Realizacja badań terenowych przez ankieterów Szkolenie pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Przed rozpoczęciem pracy KONIECZNIE wypełnij jedną ankietę po to, aby poznać szczegółowo treść pytań, treść odpowiedzi i sposób wypełniania ankiety stosowanie znaku X, reguły przejść w pytaniach filtrujących 2

Przed rozdaniem ankiet w klasie 1. na pierwszej stronie każdej ankiety w zaznaczone kolorem szarym pole wpisz swój kod ankietera Kod ankietera Kod szkoły Numer ankiety 3

Lp. Województwo WSSE Imię i nazwisko Kod ankietera 1. Dolnośląskie WSSE Wrocław Kujawsko-Pomorskie WSSE Bydgoszcz Lubelskie WSSE Lublin Lubuskie WSSE Gorzów Wlkp Łódzkie WSSE Łódź Małopolskie WSSE Kraków Mazowieckie WSSE Warszawa Opolskie WSSE Opole Podkarpackie WSSE Rzeszów Podlaskie WSSE Białystok Pomorskie WSSE Gdańsk Śląskie WSSE Katowice Świętokrzyskie WSSE Kielce Warmińsko-Mazurskie WSSE Olsztyn Wielkopolskie WSSE Poznań Zachodniopomorskie WSSE Szczecin 16. 4

5 Kody ankieterów woj. warmińsko-mazurskie: 14.1 – Olsztyn 14.2 – Elbląg 14.3 – Lidzbark Warmiński Szczytno Braniewo Bartoszyce 14.7 – Nowe Miasto Lubawskie

2. na pierwszej stronie każdej ankiety w zaznaczone kolorem szarym pole wpisz kod szkoły: Kod ankietera Kod szkoły Numer ankiety 6

3. przedstaw uczniom ogólny cel badań (przeczytaj uważnie wprowadzenie do ankiety – bo to wprowadzenie im streścisz) a) wyjaśnij, jak wypełniać ankiety (znak X); b) zapewnij, że ankiety są anonimowe, po wypełnieniu zostaną zaklejone w kopercie w obecności uczniów; c) poinformuj uczniów, że w trakcie wypełniania ankiety mogą się do Ciebie zwrócić o pomoc z jakimkolwiek problemem dotyczącym ankiety; 7

d) reaguj w sytuacji, gdy uczniowie rozmawiają podczas badania podkreśl, że tylko osobiste przemyślenia i szczere odpowiedzi pomogą w pracy naukowej (podkreśl słowo „naukowej”); e) przed rozpoczęciem badań, poinformuj nauczyciela, że powinien być obecny w klasie podczas przeprowadzenia badań ankietowych; uzgodnij to wcześniej z dyrekcją szkoły; f) policz uczniów w trakcie, gdy wypełniają ankietę, zwracając uwagę na strukturę płci; liczbę dziewcząt/kobiet i chłopców/mężczyzn zapamiętaj albo zanotuj. 8

Po wypełnieniu ankiet przez uczniów: 1. włóż je do koperty i w obecności uczniów zaklej kopertę (1 klasa = 1 koperta); 2. po opuszczeniu szkoły otwórz kopertę i ponumeruj ankiety (stosuj własną numerację zaczynając od 1, pamiętaj, że numery nie mogą się powtarzać): UWAGA!Otwarcie koperty z ankietami w szkole lub jej bezpośrednim sąsiedztwie (np. przy oknach szkolnych klas) jest NIEDOPUSZCZALNE Kod ankietera Kod szkoły Numer ankiety 9

3. sprawdź, jaka jest struktura respondentów według płci – powinna się zgadzać z wytycznymi, które otrzymałeś od osoby koordynującej badania, 4. jeżeli masz ZA MAŁO ankiet od osób określonej płci 1. kontynuuj badania w innej klasie, tak żeby uzupełnić próbę; 2. podczas uzupełniania próby przeprowadź badania z całą klasą, nadmiarowe kwestionariusze usuniesz w sposób opisany w kolumnie obok; należy unikać sytuacji, w której ankiety wypełnia tylko część uczniów w klasie – zwłaszcza w przypadku drażliwego tematu; 3. w przypadku, gdy w danej szkole nie ma wystarczającej liczby osób określonej płci – zob. str. 4: Pytania i wątpliwości: (5) Co zrobić, jeśli w szkole nie ma odpowiedniej liczby dziewcząt lub chłopców? Tak może być np. w technikum mechanicznym albo w liceum ogólnokształcącym. ZA DUŻO ankiet od osób określonej płci usuń ankiety nadmiarowe: a) zacznij od tych, które są wypełnione niedbale (mają rysunki, zawierają niemerytoryczne komentarze i uwagi, dowcipy); b) następnie usuń te, które zawierają niekompletne odpowiedzi, dużo braków odpowiedzi; c) na końcu – gdy pozostaną już kompletne i prawidłowo wypełnione ankiety – usuwaj je w sposób losowy. UWAGA: 1. nie wyrzucaj ankiet, które odrzuciłaś / odrzuciłeś; 2. oba zestawy (zapakowane osobno) przekaż osobie koordynującej badania; 10

5. po zakończeniu badań w danej szkole musisz uzupełnić „Kartę pracy ankietera”. W odpowiednie pola a) wpisać swój kod: Kod ankietera Kod szkołyPieczęć szkołyData i podpis ankietera 11

b) wpisać kod szkoły: c) zdobyć pieczęć szkoły: Kod ankietera Kod szkołyPieczęć szkołyData i podpis ankietera Kod ankietera Kod szkołyPieczęć szkołyData i podpis ankietera 12

d) podpisać się czytelnie i wpisać datę realizacji badania w danej placówce: Kod ankietera Kod szkołyPieczęć szkołyData i podpis ankietera 13

Pytania i wątpliwości ankieterów: 1. Skąd wziąć adres szkoły? 2. Skąd wziąć kod szkoły? 3. W jaki sposób dowiem się, ile ankiet mają wypełnić dziewczęta / kobiety, a ile ankiet mają wypełnić chłopcy / mężczyźni? Adresy szkół, kody oraz liczbę uczniów otrzymasz od osoby koordynującej badania Nazwa szkołyLokalizacjaSymbol szkołyLiczba dziewcząt / kobiet Liczba chłopców / mężczyzn Kod ankiet era Podpis ankietera Gimnazjum Nr 1 w Głogowie, ul. Sikorskiego 11, Głogów miasto DOL-G-1- M 13 14

4. Skąd wziąć numer telefonu do szkoły? Chodzi o umówienie się na realizację badania? Numer telefonu do szkoły należy samodzielnie odszukać. 5. Co zrobić, jeśli w szkole nie ma odpowiedniej liczby dziewcząt lub chłopców? Tak może być np. w technikum mechanicznym albo w liceum ogólnokształcącym. Ankieter powinien wybrać inną szkołę tego typu w wylosowanej miejscowości i tam dokończyć badania, zbierając brakujące ankiety. Gdyby w wylosowanej miejscowości nie było szkoły danego typu, to proszę wybrać taką szkołę w powiecie. Jeżeli to wciąż niemożliwe (brakuje tego typu placówki), to proszę wybrać dowolne sąsiednie miasto, które jest siedzibą powiatu. Zobacz też tabela: ZA MAŁO/ZA DUŻO ankiet od osób określonej płci ( materiały - str. 2). 15

6. Co zrobić, gdy w gimnazjum nie ma wymaganej liczby uczniów? Taka sytuacja może mieć miejsce w gminach wiejskich. W przypadku gimnazjów zlokalizowanych na wsiach (rzadziej w miastach) może pojawić się problem małolicznych klas. Gdyby ankieter nie mógł zrealizować badań w jednej szkole, powinien skorzystać z listy rezerwowej, ale tylko w ostateczności. 7. Co zrobić, gdy szkoły zawodowe są wieloprofilowe? Są tam klasy męskie i osobno – żeńskie? W takiej sytuacji ankieter powinien zrealizować badania w kilku klasach – tak, żeby zebrać wymaganą liczbę ankiet od respondentów określonej płci, odrzucając ankiety nadmiarowe w sposób opisany w tabeli ZA MAŁO/ZA DUŻO ankiet od osób określonej płci (materiały - str. 2). 16

8. Czy nie lepiej wręczać ankiety tym uczniom, którzy chcą wziąć udział w badaniach? Ankieter nie może dystrybuować kwestionariuszy wśród osób chętnych do wzięcia udziału w badaniach. Badania nie mogą mieć charakteru „kto chce wypełnić?” lub „którą klasę poleci pani dyrektor”. Ankieter samodzielnie decyduje o wyborze konkretnej klasy i konkretnej osoby do badań (pamiętając o innych wytycznych). 9. Czy nauczyciel powinien być obecny w klasie podczas badania? Zdecydowanie tak. Nauczyciel powinien być obecny w klasie. Trzeba to koniecznie uzgodnić z dyrekcją szkoły i poinformować o tym nauczyciela przed rozpoczęciem badania. 17

10. Co zrobić w przypadku, gdyby nauczyciel / dyrekcja szkoły robili problemy dot. przeprowadzenia badania? Najlepiej umówić się telefonicznie. Gdyby pojawiły się problemy, to proszę użyć autorytetu Ministerstwa Zdrowia i dodać, że w 2008 roku GIS realizował badania na znacznie większą skalę (12 tysięcy uczniów) i szkoły chętnie współpracowały. Gdyby szkoła stanowczo protestowała, proszę wybrać inną szkołę z listy rezerwowej. 11. Co zrobić, gdyby dyrekcja chciała określić, która klasa ma wziąć udział w badaniu? Proszę unikać takich sytuacji. Najlepiej gdyby ankieter sam wskazał klasę – podając przypadkowo jej symbol literowy np. „b”. Proszę jednak się upewnić, że klasa jest ogólna (w przypadku gimnazjum) albo, że jest w niej wymagana liczba kobiet i mężczyzn (dotyczy szkół ponadgimnazjalnych). 18

12. Co zrobić, gdyby akurat w tym dniu uczniowie w dużej mierze byli nieobecni (chorzy, poszli na wagary)? Proszę zebrać brakującą liczbę ankiet w innej klasie. 13. Co zrobić, gdyby uczniowie „wypełniali wspólnie”, patrzyli, co który napisał? jak odpowiedział? w jaki sposób ich upomnieć? czy takie ankiety mają być brane pod uwagę? Jak wcześniej wspomniano, należy reagować na takie sytuacje na bieżąco. Za dyscyplinowanie uczniów jest odpowiedzialny obecny w klasie nauczyciel. 19

14. Czy uczeń, który wcześniej zakończył wypełnianie ankiety, może opuścić klasę (jeśli tak, to gdzie się udać)? Nie, uczeń po wypełnieniu ankiety wraca na miejsce. 15. Czy uczniowie, którzy zakończyli ankietę wcześniej, nie będą przeszkadzać pozostałym? Jak reagować w takich sytuacjach? Za dyscyplinowanie uczniów jest odpowiedzialny obecny w klasie nauczyciel. 16. W jaki sposób reagować na zachowania „nietypowe”, destrukcyjne i agresywne niektórych uczniów (możliwe po wyjściu nauczyciela z klasy, zwłaszcza w gimnazjach i ZSZ)? Za dyscyplinowanie uczniów jest odpowiedzialny obecny w klasie nauczyciel. Nauczyciel nie może opuścić klasy. 20

Możliwe pytania ankietowanych: 1. Ile mogę zaznaczyć odpowiedzi w pytaniu? Nr pytaniaIle odpowiedzi może wybrać respondent? 1, 2, 31 4, 5wielokrotnego wyboru 6, 7, 8, 9, 10, „x” w każdym wierszu, dla każdej używki z osobna 13, 14, 15, 16wielokrotnego wyboru 17, wielokrotnego wyboru 20, wielokrotnego wyboru 23, 24, , 27, 28wielokrotnego wyboru 29, 30, 31, 32, wielokrotnego wyboru 35, wielokrotnego wyboru 38, 39,

2. Jaką mam gwarancję, ze ankieta jest anonimowa? Przekazuję ankiety do Warszawy i to ja wpisuję na nich specjalne kody, które pozwolą jedynie zidentyfikować województwo, w którym były realizowane badania. Badania służą celom naukowym, a wyniki będą podawane zbiorczo na podstawie 5,5 tysiąca ankiet z całej Polski. 3. Co to znaczy, że pytanie jest wielokrotnego wyboru? To znaczy, że można wybrać więcej niż jedną odpowiedź, jeżeli taka jest potrzeba. Można w takim pytaniu wybrać również tylko jedną odpowiedź. 4. Co zrobić, jeżeli nie ma odpowiedzi, którą chciałbym zaznaczyć? Spośród podanych wariantów odpowiedzi, spróbuj wybrać ten, który jest Ci najbliższy, najbardziej się odpowiada Twoim preferencjom. Jeśli nie możesz wskazać takiego wariantu, wpisz pod danym pytaniem własną kategorię odpowiedzi. 22

5. Ja nie biorę dopalaczy. Czy muszę dalej wypełniać ankietę? Po pytaniu 28? NIE, pytanie nr 28 jest ostatnim pytaniem. Jednak jeżeli masz jakieś spostrzeżenia dotyczące dopalaczy, to możesz je zapisać na ostatniej stronie ankiety. 6. Ja w pytaniu 28 wybrałem kilka wariantów odpowiedzi i ten ostatni również. Czy muszę dalej wypełniać ankietę? Po pytaniu 28? TAK, wybór ostatniego wariantu powoduje, że badany powinien kontynuować wypełnianie ankiety. 7. Czy będzie możliwość zobaczenia wyników, jeżeli tak, to kiedy? Wyniki zbiorcze zostaną opublikowane. Informacji należy szukać na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia ( albo Głównego Inspektoratu Sanitarnego ( 23

8. Czy dostanę coś w zamian za wypełnienie ankiety? Niestety, nie przewidujemy żadnych prezentów. Często w badaniach ankietowych jest tak, że osoby obdarowane nie wypełniają jej szczerze. Chcą się przypodobać ankieterowi w ramach rewanżu za prezent. Nam chodzi wyłącznie o szczere i przemyślane uwagi. 9. Ile mam czasu na wypełnienie ankiety? Powinno to zająć kilkanaście minut. 10. Co zrobić, jeżeli pomylę się podczas wypełniania? Proszę zaznaczyć właściwą odpowiedź jeszcze raz i wskazać strzałką tę właściwą. Proszę napisać „właściwa odpowiedź”. 24

11. Co zrobić, jeżeli nie chcę uzupełniać? Szanuję Twoje zdanie, ankieta jest dobrowolna, jednak bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi. Zapewniam, że nikt ze szkoły nie pozna Twoich odpowiedzi. 12. Co jeśli nigdy nie miałem do czynienia z dopalaczami, czy też mam odpowiadać? Tak, jest sporo pytań, na które chcemy poznać Twoje odpowiedzi (pytania 1-28) 13. Czy muszę odpowiedzieć na wszystkie pytania? Odpowiadaj tylko na pytania, które Ciebie dotyczą. 25

14. Dla kogo i po co ta ankieta? Jak wspomniałam/wspomniałem na wstępie ankieta służy celom naukowym. Zleciło ją Ministerstwo Zdrowia. 15. Kto będzie oglądał te ankiety? Nikt ze szkoły i nikt z Ministerstwa Zdrowia. Analizą zajmują się specjaliści z firmy analizującej dane, którzy nie poznają nawet treści wszystkich pytań. Opracują wyniki i zbiorczy raport przekażą do Ministerstwa. 16. Czy da się sprawdzić na podstawie pisma, że ja ją wypełniłem? Nie, nikt tego nie będzie analizował. Jeżeli masz wątpliwości, to wstawiaj jedynie znak X obok wariantów odpowiedzi. Znak X jednego ucznia wygląda tak samo, jak znak X drugiego ucznia. 26

Harmonogram badania: - do r. - szkolenia ankieterów, przygotowania do badań - od 19 do r. - realizacja badania - od do r. do godz – kontrola i korekta zebranych ankiet - do r. do godz przesłanie meldunków z informacją o liczbie wykonanych ankiet z województwa do Głównego Inspektoratu Sanitarnego wg wzoru r. termin przeprowadzenia badań w woj. warmińsko-mazurskim Proszę wszystkie ankiety (zweryfikowane) wraz z dokumentami (z kartą pracy ankietera) dostarczyć najpóźniej do do OPZiOZ WSSE Olsztyn 27

- RegionGimnazja Zasadnicze zawodowe LOTechnika Ponadgimnazjalne razem RAZEM dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko- mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie POLSKA Tab. Liczba respondentów z podziałem na województwa i typ szkoły 28