RZEPIK (Agrimonia L.) xx Grupa xx, ekonomia III

SPIS TREŚCI 1.Systematyka gatunku 2.Pochodzenie gatunku oraz ciekawostki historyczne 3.Uprawa w Polsce 4.Cechy morfologiczne – tabela porównawcza rzepaku i rzepiku 5.Agrotechnika 6.Skład chemiczny 7.Kierunki hodowli 8.Zastosowanie

SYSTEMATYKA Domena: eukarionty Królestwo: rośliny Klad: rośliny naczyniowe Klad: rośliny nasienne Klasa: okrytonasienne Klad: klad różowych Rząd: różowce Rodzina: różowate Rodzaj: rzepik Gatunek: rzepik pospolity, szczeciniasty, wonny

POCHODZENIE W znaleziskach archeologicznych nie można odróżnić nasion rzepaku od nasion rzepiku. Nasiona takie, pochodzące z różnych epok, znaleziono w: Szwajcarii – epoka późnego brązu, ok lat p.n.e., Dani – epoka żelaza, Pompei – czasy rzymskie. Przypuszcza się, że pochodzi z ośrodka śródziemnego i wywodzi się z tamtejszych chwastów kapustnych. Rzepik, jak i rzepak uprawiano obok siebie na olej w Europie Północnej i Środkowej, gdzie brakowało oliwki i nie znano upraw maku. W chłodniejszych rejonach pojawił się za sprawą chrześcijan. W znaleziskach archeologicznych nie można odróżnić nasion rzepaku od nasion rzepiku. Nasiona takie, pochodzące z różnych epok, znaleziono w: Szwajcarii – epoka późnego brązu, ok lat p.n.e., Dani – epoka żelaza, Pompei – czasy rzymskie. Przypuszcza się, że pochodzi z ośrodka śródziemnego i wywodzi się z tamtejszych chwastów kapustnych. Rzepik, jak i rzepak uprawiano obok siebie na olej w Europie Północnej i Środkowej, gdzie brakowało oliwki i nie znano upraw maku. W chłodniejszych rejonach pojawił się za sprawą chrześcijan.

CIEKAWOSTKI Z HISTORII Rzepik w starożytnej Grecji był rośliną kultową, został poświęcony bogini Pallas Atenie. Już wtedy ceniono jego właściwości ściągające, żółciopędne, żołądkowe oraz przeciwzapalne na gardło i naskórek. Mitrydates VI Eupator król Pontu (132 p.n.e – 63 p.n.e. ) zaciekły przeciwnik państwa rzymskiego i niezwykły okrutnik. Prowadził trzy wojny z Rzymem. Władca „wynalazł” odtrutkę (theriak) zawierający 54 składniki. Podobno było to antidotum na wszelakie trucizny. Osaczony przez swoich wrogów w Pantikapajonie chciał popełnić samobójstwo zażywając truciznę. Na nic się to jednak zdało, gdyż trucizna zupełnie na niego nie działa. Gal ze straży przybocznej na jego polecenie przebił go mieczem. Właśnie Mitrydatesowi zawdzięczamy ponoć odkrycie rzepiku jako rośliny leczniczej. Stosował on tę roślinę w bólach wątroby. Podobno od niego też pochodzi część łacińskiej nazwy rośliny – „eupatoria”.

Dlaczego nie uprawiamy rzepiku? Plonuje gorzej o 30-40% od rzepaku, Nasiona zawierają mniej tłuszczu.

CECHY MORFOLOGICZNE TABELKA PORÓWNAWCZA RZEPAKU I RZEPIKU (potem się przepisze, albo zeskanuje? :D)

AGROTECHNIKA WYMAGANIANAWOŻENIE Stanowisko: po zbożach na kompleksach pszennych i żytnich; Gleby mało zakwaszone; Wilgotność: średnia; Najlepiej tereny nizinne (unikanie mroźnych wiatrów); Klimat: tereny wilgotne sprzyjają plonowaniu, jednak rzepik gromadzi zapasy wody i wykorzystuje je w czasie suszy. Aby uzyskać dużą masę słomy zaleca się obfite nawożenie potasem; Orientacyjne dawki: 25–90 kg P 2 O 5 /ha, 80–300 kg K 2 O/ha, 60–150 kg N/ha. SIEW I PIELĘGNACJAZBIÓR Siew: I- II dekada września (rzepik ozimy); Siew w wąskich rzędach; 3-6 kg nasion/ ha; Do ochrony można korzystać z herbicydów takich jak do rzepaku jednak należy odpowiednio zmniejszyć dawki. Dojrzałoś: III dekada czerwca (rzepik ozimy); Zbiór za pomocą kombajnu; Rzepik jest bardziej odporny na osypywanie się, niż rzepak.

SKŁAD CHEMICZNY TłuszczBiałkoWłóknaPopiół Bezazotowe związki wyciągowe Rzepak (nasiona) 40-50%20-25%6-7%4-6%18-22% Rzepik ozimy 37-46%20-25%--- Tab. 1. Skład chemiczny (%) Kołecki A., Jasińska Z., Szczegółowa uprawa roślin, tom 1., Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1999, s.289.

W oleju tradycyjnych odmian, przeważa kwas erukowy, taki olej nie nadaje się do spożycia, stosowany jest jako olej techniczny. W spożywczych olejach nie powinien przekraczać 2% kwasów tłuszczowych. Tego wymogu nie spełnia odmiana BRACINA, produkuje się ją na zielonkę.

KIERUNKI HODOWLI Rzepak i rzepik produkuje się na: nasiona dla przemysłu olejarskiego, zieloną paszę, zielony nawóz.

Zastosowanie

MAGIA RZEPIKU… Rzepik jest uważany za roślinę męską. Jest poświęcony Jowiszowi i żywiołom Ognia i Powietrza. Stosowany przede wszystkim jako wzmocnienie zaklęć odpędzających, do odwracania uroków (i odsyłania ich przeciwko rzucającemu), a także przynoszących pomyślność. Saszetki z zielem rzepika były wkładane pod poduszkę, by śpiący nie obudził się nie w porę. Mówi się, że człowiek śpiący na rzepiku nie obudzi się, dopóki saszetka nie zostanie wyjęta spod jego poduszki. Suszone ziele, wymieszane ze sproszkowanymi żabami i rozprowadzone ludzką krwią bywało stosowane jako lek przeciwko krwotokom wewnętrznym.

BIBLIOGRAFIA Kołecki A., Jasińska Z., Szczegółowa uprawa roślin, tom 1., Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1999, s rzepakiem-poznaj-sposoby-jego-uprawy.html rzepakiem-poznaj-sposoby-jego-uprawy.html