GATT/WTO

GATT GATT (General Agreement on Tariffs and Trade); Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu podpisany 30 X 1947r. na konferencji w Genewie, wszedł w życie 1 I 1948 w trakcie konferencji w Hawanie; miał być tymczasowym układem poprzedzającym powstanie ITO (Międzynarodowej Organizacji Handlowej), które nigdy nie powstało.

CEL Celem GATT było podejmowanie działań zmierzających do liberalizacji handlu międzynarodowego poprzez obniżenie ceł i znoszenie innych przeszkód handlowych oraz wyeliminowanie dyskryminacji w tym handlu

ZASADY klauzula KNU – podstawowa zas. GATT; W myśl tej zas. obniżki ceł i wszelkie inne udogodnienia przyznane jednemu krajowi GATT powinny być rozciągnięte na wszystkie kraje – Strony; klauzula narodowa – towary zagraniczne nie powinny być traktowane gorzej niż krajowe; zasada wzajemności – udzielenie wzajemnych ustępstw w dziedzinie ułatwień dostępu do rynku krajowego dla towarów importowanych; ogólna klauzula ochronna – art. XIX GATT 1994 – kraj importujący może zastosować środki ochronne własnych producentów przed obcą konkurencją, jeśli import powoduje powstanie poważnej szkody dla krajowego przemysłu; klauzula bilansu płatniczego GATT – określa procedury i warunki stosowania środków ograniczania importu w celu przywrócenia równowagi BP; klauzula bezpieczeństwa narodowego – każdy kraj może podejmować działania dla ochrony swojego bezpieczeństwa w zakresie obrotu uzbrojeniem i sprzętem wojskowy, jak też dla ochrony interesów w czasie wojny i sytuacjach nadzwyczajnych;

PIERWSZE RUNDY GATT Genewa 1947 – zewidencjonowanie taryf celnych, zobowiązanie do redukcji stawek celnych. 30% Annecy 1949 – sprawdzenie możliwości wielostronnej obniżki ceł - 3% Torquay % Genewa % 23 kraje Umiarkowane obniżki

RUNDA DILLONA krajów brak redukcji ceł na towary rolne Renegocjacja stawek celnych w tworzącej się EWG Obniżono ceł o 14%

RUNDA KENNEDY’EGO kraje metoda formuły liniowej – redukcja ceł na art. przemysłowe o 35% kodeks antydumpingowy przystąpienie Polski do GATT (Polska jest stroną Układu GATT od 1967 roku)

RUNDA TOKIJSKA krajów obniżka ceł od 33% do 6% na art. przemysłowe znoszenie barier pozataryfowych harmonizacja regulacji dotyczących zamówień rządowych, licencji, działań antydumpingowych zajmowano się problemem inwestycji międzynarodowych oraz preferencji dla krajów rozwijających się

RUNDA URUGWAJSKA krajów redukcja przecięnego poziomu stawek celnych o 30% zwiększenie rygorów w handlu artykułami rolnymi i tekstyliami zajęto się handlem usługami (GATS) oraz własnością intelektualną (TRIPS) utworzenie WTO

POLSKA W GATT Polska jest stroną Układu GATT od 1967 roku. Do końca Rundy Urugwajskiej status Polski był nietypowy. Jako kraj o gospodarce centralnie planowanej i cenach, które nie były kształtowane przez rynek oraz nie posiadający taryfy celnej, Polska musiała udzielić koncesji na rzecz pozostałych krajów - stron Układu GATT w postaci zobowiązania się do powiększania importu z tych krajów o 7 % rocznie z czego nie zawsze, szczególnie w latach osiemdziesiątych, mogła się wywiązać. Również, z powodu istniejącego systemu cen, polskie towary traktowane były mniej korzystnie w przypadku postępowania antydumpingowego.

GATT A WTO  GATT miał charakter tymczasowy (porozumienie), WTO ma charakter trwały (organizacja)  GATT nie był ratyfikowany przez kraje, WTO – była  Podmiotami GATT były „układające się strony”, podmiotami WTO są „państwa członkowskie”  GATT zajmował się przede wszystkim wymianą towarową, WTO ma znacznie szerszy zakres przedmiotowy  sprawniejszy system rozstrzygania sporów w WTO  obecnie GATT jest tylko jednym z filarów WTO

WTO Światowa Organizacja Handlu 1947 – 23 kraje podpisują „tymczasowy” układ, zwany GATT (Układ Ogólny w sprawie Handlu i Ceł) 1994 –W Maroku podczas konferencji Układu Ogólnego w Sprawie Ceł i Handlu na szczeblu ministerialnym zostaje utworzona Światowa Organizacja Handlu 1995 – GATT przekształca się w WTO

CELE WTO zwiększenie produkcji i podniesienie usług zgodnie z celem trwałego rozwoju podpisywanie wzajemnie korzystnych porozumień masowe obniżanie i likwidowanie ceł oraz barier handlowych likwidacja dyskryminacji w obrotach międzynarodowych

GŁÓWNE FUNKCJE WTO czuwanie nad realizacją porozumień; forum do dalszych negocjacji dotyczących wielostronnych stosunków handlowych; administrowanie systemem rozwiązywania sporów między członkami; administrowanie systemem przeglądów polityki handlowej; współpraca z Międzynarodowym Funduszem Walutowym i Bankiem światowym.

POLSKA W WTO Polska stała się członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) 1 lipca 1995 roku

POLSKA W WTO PO AKCESJI DO UE Wejście do UE zmieniło sytuację Polski na forum WTO, w związku z przekazaniem polityki handlowej z poziomu narodowego na wspólnotowy. Oznacza to, że z państwami trzecimi i WTO negocjacje prowadzi KE; Na forum WTO państwa członkowskie UE nie prezentują oddzielnie swoich stanowisk, wspólne stanowisko UE prezentowane jest przez Komisję Europejską.