STAWY I WIĘZOZROSTY KOŃCZYNY GÓRNEJ

OSIE I PŁASZCZYZNY RUCHU FLEXIO I EXTENSIO (ZGINANIE I PROSTOWANIE) 2. ABDUCTIO I ADDUCTIO (ODWODZENIE I PRZYWODZENIE) 3. SUPINATIO I PRONATIO (ODWRACANIE I NAWRACANIE) 4.LEVATIO I DEPRESIO (UNIESIENIE I OBNIŻENIE) 5.CIRCUMDUCTIO (OBWODZENIE) oś pozioma płaszczyzna strzałkowa oś strzałkowa płaszczyzna czołowa oś długa płaszczyzna pozioma

CZYM JEST STAW? STAWY – połączenia maziowe lub przerywane kości, charakteryzuje je możliwość ruchu 1. TOREBKA STAWOWA (CAPSULA ARTICULARIS) BŁONA MAZIOWA (MEMBRANA SYNOVIALIS) BŁONA WŁÓKNISTA (MEMBRANA FIBROSA) 2. POWIERZCHNIE STAWOWE (FACIES ARTICULARES) 3. JAMA STAWOWA (CAVUM ARTICULARE) Poza opisanymi wyżej trzema stałymi elementami budowy stawu można w poszczególnych stawach spotkać składniki niestałe taki jak: więzadła, krążki śródstawowe, łąkotki, i obrąbki stawowe.

STAW MOSTKOWO – OBOJCZYKOWY (ARTICULARIO STERNOCLAVICULARIS) STAW MOSTKOWO – OBOJCZYKOWY jest stawem kulistym, wieloosiowym. Można w nim wykonywać ruch obojczyka do przodu, ku tyłowi, w górę i w dół, a także obrót dookoła długiej osi obojczyka Zakres ruchu jest ograniczony ze względu na: Umocowanie barkowego końca obojczyka do łopatki Bliskie sąsiedztwo górnych żeber Silne więzadła wzmacniające torebkę stawową POWIERZCHNIE STAWOWE; Obojczyk; pow. stawowa końca mostkowego obojczyka ( facies articularis sternalis) Mostek; wcięcie obojczykowe mostka (incisura clavicularis) + przylegająca część chrząstki pierwszego żebra

WIĘZADŁA STAWU MOSTKOWO - OBOJCZYKOWEGO Więzadła stawowe są bardzo silne i wzmacniają torebkę ze wszystkich stron z wyjątkiem kąta przednio – dolnego Więzadło mostkowo – obojczykowe przednie i tylne (lig. sternoclaviculare anterius et posterius). Więzadła te wzmacniają torebkę stawową i hamują nadmierne ruchy obojczyka do przodu i do tyłu. Więzadło międzyobojczykowe – (lig. interclaviculare) Hamuje ruchy obojczyka ku dołowi. Więzadło żebrowo – obojczykowe – (lig. costoclaviculare) KRĄŻEK STAWOWY (DISCUS ARTICULARIS) – zlokalizowany między dwoma powierzchniami stawowymi. Poprzez torebkę stawową przyczepia się u góry do obojczyka, u dołu – do mostka i do chrząstki pierwszego żebra.

STAW BARKOWO – OBOJCZYKOWY (ARTICULARIO ACROMIOCLAVICULARIS) STAW BARKOWO – OBOJCZYKOWY jest stawem kulistym. Ruchy w tym stawie są sprzężone z ruchami obojczyka w stawie mostkowo – obojczykowym. Zakres ruchów jest zdecydowanie mniejszy. Ruchy w stawie barkowo-obojczykowym powodują unoszenie i obniżanie łopatki, wysuwanie łopatki do przodu i cofanie się jej oraz ruchy obrotowe. POWIERZCHNIE STAWOWE; Obojczyk; pow. stawowa barkowa obojczyka (wypukła) (facies articularis acromialis) Łopatka; pow. stawowa wyrostka barkowego łopatki (wklęsła) (facies articularis acromii) W jamie stawu często występuje krążek stawowy (discus articularis) zbudowany z chrząstki włóknistej.

WIĘZADŁA STAWU BARKOWO – OBOJCZYKOWEGO więzadło barkowo – obojczykowe (lig. acromioclaviculare); rozpięte między powierzchnią górną końca barkowego obojczyka, a wyrostkiem barkowym więzadło kruczo– obojczykowe (lig. coracoclaviculare); składa się z dwóch pasm więzadła czworobocznego (lig. trapezoidum); odchodzącego od kresy czworobocznej obojczyka więzadła stożkowatego (lig. conoideum); odchodzącego od guzka stożkowatego obojczyka

STAW RAMIENNY (ARTICULATIO HUMERI) STAW RAMIENNY jest stawem prostym, kulistym i wieloosiowym. W stawie tym można wykonać ruchy dookoła trzech osi: STRZAŁKOWEJ (odwodzenie i przywodzenie) POPRZECZNEJ (zginanie i prostowanie) PODŁUŻNEJ (nawracanie i odwracanie) POWIERZCHNIE STAWOWE: Kość ramienna; głowa kości ramiennej (caput humeri) Łopatka; wydrążenie panewkowe (cavitas glenoidalis) WIĘZADŁA STAWU RAMIENNEGO: Więzadło kruczo–ramienne (lig. coracohumerale); biegnie od podstawy wyrostka kruczego do obu guzków kości ramiennej Więzadło obrąbkowo – ramienne (lig. glenohumerale); przebiega w głębokiej warstwie torebki stawowej w jej ścianie tylnej i przedniej w związku z tym jest niewidoczne z zewnątrz

STAW ŁOKCIOWY (ARTICULATIO CUBITI) STAW ŁOKCIOWY (ARTICULATIO CUBITI) jest stawem złożonym. Składa się z trzech stawów anatomicznie ze sobą połączonych i objętych jedną torebką stawową. Dwa z nich współpracują wykonując zgięcie i prostowanie w stawie łokciowym są to stawy: ramienno-łokciowy (articulatio humeroulnaris), zawiasowy ramienno-promieniowy (articulatio humeroradialis), kulisty Trzeci staw promieniowo-łokciowo bliższy (articulatio radioulnaris proximalis), obrotowy, czynnościowo niezależny od poprzednich, wspólnie ze stawem promieniowo-łokciowo dalszym (articulatio radioulnaris distalis), oddalonym od niego o całą długość kości przedramienia, umożliwia ruch nawracania i odwracania przedramienia wraz z ręką.

STAW ŁOKCIOWY (ARTICULATIO CUBITI) STAW RAMIENNO-ŁOKCIOWY (ARTICULATIO HUMEROULNARIS) Kość ramienna; bloczek kości ramiennej (trochlea humeri) Kość łokciowa; wcięcie bloczkowe (incisura trochlearis) ograniczone przez wyrostek łokciowy i wyrostek dziobiasty STAW RAMIENNO-PROMIENIOWY (ARTICULATIO HUMERORADIALIS) Kość ramienna; główka kości ramiennej (capitulum humeri) Kość promieniowa; dołek głowy (fovea capitis) STAW PROMIENNO-ŁOKCIOWY BLIŻSZY (ARTICULATIO RADIOULNARIS PROXIMALIS) Kość promieniowa;obwód stawowy (circumferentia articularis) Kość łokciowa; wcięcie promieniowe (incisura radialis)

STAW ŁOKCIOWY (ARTICULATIO CUBITI) Więzadło poboczne promieniowe (lig collaterale radiale) – rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej, biegnąc w dół rozdziela się na dwa pasma, z których jedno przymocowuje się na przedniej, a drugie na tylnej krawędzi wcięcia promieniowego kości łokciowej. Więzadło poboczne łokciowe (lig collaterale ulnare) – łączy nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej z wcięciem bloczkowym i wyrostkiem dziobiastym kości łokciowej. Więzadło pierścieniowate k. promieniowej (lig annulare radii) – przyczepia się do przedniego i tylnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej Więzadło czworokątne (lig quadratum) – rozpięte poziomo pomiędzy dolnym brzegiem wcięcia promieniowego kości łokciowej, a odpowiadającą mu częścią szyjki kości promieniowej

MECHANIKA STAWU ŁOKCIOWEGO Staw ramienno-promieniowy ze względu na budowę powierzchni stawowych jest stawem KULISTYM, wykonuje jednak tylko dwa rodzaje ruchów Zginanie i prostowanie (wspólnie z ruchami w stawie ramienno-łokciowym) Nawrót i odwrót (głowy kości promieniowej na główce kości ramiennej, wspólnie z obrotem w stawie promieniowo-łokciowym bliższym) Mięśnie działające na staw łokciowy możemy podzielić na dwie grupy: PROSTOWNIKI: mięsień trójgłowy i łokciowy ZGINACZE: mięsień dwugłowy ramienia, ramienny, ramienno-promieniowy, nawrotny obły, i prostownik promieniowy długi nadgarstka

Staw promieniowo-łokciowo bliższy jest stawem obrotowym STAW PROMIENIOWO-ŁOKCIOWO BLIŻSZY (ARTICULATIO RADIOULNARIS PROXIMALIS) Staw promieniowo-łokciowo bliższy jest stawem obrotowym POWIERZCHNIE STAWOWE: Kość promieniowa; obwód stawowy głowy (circumferentia articularis) Kość łokciowa; wcięcie promieniowe (incisura radialis) WIĘZADŁA STAWU PROMIENIOWO-BLIŻSZEGO: Więzadło pierścieniowate k. promieniowej (lig annulare radii) – przyczepia się do przedniego i tylnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej Więzadło czworokątne (lig quadratum) – rozpięte poziomo pomiędzy dolnym brzegiem wcięcia promieniowego kości łokciowej, a odpowiadającą mu częścią szyjki kości promieniowej

STAW PROMIENIOWO-ŁOKCIOWO DALSZY (ARTICULATIO RADIOULNARIS DISTALIS) POWIERZCHNIE STAWOWE: Kość promieniowa; wcięcie łokciowe (incisura ulnaris) Kość łokciowa; głowa kości łokciowej (caput ulnae) * Do stawu promieniowo-łokciowego dalszego należy krążek stawowy (discus articularis) przylegający do dolnej powierzchni głowy kości łokciowej od góry, a od dołu do kości nadgarstka. Krążek oddziela jamę stawu promieniowo-łokciowego dalszego od jamy stawu promieniowo-nadgarstkowego.

MECHANIKA STAWÓW PROMIENIOWO-ŁOKCIOWYCH Oba stawy promieniowo-łokciowe są stawami czynnościowo sprzężonymi, ruchy w nich odbywają się zawsze równocześnie Są to stawy obrotowe Gdy ręka swobodnie zwisa ręka ustawia się w położeniu pronacji, natomiast w położeniu supinacji tylko pod wpływem mięśni Gdy ręka jest odwrócona obie kości przedramienia leżą równolegle do siebie Najsilniejszym „odwracaczem” jest mięsień dwugłowy wspomagany przez odwracacz przedramienia, odwodziciel i prostownik długi kciuka, prostownik krótki kciuka i prostownik wskaziciela. Gdy ręka jest nawrócona kość promieniowa krzyżuje od przodu kość łokciową Silnym „nawracaczem” jest mięsień nawrotny obły wspomagany przez mięsień nawrotny czworoboczny, zginacz promieniowy nadgarstka i prostownik promieniowy długi nadgarstka

STAW PROMIENIOWO-NADGARSTKOWY (ARTICULATIO RADIOCARPEA) Kość promieniowa; pow. stawowa nadgarstkowa (facies articularis carpea) + krążek stawowy (discus articularis) Kości nadgarstka; kość łódeczkowata (scaphoideum), księżycowata (lunatum), trójgraniasta (triquetrum)

WIĘZADŁA STAWU PROMIENNO-NADGARSTKOWEGO Do więzadeł wzmacniających stawy ręki należą: Więzadło poboczne promieniowe nadgarstka (lig collaterale carpi radiale) rozpięte pomiędzy wyrostkiem rylcowatym kości promieniowej, a kością łódeczkowatą (hamuje ruchy łokciowego odwodzenia ręki) Więzadło poboczne łokciowe nadgarstka (lig collaterale carpi ulnare) rozpięte między wyrostkiem rylcowatym kości łokciowej do kości grochowatej i trójgraniastej (hamuje ruchy promieniowego odwodzenia ręki) Więzadło promieniowo-nadgarstkowo dłoniowe (lig radiocarpeum palmare) rozpoczyna się na powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej i wyrostku rylcowatym, a kończy na kości księżycowatej,trójgraniastej i główkowatej.

WIĘZADŁA STAWU PROMIENNO-NADGARSTKOWEGO Więzadło promieniowo-nadgarstkowo grzbietowe (lig radiocarpeum dorsale) odchodzi od brzegu powierzchni stawowej kości promieniowej po stronie grzbietowej i kończy się na powierzchni grzbietowej kości szeregu bliższego nadgarstka Więzadło łokciowo-nadgarstkowo dłoniowe (lig ulnocarpeum palmare) rozpoczyna się na wyrostku rylcowatym kości łokciowej , a kończy na kości księżycowatej i trójgraniastej