ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Najnowsze wytyczne postępowania w zaburzeniach lipidowych dla lekarzy rodzinnych a skuteczność leczenia dyslipidemii w codziennej praktyce lekarskiej – wyniki badania LIPIDOGRAM2015 & LIPIDOGEN2015 Prof. nadzw. dr. hab. n. med. Jacek Jóźwiak Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu, WZ PCZ Konflikt interesów BAYER, BIOTON, BEOEHRINGER INGELHEIM, AMGEN, VALEANT, SERVIER, SLA, LADR, BIO-RAD, CHDE, MICROLIFE, MEDICOVER, GYNCENTRUM KLRwP, Kraków 2017

Klasyczne parametry profilu lipidowego: cholesterol całkowity (TC) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Skuteczna diagnoza zaburzeń lipidowych zależy w dużej mierze od znajomości określonych parametrów profilu lipidowego, zalecanych norm i wpływu na ryzyko sercowo-naczyniowe. Klasyczne parametry profilu lipidowego: cholesterol całkowity (TC) cholesterol LDL (LDL-C) cholesterol HDL (HDL-C) trójglicerydy (TG) KLRwP, Kraków 2017

Pozostałe biomarkery: cholesterolu nie-HDL-C lipoproteiny (a) / Lp (a) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Pozostałe biomarkery: cholesterolu nie-HDL-C lipoproteiny (a) / Lp (a) apolipoproteiny B / ApoB apolipoproteiny A1 / ApoA1 cząsteczek cholesterolu LDL / LDL-P stosunków TC / HDL-C stosunku TG / HDL-C KLRwP, Kraków 2017

Badania przesiewowe w kierunku dyslipidemii: ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Badania przesiewowe w kierunku dyslipidemii: co najmniej 1 czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego (nadciśnienie tętnicze, otyłość, nikotynizm, wywiad rodzinny) mężczyźni > 40 r. ż. kobiety > 50 r. ż. kobiety po menopauzie kobiety z cukrzycą ciężarnych i nadciśnieniem w ciąży osoby zakażone HIV lub w trakcie terapii HAART u mężczyzn z zaburzeniami erekcji objawy wskazujące na choroby sercowo-naczyniowe KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 KLRwP, Kraków 2017

Kontrolne badanie lipidogramu: ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Kontrolne badanie lipidogramu: przy prawidłowym lipidogramie – nie rzadziej niż co 3 - 5 lat po osiągnięciu docelowego stężenia LDL-C – raz na 1 rok dzieci > 2 r. ż. z rodzinnym wywiadem dyslipidemii (RH) dzieci w wieku 9 – 11 lat młodzież w wieku 18 lat (prognostyk 2 kolejnych dekad życia !) KLRwP, Kraków 2017

Współpraca lekarza rodzinnego (POZ) ze specjalistą: ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Współpraca lekarza rodzinnego (POZ) ze specjalistą: podejrzenie lub rozpoznanie hipercholesterolemii rodzinnej nietolerancja statyn z ryzykiem miopatii, hepatopatii, cukrzycy ciężka dyslipidemia oporna na leczenie dostępnymi lekami ciężka hipertrójglicerydemia inicjacja leczenia dyslipidemii u dzieci KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol LDL (LDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol LDL (LDL-C) największe znaczenie ma oznaczanie stężenia LDL-C, gdyż jest to najważniejszy parametr profilu lipidowego odnośnie stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego metody oznaczania LDL-C (metoda bezpośrednia, metoda Friedewalda, modyfikowane metody Friedewalda, najnowsza metoda Martina) KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol LDL (LDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol LDL (LDL-C) metoda Friedewalda / ograniczenia metodologiczne błędy pomiaru (TC, HDL-C, TG) TG > 400 mg/dl (> 4,5 mmol/l) gdy badanie nie jest wykonywane na czczo (zalecane nie-HDL-C !) bardzo niskie stężenia LDL-C KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol LDL (LDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol LDL (LDL-C) metoda bezpośrednia wydaje się być porównywalna do metody Friedewalda nie jest obarczona ryzykiem błędu poza hipertriglicerydemią oraz w przypadku bardzo niskich wartości LDL-C (alternatywnie pomiar nie-HDL-C oraz ApoB) KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol LDL (LDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol LDL (LDL-C) przygotowanie do badania pomiary parametrów lipidowych na czczo lub nie na czczo są porównywalne co do predykcji ryzyka sercowo-naczyniowego, szczególnie odnośnie TC, LDL-C oraz HDL-C przyjmowanie pożywienia ma istotny wpływ na stężenie TG, ponieważ wyniki są średnio o 27 mg/dl (0,3 mmol/l) wyższe KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol całkowity (TC) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol całkowity (TC) pomiary stężenia TC obecnie nie mają znaczenia predykcyjnego pomiary stężenia TC stosuje się w przypadku: oceny ryzyka w skali SCORE do pomiaru cholesterolu nie-HDL-C do diagnostyki pacjentów z rodzinną hipercholesterolemią w przypadku stężenia > 290 mg/dl (7,6 mmol/l) KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol HDL (HDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol HDL (HDL-C) stężenie HDL-C nie ma obecnie znaczenia co do predykcji ryzyka sercowo-naczyniowego rola dysfunkcjonalnego HDL-C, który może wykazywać właściwości proaterogenne stężenie HDL-C < 40 mg/dl (< 1,0 mmol/l) u mężczyzn oraz < 45 mg/dl (< 1,2 mmol/l) u kobiet należy traktować jako nieprawidłowe KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Trójglicerydy (TG) wysokie stężenie TG jest niezależnym czynnikiem ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych oznaczanie TG wskazane u pacjentów z cukrzycą i zespołem metabolicznym z tzw. aterogenną dyslipidemią (wysokie stężenia TG / niskie stężenie HDL-C / wysokie stężenie małych gęstych LDL) stężenia TG na czczo > 150 mg/dl (> 1,7 mmol/l) uznaje się nadal za marker zwiększonego ryzyka, a wartość > 200 mg/dl (> 2,3 mmol/l) przy leczeniu statynami, za wskazanie do rozważenia dodatkowej terapii fenofibratem KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol nie-HDL (nie-HDL-C) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Cholesterol nie-HDL (nie-HDL-C) oznaczanie nie-HDL-C zalecane jest we wszystkich pomiarach profilu lipidowego, a szczególnie u pacjentów wysokiego oraz bardzo wysokiego ryzyka z osiągniętym celem LDL-C nie-HDL-C dotyczy pacjentów ze zwiększonym stężeniem TG, dlatego ocena tego parametru lipidowego powinna być brana pod uwagę w cukrzycy, zespole metabolicznym lub przewlekłej chorobie nerek, gdy tym chorobom towarzyszy hipertrójglicerydemia oznaczenie nie jest związane z kosztami, a wartości są co najmniej równie predyktywne jak stężenie LDL-C KLRwP, Kraków 2017

Lipiproteina (a) / Lp (a) ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Lipiproteina (a) / Lp (a) niezależny od innych czynników ryzyka (LDL-C, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy czy palenia papierosów) predyktor ryzyka sercowo-naczyniowego KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 ApoB ApoB powinna być rozważona jako drugorzędowy cel terapii, jeśli jej oznaczenie jest możliwe ApoB nie należy do rutynowych oznaczeń w praktyce lekarza rodzinnego KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 KLRwP, Kraków 2017

Wyniki badania LIPIDOGRAM2015. Ogólnopolskie badanie epidemiologiczne zaburzeń lipidowych oraz wybranych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w warunkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej - LIPIDOGRAM2015 & LIPIDOGEN2015 Wyniki badania LIPIDOGRAM2015. Prof. nadzw. dr hab. n. med. Jacek Jóźwiak (Główny Badacz) Prof. dr hab. n.med. Maciej Banach (Główny Współbadacz) Prof. dr hab. n. med. Witold Lukas Prof. dr. hab. n. med. Adam Windak Dr hab. n. med. Tomasz Tomasik KLRwP, Kraków 2017

Czynniki ryzyka w Polsce - 2011 NATPOL 18-79 9,5 mln POLSENIOR 80+ 0,95 mln Razem 18+ 10,45 mln KLRwP, Kraków 2017

Główne przyczyny zgonów z powodu chorób układu krążenia w Polsce - 2015 KLRwP, Kraków 2017

35 000 pacjentów POZ KLRwP, Kraków 2017

KLRwP, Kraków 2017

Patronaty towarzystw lekarskich KLRwP, Kraków 2017

Komitet Sterujący badania Główny Badacz Prof. nadzw. dr hab. n. med. Jacek Jóźwiak Główny Współbadacz Prof. dr hab. n. med. Maciej Banach Przewodniczący Komitetu Naukowego Prof. Maciej Tomaszewski, MD, PhD Wielka Brytania KLRwP, Kraków 2017

Komitet Sterujący badania Prof. dr hab. n. med. Witold Lukas Prof. nadzw. dr hab. n. med. Adam Windak Dr hab. n. med. Tomasz Tomasik Prof. dr hab. Andrzej Ślązak Dr n. med. Mirosław Mastej Dr n. med. Ahmed Manasar KLRwP, Kraków 2017

Komitet Naukowy badania (Academic Advisory Board) Prof. Dimitri P. Mikhailidis Wielka Brytania Prof. Peter P. Toth USA Prof. Alberico Catapano Włochy Prof. Kausik K. Ray Wielka Brytania Prof. George Howard USA Prof. Gregory Lip Wielka Brytania Prof. Fadi J. Charchar Australia Prof. Naveed Sattar Wielka Brytania Prof. Bryan Williams Wielka Brytania Prof. Tom MacDonald Wielka Brytania Prof. Jan Kramer Niemcy KLRwP, Kraków 2017

Sponsor Strategiczny KLRwP, Kraków 2017

Wykonawca Badania Partnerzy Badania KLRwP, Kraków 2017

Cel LIPIDOGRAM2015 Cel strategiczny: ogólnopolska przesiewowa ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego wśród dorosłych pacjentów pozostających w 2015/2016 roku pod opieką lekarzy POZ, połączona z laboratoryjną oceną zaburzeń lipidowych (stężenie TC, HDL, LDL, TG) i zaburzeń węglowodanowych (stężenie glukozy), oceną rozpowszechnienia nadwagi i otyłości, hipercholesterolemii rodzinnej, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów serca, udarów mózgu, migotania przedsionków, przewlekłych chorób nerek i palenia papierosów, a także oceną sposobów i skuteczności leczenia dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego i cukrzycy KLRwP, Kraków 2017

Cel LIPIDOGEN2015 Cel strategiczny: stworzenie biobanku materiału genetycznego (biobankowanie) z późniejszym jego wykorzystaniem do badań genetycznych (genotypowanie) w zakresie chorób sercowo-naczyniowych i kardio-metabolicznych oraz ocena powiązań genetyczno-fenotypowych z założeniem ich wykorzystania do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego KLRwP, Kraków 2017

Kryteria włączenia osoby w wieku powyżej 18 r.ż., będące pod opieką lekarską lekarza-badacza w POZ osoby zgłaszające się dobrowolnie, z dowolnego powodu medycznego do lekarza-badacza po poradę lekarską w IV kwartale 2015 roku lub w I oraz II kwartale 2016 roku osoby wyrażające świadomą, pisemną zgodę na udział w badaniu, wykorzystanie anonimowych wyników badań ankietowych i laboratoryjnych oraz zabezpieczonego materiału biologicznego do potrzeb opracowań statystycznych lub naukowych, a także deklarujące wolę ewentualnej kontynuacji badania w następnych latach KLRwP, Kraków 2017

Procedura i przebieg badania wypełnienie karty rejestracyjnej lekarza-badacza pomiary antropometryczne pacjenta pomiary RR i HR pacjenta wypełnienie ankiety badawczej pacjenta pomiar stężenia glukozy z krwi włośniczkowej pacjenta pobranie krwi żylnej pacjenta (TC, LDL, HDL, TG) pobranie próbki krwi żylnej u pacjenta (HbA1c) pobranie próbki śliny od pacjenta przygotowanie przesyłki do wysłania wezwanie kuriera KLRwP, Kraków 2017

Zawartość przesyłki badawczej KLRwP, Kraków 2017

Ankieta KLRwP, Kraków 2017

Metody / badania laboratoryjne Osobom włączonym do badania - w celu wykonania analiz laboratoryjnych – pobierana będzie krew żylną oraz krew kapilarna (z palca). Krew pobierana będzie u pacjentów będących na czczo, co najmniej 12 h od ostatniego posiłku lub spożycia płynów wysoko węglowodanowych i wysoko cholesterolowych. KLRwP, Kraków 2017

Metody / ocena profilu lipidowego Oznaczenia parametrów laboratoryjnych: TC, LDL, HDL i TG oraz skanowanie ankiet badawczych przeprowadzone będzie w jednym Laboratorium Centralnym Śląskich Laboratoriów Analitycznych - Wykonawcy Badania. Wykonawca Badania posiada Certyfikat Zarządzania Jakością ISO, procedury kontroli jakości oznaczeń, certyfikaty kontroli wewnętrznej, zewnętrznej oraz międzynarodowej. LDL-cholesterol oznaczany metodą bezpośrednią KLRwP, Kraków 2017

Wynik KLRwP, Kraków 2017

Wynik KLRwP, Kraków 2017

n = 13 724 K 63% M 37% 56,4 lat 56,2 lat KLRwP, Kraków 2017

Wywiad rodzinny 34% Wysiłek fizyczny 40% Dieta 71% KLRwP, Kraków 2017

Rodzinna hipercholesterolemia 2,6% Dyslipidemia 47% Diagnoza (ankieta) Rodzinna hipercholesterolemia 2,6% Dyslipidemia 73% Leczenie (ankieta) KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol całkowity 202 mg/dl TC > 190 mg/dl 58% LDL-cholesterol 129 mg/dl LDL > 115 mg/dl 59% KLRwP, Kraków 2017

HDL-cholesterol 55 mg/dl HDL < 40 / 45 mg/dl 20% Trójglicerydy 148 mg/dl TG > 150mg/dl 34% KLRwP, Kraków 2017

Rodzinna hipercholesterolemia (?) TC > 290 lub LDL > 190 [mg/dl] 8% TC > 290 i LDL > 190 [mg/dl] 2,4% KLRwP, Kraków 2017

Leczenie farmakologiczne n = 4 703 (34 %) KLRwP, Kraków 2017

Cholesterol całkowity 202 mg/dl 191 229 203 KLRwP, Kraków 2017

LDL-cholesterol 129 mg/dl 117 152 130 KLRwP, Kraków 2017

HDL-cholesterol 55 mg/dl 52 57 55 KLRwP, Kraków 2017

Trójglicerydy 148 mg/dl 164 158 135 KLRwP, Kraków 2017

LDL-cholesterol < 70 mg/dl KLRwP, Kraków 2017

LDL-cholesterol < 100 mg/dl KLRwP, Kraków 2017

LDL-cholesterol < 115 mg/dl KLRwP, Kraków 2017

Trójglicerydy < 150 mg/dl KLRwP, Kraków 2017

ascscascas Wytyczne Postępowania w Zaburzeniach Lipidowych dla Lekarzy Rodzinnych 2016 Dziękuję za uwagę KLRwP, Kraków 2017