Czasownik „lassen” Arkadiusz Więzowski

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

 Poznamy czasownik, który nam, uczącym się języka niemieckiego, sprawia czasami problemy, ponieważ ma wiele znaczeń  Poznamy odmianę oraz znaczenia tego czasownika  Nauczymy się go stosować w zdaniach w odpowiedniej formie oraz znaczeniu Zaczynamy! Dzięki dzisiejszej lekcji:

Czasownik „lassen” jest bardzo specyficznym czasownikiem, ponieważ ma wiele znaczeń I nie zawsze wiemy kiedy I w jakiej formie go zastosować, oraz co oznaczają zdania z tym czasownikiem. Sprawia to problemy zarówno osobom dopiero zaczynającym przygodę z językiem niemieckim jak I tym, którzy pogłębiają wiedzę na temat tego języka. Zanim jednak poznamy znaczenia oraz zastosowanie czasownika „lassen”, poznamy i nauczymy się jego odmiany. Czasownik ten odmienia się w następujący sposób: ichlassewirlassen du lässtihrlasst er/ sie/ es lässtsie/ Sielassen Jeżeli stoi on samodzielnie oznacza przeważnie „zostawić” Teraz, gdy już wiemy jak odmiania się ów czasownik, możemy poznać jego znaczenie i zastosowanie w zdaniach. A więc zaczynamy!

Jednym ze znaczeń czasownika „lassen” jest „zostawiać”. Jest to często używanie znaczenie tego czasownika w zdaniach w języku niemieckim. Poniższe przykłady obrazują użycie czasownika lassen - zostawiać. Lass mich bitte in Ruhe! - Zostaw mnie proszę w spokoju! Lasst uns in Ruhe! - Zostawcie nas w spokoju! Der Vater lässt seine Kinder nicht allein. - Ojciec nie zostawia swoich dzieci samych. Tina hat ihre Bücher in der Schule gelassen. - Tina zostawiła swoje książki w szkole. Wo hast du dein Auto gelassen? - Gdzie zostawiłeś swój samochód? Bitte, lass das sein! - Proszę, zostaw to! Lass das Spiel und geh mit uns ins Kino! - Zostaw tą grę i chodź z nami do kina!

Kolejne znaczenie tego czasownika, którym się teraz zajmiemy to „lassen” jako „pozwalać”. Użycie tego czasownika w tym właśnie znaczeniu stwarza uczącym się języka wiele problemów, ponieważ w tym wypadku dopełnienie występuje w bierniku (der Akkusativ), a nie jak w języku polskim – w celkowniku. Die Mutter lässt ihr Kind schlafen so lange wie es will. Mama pozwala swojemu dziecku spać tak długo, jak tylko che. Ihre Schwester lässt sie ihre Sachen tragen. Jej siostra pozwala jej nosić swoje rzeczy. Ich lasse meine Katze nicht am Fenster liegen. Nie pozwalam mojemu kotu leżeć na oknie. Lässt du deine Schwester so lange am Computer sitzen? Pozwalasz swojej siostrze siedzieć tak długo przed komputerem?

Czasownik „lassen” jako „pozwalać” stwarza nam dodatkowych problemów, ponieważ jego czas przeszły „Perfekt” tworzymy tak, jak z czasownikami modalnymi - czyli przez dodanie czasownika „haben” oraz „zostawienie” dwóch bezokoliczników na końcu zdania. A oto kilka przykładów z użyciem czaswnika lassen – pozwalać w czasie przeszłym Perfekt: Das haben wir dich nicht machen lassen! Nie pozwoliliśmy ci tego zrobić! Die Lehrerin hat heute die Schüler die Hausaufgabe nicht machen lassen. Nauczycielka pozwoliła dziś uczniom nie robić zadania domowego. Wir haben unsere Kinder keinen Alkohol trinken und Zigaretten rauchen lassen. Nie pozwoliliśmy naszym dzieciom pić alkoholu i palić papierosów.

Kolejnym znaczeniem czasownika „lassen” jest „kazać”. Podobnie jak w poprzednim przykładzie jego dopełnienie występuje w bierniku a nie w celowniku. I podobnie jak w poprzednim przykładzie czas przeszły tworzymy przez dodanie czasownika „haben” i dwóch bezokoliczników na końcu zdania. Die Mutter lässt den Vater die Tűr zumachen. Mama każe tacie zamknąć drzwi. Der Vater lässt seinen Sohn das Zimmer und die Bad aufräumen. Tato każe swojemu synowi posprzątać pokój oraz łazienkę. Lasst ihr eure Kinder die Hausaufgaben machen? Każecie swoim dzieciom odrabiać prace domowe? Der Lehrer lässt die Schüler antworten. Nauczyciel każe uczniom odpowiadać.

A teraz kilka przykładów zdań w czasie przeszłym Perfekt z użyciem czasownika „lassen - kazać”. Seine Mutter hat ihn Milch kaufen lassen. Mama kazała mu kupić mleko. Hat sie uns zu ihr kommen lassen? Czy ona kazała nam przyjść do siebie? Der Lehrer hat die Schüler mehr lernen lassen. Nauczyciel kazał uczniom więcej się uczyć. Sie haben das Kind zu Hause bleiben lassen. Oni kazali zostać dziecku w domu.

Kolejnym znaczeniem słówka „lassen” jest „dać się” (np. da się coś zrobić). Bardzo ważną i godną uwagi rzeczą jest fakt, że w tym przypadku czasownik występuje w formie zwrotnej, czyli ze słowkiem „sich”. Das lässt sich leider nicht machen! Tego nie da się niestety zrobić! Er lässt sich überhaupt nicht trinken. Tego w ogóle nie da się wypić. Diese Aufgabe lässt sich nicht lösen! Tego zadania nie da się rozwiązać! Das lässt sich leicht erklären. To da się łatwo wytłumaczyć. Den Computer lässt sich reparieren. Komputer da się naprawić.

Czasownika „lassen” możemy również użyć, gdy chcemy zlecić komuś jakąś pracę, chcemy aby ktoś za nas coś wykonał, zrobił, załatwił. W tym wypadku czasownika “lassen” używamy wraz z dopełnieniem zaimkowym w celowniku. Jest to bardzo ważne i nie możemy tego przeoczyć! Oto odmiana czasownika „sich lassen” - kazać sobie coś zrobić, zlecić: ich lasse mirwir lassen uns du lässt dirihr lasst euch er/ sie/ es lässt sichsie/ Sie lassen sich Diese Frau lässt sich den Mantel putzen. Ta Pani każe sobie wyczyścić płaszcz. Wir lassen uns immer der beste Wein holen. My zawsze każemy sobie przynieść najlepsze wino.

Przedstawione zostały najważniejsze i sprawiające najwięcej kłopotów przypadki użycia czasownika „lassen”. Ale jak już wspomnieliśmy na początku czasownik ten ma bardzo wiele znaczeń, i można go użyć z wieloma innymi czasownikami, dlatego kolejne plansze przedstawiać będą użycie czasownika „lassen” wraz z innymi czasownikami. Poznamy najczęściej spotykane, i bardzo użyteczne przykłady użycia czasownika „lassen” w zdaniach. Lass uns gehen! - Chodźmy! Lass uns endlich gehen! - Chodźmy w końcu! Lasst uns nach Hause gehen. - Chodźmy do domu! Lass uns tanzen! - Zatańczmy! sich gehen lassen – pofolgować sobie es gut sein lassen - zostawić coś / odpuścić sobie Komm lass gut sein, den Rest machen wir morgen fertig! Zostaw to, resztę dokończymy jutro! Lass mich mal überlegen … Pozwól mi się zastanowić...

W tym wypadku używamy czasownika „lassen” aby powiedzieć, że jakaś rzecz, czynność, stan, się nie zmienił, pozostał taki jaki był. Mach, was du willst! Das lässt mich völlig kalt! Rób co chcesz! To mnie w ogóle nie rusza! Ich habe alles im Zimmer so gelassen, wie es war! Zostawiłem wszystko w pokojutak, jak było! (Nic nie ruszyłem.) Ich lasse diese Frage offen. - Pozostawię to pytanie bez odpowiedzi. Sie lassen alles beim Alten. - Oni zostawili wszystko po staremu.

Oto kilka dodatkowych, przydatnych zdań z użyciem czasownika „lassen” Lass mich bitte ausreden! Pozwól mi dokończyć! Oh, nein! Ich lasse mich nicht zwingen! O nie! Nie dam się zmusić! Er hat sich nichts anmerken lassen! On nie dał nic po sobie poznać! Lassen Sie Frau Novak warten! Proszę kazać Pani Nowak poczekać! Er lässt sich scheiden. On się rozwiódł.

Wiemy już dość dużo o czasowniku „lassen” i jego zastosowanie nie powinno nam być obce. Na koniec lekcji poznamy odmianę tego czasownika we wszystkich czasach oraz trybach. Tabela ta ułatwi nam korzystanie z tego czasownika w przyszłości.

Tabela – Ciąg dalszy