Produkcja drobiarska w Polsce Tytuł wykładu Wykład 2 Produkcja drobiarska w Polsce Prof. dr hab. Ewa Łukaszewicz Program unowocześniania kształcenia w SGGW dla zapewnienia konkurencyjności oraz wysokiej kompetencji absolwentów Wykład 2 W wykładzie zostaną poruszone następujące zagadnienia: 1. Systemy produkcji i utrzymania ptaków grzebiących. 2. Organizacja hodowli i produkcji drobiarskiej w Polsce. 3. Zasady wychowu kur. 4. Warunki chowu oraz charakterystyka użytkowa kur i indyków. 1

Systemy produkcji drobiu intensywny (wielkotowarowy) pół-intensywny ekstensywny Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny

Systemy utrzymania drobiu w chowie wielkotowarowym (budynki bezokienne, bezwybiegowe, o kontrolowanych warunkach środowiskowych) Podłogowy (na głębokiej ściółce) Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 3

Systemy utrzymania drobiu w chowie wielkotowarowym Ściółkowo - rusztowy Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 4

Systemy utrzymania drobiu w chowie wielkotowarowym Klatkowy (bateryjny) Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 5

Systemy utrzymania drobiu w chowie wielkotowarowym Systemy alternatywne Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 6

w produkcji drobiarskiej Tytuł wykładu Praca hodowlana w produkcji drobiarskiej Wykład … - tu wpisuje się numer wykładu. 7

Schemat organizacji hodowli i produkcji drobiu w Polsce Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 8

Schemat krzyżowań przy produkcji broilerów Linie męskie Linie żeńskie Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny Stado towarowe 9

Znaczenie pracy hodowlanej Jedna kura stada zarodowego daje: 80 kurek stada prarodzicielskiego Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym. 6 400 kurek stada rodzicielskiego 550 000 kurek stada towarowego 180 mln jaj konsumpcyjnych

Kierunki doskonalenia kur nieśnych przeżywalność, odporność na choroby, zmniejszenie upadków w okresie produkcji do 0,1% tygodniowo lub 5,2% rocznie, obniżenie kosztów żywienia - zużycie poniżej 2kg paszy/kg jaj zgodnie z zasadami ochrony środowiska,

Kierunki doskonalenia kur nieśnych optymalizacja jakości jaj: - duża wytrzymałość skorupy, - zapewnienie masy handlowej 60-66g, - ujednolicenie barwy skorupy jaj, - jaja o dużej zdolności do magazynowania, - zmniejszenie występowania plam mięsnych i krwistych w jaju, - zapewnienie cech jakościowych, - barwa i jakość żółtka jaja, - dobrostan ptaków. Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 12

Kierunki doskonalenia kur w kierunku mięsnym obniżenie kosztów produkcji, podwyższenie wskaźnika zapłodnienia jaj, podwyższenie wylęgowości piskląt, zwiększenie liczby piskląt od nioski, zachowanie dobrostan ptaków, tempo wzrostu, wydajność rzeźna, jakość mięsa, różnorodność produktów, niższe spożycie paszy, wskaźniki produkcyjne brojlerów.

Źródło i poziom zmienności w liniach hodowlanych kur mięsnych GENETYCZNE ŚRODOWISKOWE STADO HODOWLANE: Dojrzałość płciowa 35 65 Masa jaja 45 55 Zapłodnienie 5 95 Wylęgowość 5 95 Przeżywalność 5 95 STADO TOWAROWE: Tempo wzrostu 30 70 Wykorzystanie paszy 20 80 Tłuszcz sadełkowy 50 50 Wydajność rzeźna 35 65 Przeżywalność 5 95 Jakość tuszki 5 95

Chów kur kierunku nieśnego Tytuł wykładu Chów kur kierunku nieśnego Wykład … - tu wpisuje się numer wykładu. 15

Linie kur do intensywnej produkcji nieśnej NIOSKI JAJ O BIAŁYCH SKORUPACH NIOSKI JAJ O BRĄZOWYCH SKORUPACH

Linie do wielkotowarowej produkcji nieśnej ISA + HENDRIX – POULTRY BREEDERS BOVANS BROWN BOVANS WHITE HISEX WHITE HISEX BROWN SHAVER WHITE SHAVER BROWN BABCOCK BROWN BABCOCK WHITE BABCOCK 380 ISA WHITE ISA BROWN ISA WARREN DEKALB WHITE DEKALB BROWN DEKALB AMBERLINK

Linie do wielkotowarowej produkcji nieśnej HY-LINE - LOHMANN TIERZUCHT

Linie kur firmy Lohmann Białe, brązowe, kremowe – to barwy skorup jaj poszczególnych linii kur. białe brązowe kremowe LB Classic LB Lite LB Extra Tradition Silver Sandy LSL Classic LSL Extra LSL Lite

Chów kur kierunku mięsnego Tytuł wykładu Chów kur kierunku mięsnego Wykład … - tu wpisuje się numer wykładu. 20

Linie kur mięsnych na rynku polskim Flex F15 Hubbard HI - Ye Hubbard HI – Y Cobb 500 Hybro PN Ross 308 Ross 508 Lohmann Meat Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 21

Zasady wychowu kur

Co chcemy osiągnąć ? Prawidłowy wychów ptaków decyduje o ich późniejszych efektach produkcyjnych.

Cel wychowu uzyskanie młodych ptaków o dobrych warunkach kondycyjnych i zdrowotnych, uzyskanie wysokiego wyrównania stada, uzyskanie odpowiedniej masy jaj, prawidłowe rozpoczęcie nieśności: Metody zootechniczne: 1) program świetlny, 2) żywienie. poniesienie niskich kosztów produkcji i znikomych strat w stadzie. O warunkach kondycyjnych i zdrowotnych ptaków świadczy m. in. odpowiednia masa ciała, rozwój przewodu pokarmowego. Wyrównanie prawidłowo wychowanego stada powinno być na poziomie ok. 80%. Jaja o zbyt niskiej masie nie nadają się do wylęgu. Moment rozpoczęcia nieśności można regulować z jednej strony poprzez doskonalenie genetyczne stada a także zastosowanie odpowiedniego programu świetlnego i żywienia stada. 24

Wyrównanie stada zależy od: jakości wyklutych piskląt i ich genotypu (pisklęta wolno opierzające mają wolniejsze tempo wzrostu i niższe masy ciała), właściwych warunków mikroklimatycznych, jakości paszy, obsady ptaków, dostatecznej liczby karmideł i poideł, prawidłowo przyciętych dziobów, właściwych szczepień ptaków (odpowiednio podanych szczepionek). O jakości paszy decyduje odpowiednie zbilansowanie składników pokarmowych, właściwy dobór komponentów, jakość komponentów. Przy zbyt dużej obsadzie ptaków często dochodzi do walk o hierarchię w stadzie. 25

Jak osiągnąć cel wychowu? odpowiedni dobór materiału hodowlanego, zapewnienie właściwych, bezstresowych warunków mikroklimatycznych w okresie wychowu, prawidłowe żywienie, higiena i zapobieganie chorobom. Właściwe warunki mikroklimatyczne dotyczą temperatury, wilgotności, oświetlenia, wymiany i ruchu powietrza). 26

Warunki mikroklimatyczne w wychowie kurcząt Prawidłowy wychów decyduje o późniejszej produkcyjności ptaków Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 27

Temperatura 2 tydz. - 31 - 33 0C 3 tydz. - 29 - 31 0C od 6 tyg. - 18 - 20 0C Temperatura Temperaturę w wychowalni należy obniżać stopniowo, o 1 oC w ciągu 3-4 dni. 28

Temperatura zbyt wysoka Zbyt niska temperatura Właściwa temperatura pisklęta rozproszone równomiernie na całej powierzchni kręgu, spokojne, cicho popiskują Temperatura zbyt wysoka pisklęta uciekają od źródła ciepła ciężko oddychają, opadają im skrzydła Zbyt niska temperatura pisklęta tłoczą się pod sztuczną kwoką nerwowo piszczą Przeciągi w budynku pisklęta skupiają się w jedną lub kilka grupek na obrzeżach kręgu; reakcja na duży hałas lub obecność obcych osób

Wymiana powietrza latem - prędkość: 0,6 m/s 4,5 - 8,0 m3/kg/h zimą - prędkość: 0,2 m/s 1,8 - 3,6 m3/kg/h Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 30

Wilgotność 60 - 65 % Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 31

Stężenie szkodliwych gazów CO2 - 0,2-0,3 % NH3 - 0,0026 % H2S - 0,0010 % Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 32

Obsada kurcząt Stada typu nieśnego: do 6 tyg. - 20 - 18 szt./m2 od 18 tyg. - 6,5 – szt./m2 Stada typu mięsnego: do 8 tyg. - ♂ 7 szt.; ♀ 8 szt. / m2 8 - 20 tyg. - 7/6 szt./m2 powyżej 20 tyg. - 6 szt./m2 Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 33

Program świetlny Najważniejsze reguły przy tworzeniu programów świetlnych W okresie wychowu nie wolno wydłużać dnia świetlnego, a w okresie produkcyjnym nie wolno go skracać !!! W okresie produkcyjnym intesywność oświetlenia powinna być nieco wyższa niż w czasie wychowu !!! Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 34

Wychów kurek kierunku nieśnego i mięsnego Wychów kurek i kogutków stad kierunku nieśnego odbywa się wspólnie (kogutki stanowią 12-13%). Wychów kurek i kogutków stad kierunku mięsnego odbywa się oddzielnie. Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 35

Wychów kur kierunku mięsnego W wychowie kurek i kogutków ze stad kierunku mięsnego obowiązkowe jest ważenie ptaków: do 6. tyg. co tydzień, od 6. tyg. co dwa tygodnie. Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 36

Wskaźniki wydajności nieśnej wiek rozpoczęcia nieśności szczyt nieśności masa jaj wykorzystanie paszy przeżywalność (temperament) jakość jaj barwa skorupy masa ciała Notatki do slajdu w powinny być sformatowane jako Calibri rozmiar 16 font czarny 37

Wskaźniki użytkowe stad towarowych kur kierunku nieśnego Linia kur ISA White ISA Brown Okres nieśności (tyg.) 18-80 18-80 Przeżywalność (%) 94,0 93,2 Wiek przy 50% produkcji (dni) 141 143 Szczyt nieśności (%) 95 95 Średnia masa jaja (g) 61,8 63,1 Przykładowe wskaźniki użytkowe stad towarowych kur przeznaczonych do chowu intensywnego, podane przez firmę ISA – ISA White – linia kur znoszących jaja o białej skorupie; ISA Brown - linia kur znoszących jaja o brązowej skorupie. Wskaźniki te można uzyskać przy zapewnieniu odpowiednich warunków mikroklimatycznych i żywieniowych, z zachowaniem odpowiedniej profilaktyki weterynaryjno-zootechnicznej. 38

Wskaźniki użytkowe stad towarowych kur kierunku nieśnego - cd. Linia kur ISA White ISA Brown Liczba jaj na nioskę (szt.) 352 351 Masa jaj na nioskę (kg) 21,8 22,1 Dzienne spożycie paszy (g) 110 111 Zużycie paszy (kg/kg jaj) 2,16 2,14 Masa ciała w 80 tyg. życia (g) 1750 2000 39

Wskaźniki użytkowe stad reprodukcyjnych kur kierunku mięsnego Wiek dojrzewania (tyg.) 25 Masa ciała kur w 20 tyg. (kg) 2,1 - 2,2 Masa ciała kur w 64 tyg. (kg) 3,6 - 3,8 Wiek przy 50% produkcji (tyg.) 27 Szczyt nieśności (%) 85 Liczba jaj / nioskę stanu początkowego (szt.) 177,4 Przykładowe wskaźniki użytkowe stada rodzicielskiego kur mięsnych linii FLEX przeznaczonych do chowu intensywnego, podane przez firmę HUBBARD. Wskaźniki te można uzyskać przy zapewnieniu odpowiednich warunków mikroklimatycznych i żywieniowych i zachowaniu odpowiedniej profilaktyki weterynaryjno-zootechnicznej. 40

Wskaźniki użytkowe stad reprodukcyjnych kur kierunku mięsnego - cd. Wiek dojrzewania (tyg.) 25 Liczba jaj wylęgowych / nioskę stanu początkowego (szt.) 170,1 Średnia wylęgowość (%) 84,1 Liczba piskląt / nioskę stanu początkowego (szt.) 143,0 41

Wskaźniki produkcyjne kurcząt brojlerów Masa kurcząt (kg/m2) 33 - 42 Obsada ptaków (szt./m2) 15 - 22 Liczba dni odchowu 35 - 63 Końcowa masa ciała (g) 1500 - 3400 Zużycie paszy (kg/kg masy ciała) 1,6 - 2,3 Upadki i brakowania zdrowotne w okresie odchowu (%) 5 - 6 Wydajność rzeźna (%) 70 - 71 z podrobami: do 74 Obsada kurcząt uzależniona jest przede wszystkim od warunków mikroklimatycznych możliwych do zapewnienia w brojlerni. Końcowa masa ciała oraz zużycie paszy na kilogram masy ciała zależą zarówno od materiału genetycznego i warunków środowiskowych, ale również od długości okresu odchowu. 42

Europejski Wskaźnik Wydajności (EWW) średnia masa ciała kurcząt (kg) x przeżywalność (%) x 100 EWW = okres odchowu (dni) x zużycie paszy na 1 kg masy ciała (kg) Wielkość Europejskiego Wskaźnika Wydajności uzależniona jest od czterech parametrów, najistotniejszych w odchowie ptaków rzeźnych: końcowej, średniej masy ciała, upadków w okresie odchowu, długości odchowu i średniego zużycia paszy na 1 kg masy ciała. Jednakże równie ważnymi elementami rzutującymi na opłacalność produkcji są: cena piskląt, paszy, nośników energii, cena jednostkowa kilograma żywca, klasyfikacja tuszek w rzeźni, termin płatności za żywiec, koszt obsługi stad w tym usługi weterynaryjne, oprocentowanie kredytów, koszt amortyzacji budynków i urządzeń. 43

Skład mieszanek pełnoporcjowych dla kurcząt rzeźnych Składniki Starter Grower Finiszer Białko (%) 22 20 18 Energia (kcal/kg) 3100 3150 3200 Wapń (%) 1,0 0,95 0,90 Fosfor (%) 0,45 0,42 0,40 Sód (%) 0,18 0,16 0,16 Metionina (%) 0,52 0,48 0,44 Metionina+cystyna (%) 0,90 0,88 0,84 Lizyna (%) 1,2 1,10 1,0 W tabeli podano przykładowy skład mieszanek pełnoporcjowych stosowanych w żywieniu kurcząt rzeźnych. Każda ferma hodowlana publikuje broszury ze szczegółowymi zaleceniami odnośnie warunków utrzymania i żywienia produkowanych przez siebie linii ptaków. 44

HODOWLA I CHÓW INDYKÓW

TYPY UŻYTKOWE INDYKÓW Typ lekki (mini) Typ średnio ciężki (midi) Jedynym kryterium podziału indyków na typy użytkowe jest masa ciała: Typ lekki (mini) Typ średnio ciężki (midi) Typ ciężki (maxi)

LINIE INDYKÓW NA RYNKU POLSKIM TYP CIĘŻKI Hybrid Converter Hybrid XL BIG 6 Nicholas 700 TYP ŚREDNIO-CIĘŻKI Hybrid Grade Marker Hybrid Medium Nicholas 300 BUT 8 BUT 9 Podobnie jak w przypadku kur, Polska nie ma własnego materiału hodowlanego do produkcji indyków rzeźnych.

MAKSYMALNA OBSADA INDYKÓW NA M2 POWIERZCHNI POMIESZCZENIA PRZY UTRZYMANIU PODŁOGOWYM INDYKÓW HODOWLANYCH: a) do 8. tygodnia życia - 7 sztuk, b) powyżej 8. do 14. tygodnia życia - 4 sztuki, c) powyżej 14. do 29. tygodnia życia - 3 sztuki, d) powyżej 29. tygodnia życia - 2 sztuki; INDYKÓW RZEŹNYCH: a) do 3. tygodnia życia - 32 sztuki, b) powyżej 3. do 6. tygodnia życia - 12 sztuk, c) powyżej 6. do 16. tygodnia życia - 4 sztuki, d) powyżej 16. tygodnia życia - 3 sztuki.

DOPUSZCZALNY POZIOM ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZNYCH I OPTIMUM WYMIANY POWIETRZA W INDYCZNIKACH Amoniak 10 - 30 ppm Dwutlenek węgla max 0,3% Siarkowodór 5 - 10 ppm Zapylenie 4 mg/m3 Wymiana powietrza 4 - 7 m3 /h m.c. Ruch powietrza 0,3 m/s (0,5 m/s) Wilgotność względna 60 - 80%

WSKAŹNIKI PRODUKCYJNE INDYKÓW RZEŹNYCH SYSTEM ODCHOWU jednofazowy - ♂ i ♀ razem do 16 tyg. dwufazowy - ♀ do 16 – 18 tyg. - ♂ do 22 – 24 tyg.

WSKAŹNIKI PRODUKCYJNE INDYKÓW RZEŹNYCH KOŃCOWA MASA CIAŁA typ ciężki: ♂ - 20,0 - 24,0 kg ♀ - 11,0 - 12,0 kg typ średnio-ciężki ♂ - 14,0 - 15,0 kg ♀ - 8,0 - 8,5 kg typ lekki ♂ - 8, 0 - 9,0 kg ♀ - 5,0 - 6,0 kg

WSKAŹNIKI PRODUKCYJNE INDYKÓW RZEŹNYCH Obsada (kg/ m2) 40 - 50 Zużycie paszy (kg/kg m.c.) 2,5 - 3,2 kg Upadki i brakowania zdrowotne (%) do 2 - 4 - 8 Wydajność rzeźna (%) 79 - 85 Mięśnie piersiowe stanowią od 27 do 32% masy tuszki patroszonej.

Zakończenie KONIEC WYKŁADU To już koniec wykładu. Dziękujemy. 53