiedzi, angażujące w naukę. Czy dżdżownica drży, gdy słyszy – „dż”? Czy piłka jest organizmem żywym, skoro się porusza? Czy dla czterech osób mieszkających w różnych miejscowościach zawsze można znaleźć miejsce, do którego wszystkie osoby będą miały jednakowo blisko?

Zadawanie pytań a pozyskiwanie odpowiedzi czas oczekiwania na odpowiedź ucznia ustalanie odpowiedzi w parach niepodnoszenie rąk uczenie się na błędach

„metodnik” 1. Światła – trzy kartki w kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym. Uczniowie wystawiają odpowiedni kolor w celu poinformowania: zielony – daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem, żółty – mam pewne wątpliwości, czerwony – nic nie rozumiem, ratunku.

„metodnik” 2. Karty: A, B, C i D np. Na drzewie siedziało 30 wróbli. Nagle większość z nich, oprócz 6, odleciała. Ile wróbli zostało na tym drzewie? (źródło: OBUT) A. 5; B 24; C.6; D.36 3. Białe tablice sowa – „s” zamień na „m” kwoka – „k” zamień na „t” mata – ??, uzgodnijcie w parach

Czym jest ocenianie wspierające rozwój uczniów? Ocenianie wspierające rozwój uczniów (kształtujące) koncentruje się na dobrym nauczaniu i w konsekwencji na efektywnym uczeniu się uczniów.

Jest zgodne z wytycznymi zawartymi w Podstawie Programowej „Każdy uczeń jest oceniany na co dzień, w trakcie całego roku szkolnego przez swoich nauczycieli. Właściwie stosowana bieżąca ocena uzyskiwanych postępów pomaga uczniowi się uczyć, gdyż jest formą informacji zwrotnej przekazywanej mu przez nauczyciela. Powinna ona informować ucznia o tym, co zrobił dobrze, co i w jaki sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej pracować. Taka informacja zwrotna daje uczniom możliwość racjonalnego kształtowania własnej strategii uczenia się, a zatem także poczucie odpowiedzialności za swoje osiągnięcia. Ocenianie bieżące powinno być poprzedzone przekazaniem uczniowi kryteriów oceniania, czyli informacji, co będzie podlegało ocenie i w jaki sposób ocenianie będzie prowadzone”.

Literatura dostępna w bibliotece pedagogicznej Danuta Sterna, Ocenianie kształtujące w praktyce, Warszawa 2006. Paul Black, Jak oceniać, aby uczyć?, Warszawa 2006. Merrill Harmin, Duch klasy. Jak motywować uczniów do nauki?, Warszawa 2005. Mirosław Dąbrowski, (Za)trudne, bo trzeba myśleć?, Warszawa 2013. Hanna Dumont (red.), Istota uczenia się. Wykorzystanie wyników badań w praktyce, Warszawa 2013.

Dziękuję za uwagę. Maria Twardowska, nauczyciel konsultant ZCDN-u