Informacje przydatne do pracy nad sylabusami Wydziałowa Komisja ds. Krajowych Ram Kwalifikacji i Akredytacji Kierunków Studiów Opr. dr Jolanta Barbara Jabłonkowska

 Wydział: Wychowania Fizycznego  Kierunek studiów: wychowanie fizyczne lub turystyka i rekreacja  Profil: praktyczny (dod. informacja poniżej na slajdach nr 3-6)  Specjalność - … ( zgodnie z przypisaniem przedmiotu)

Dla poszczególnych kierunków na Wydziale WF został przyjęty profil :  Kierunek wychowanie fizyczne profil praktyczny I stopień – profil praktyczny profil praktyczny II stopień - profil praktyczny  Kierunek turystyka i rekreacja profil praktyczny I stopień - profil praktyczny profil praktyczny II stopień - profil praktyczny

 Profil praktyczny nie powinien być utożsamiany ze „studiami zawodowymi”, rozumianymi jako studia przygotowujące do wykonywania określonego zawodu.  studia o profilu praktycznym muszą, zgodnie z zapisem znowelizowanej ustawy, dostarczać wiedzy i umiejętności niezbędnych w odnalezieniu się absolwenta w wymaganiach rynku pracy.

Profil ogólnoakademicki powinien się charakteryzować  przewagą wiedzy teoretycznej i metodologicznej obejmującej studiowaną dyscyplinę  zwiększonym, w stosunku do profilu praktycznego, udziałem punktów ECTS przypisywanych wiedzy, umiejętnościom badawczym  przynajmniej częściowym nabywaniem wiedzy, umiejętności i kształtowania postaw w środowisku badawczym (udział w pracach naukowych, obozach naukowych, projektach badawczych)  w procesie kształcenia przewagą metod problemowych nad metodami praktycznymi oraz metodami podającymi Profil praktyczny powinien się charakteryzować: wspomagającej działalność praktyczną  przewagą wiedzy wspomagającej działalność praktyczną umiejętnościom praktycznym  zwiększonym udziałem punktów ECTS przypisywanym umiejętnościom praktycznym w środowisku pracy  przynajmniej częściowym nabywaniem wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych w środowisku pracy typowym dla absolwenta danego kierunku/programu metod aktywizujących  w procesie kształcenia przewagą metod aktywizujących nad metodami podającymi czy eksponującymi

Profil ogólnoakademicki cd.  więziami ze środowiskiem badawczym (udział w zebraniach naukowych, publicznych obronach prac doktorskich, konferencjach naukowych)  przynajmniej częściową walidacją efektów uczenia się w środowisku w środowisku badawczym (wystąpienia na konferencjach i publikacje)  rodzajem prac dyplomowych (praca pisemna posiadająca cechy oryginalnej publikacji naukowej) Profil praktyczny cd. nauczycieli akademickich – praktyków  udziałem nauczycieli akademickich – praktyków praktyki, staże, wolontariat  ścisłymi więziami ze środowiskiem pracy (praktyki, staże, wolontariat) efektów uczenia się w środowisku pracy  przynajmniej częściową walidacją efektów uczenia się w środowisku pracy typowym dla absolwenta danego kierunku/programu projekt  rodzajem prac dyplomowych (projekt)

Dodatkowe informacje przydatne do rozpisania treści kształcenia – Model absolwenta kierunku wf studia lic.: - legitymuje się wiedzą, umiejętnościami z obszaru nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej; - kompetencjami personalnymi i społecznymi; - oddziałuje na zachowania jednostek i grup społecznych, kierując zaspakajaniem ich potrzeb rekreacyjnych, zdrowotnych i przyjemnościowych, związanych z uczestnictwem w kulturze fizycznej. - jest przygotowany do: pracy edukacyjnej w zakresie promowania zdrowia, aktywności fizycznej i prawidłowych zachowań wolnoczasowych w miejscu pracy i środowisku lokalnym (może być nauczycielem). 7

Model absolwenta kierunku wf studia mgr: - legitymuje się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami, niezbędnymi do podjęcia pracy w instytucjach publicznych i niepublicznych o charakterze edukacyjnym (szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne oraz szkolnictwo wyższe) w roli nauczyciela wychowania fizycznego; - posiada wiedzę, umiejętności i kompetencje konieczne do zajmowania stanowisk kierowniczych w organizacjach oświatowych, samorządowych, administracji i innych instytucjach. 8

Model absolwenta kierunku tir studia lic.: - jest profesjonalistą-pragmatykiem, zdolnym do podejmowania zatrudnienia w jednostkach obsługi ruchu turystycznego, ośrodkach wypoczynkowych i rekreacyjnych; - jest przygotowany do prowadzenia samodzielnej działalności usługowej w tym zakresie. 9

Model absolwenta kierunku wf studia mgr: - jest przygotowany do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej lub menedżerskiej w jednostkach organizujących turystykę lub rekreację oraz pełnienia w nich funkcji kierowniczych; - posiada kompetencje do pracy w zespole i biegle posługuje się umiejętnościami interpersonalnymi; - - jest przygotowany do bycia samodzielnym specjalistą, podnoszącym swoje kompetencje zawodowe oraz rozwijającym ofertę usług turystycznych i rekreacyjnych o nowe propozycje. 10

WYMAGANIA WSTĘPNE jakie przedmioty muszą zostać zaliczone  w pozycji wymagania wstępne należy wpisać, jakie przedmioty muszą zostać zaliczone zanim student będzie mógł realizować przedmiot, którego dotyczy karta przedmiotu. Najczęściej pozycję tę pozostawimy pustą, jednak w niektórych przypadkach, aby przystąpić do realizacji określonego przedmiotu, niezbędne będzie osiągnięcie efektów kształcenia, wynikających z zaliczenia innego, realizowanego wcześniej, przedmiotu. w przypadku niezaliczenia przedmiotu, który stanowi wymaganie wstępne dla innego, nie powinno się dawać studentowi wpisu warunkowego  W praktyce oznacza to, że w przypadku niezaliczenia przedmiotu, który stanowi wymaganie wstępne dla innego, nie powinno się dawać studentowi wpisu warunkowego, gdyż bez osiągnięcia efektów kształcenia przedmiotu poprzedzającego, niemożliwe jest osiągnięcie efektów kształcenia następującego po nim przedmiotu.  Na przykład: zaliczenie przedmiotu psychologia ogólna może stanowić warunek wstępny w stosunku do przedmiotu psychologia rozwoju ; a przedmiot Podstawy edukacji matematycznej warunek wstępny dla realizacji przedmiotu Metodyka edukacji matematycznej.

KOLEJNE POLA DO WYPEŁNIENIA W SYLABUSIE CEL PRZEDMIOTU prowadzącego zajęcia  Cele należy sformułować z perspektywy prowadzącego zajęcia. Cele muszą być realne do osiągnięcia oraz spójne z zakładanymi efektami kształcenia i treściami kształcenia.  Należy używać określeń typu: - C1 umożliwienie zdobycia wiedzy … - C2 umożliwienie nabywania umiejętności … w zakresie … - C3 umożliwienie nabywania kompetencji społecznych … niezbędnych do … - C4 umożliwienie doskonalenia umiejętności … - organizowanie warunków do kształtowania się u studentów … - kształtowanie umiejętności … - kształtowanie wrażliwości … - praktyczne przygotowanie do …  Optymalnie 4-6 wierszy.

OPIS PRZEDMIOTU wykorzystania w materiałach informacyjnych Krótki opis przedmiotu (3 - 4 wiersze) do wykorzystania w materiałach informacyjnych dla kandydatów na studia. treści i efektów Opis powinien zawierać spójną informację odnoszącą się do treści i efektów kształcenia (wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych). Np. Przedmiot obejmuje zagadnienia umożliwiające zapoznanie się przez studentów z problematyką …, doskonalenie umiejętności …, zdobycie kompetencji. Albo: W ramach przedmiotu student pozna …, zdobędzie umiejętność …

trzech kategorieach  opisać w trzech kategorieach : wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne;  sformułować 4-6 efektów dla przedmiotu/modułu (<8); mierzalność  określić mierzalność – efekty możliwe do zaobserwowania oraz oceny, do każdego e.k. muszą być dostosowane jasne kryteria oceny, czy w jakim stopniu e.k. został osiagnięty); realność szczegółowość konkretność  uwzględnić realność (możliwość osiągnięcia e.k. w trakcie trwania przedmiotu), szczegółowość, konkretność ; (dotyczyć konkretnych oczekiwań, w stronie czynnej l. poj.  rozpoczynać opis efektu od czasownika w stronie czynnej l. poj. np. wymienia kryteria, analizuje, przedstawia, wyjaśnia; jednego czasownika  używać tylko jednego czasownika przy formułowaniu jednego efektu;  unikać czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych np. wiedzieć, rozumieć

EFEKTY KSZTAŁCENIA muszą być:  spójne z celami; wszystkich założonych efektów kształcenia przez „uśrednionego” studenta  możliwe do osiągnięcia przez studentów - warunkiem zaliczenia przedmiotu jest osiągnięcie wszystkich założonych efektów kształcenia. A zatem powinny one odzwierciedlać realne możliwości osiągnięcia tych efektów przez „uśrednionego” studenta, który -według przyjętych kryteriów - powinien zaliczyć przedmiot; sformułowane a było stwierdzić, czy i w jakim stopniu zostały one w istocie osiągnięte przez studenta wymienia, charakteryzuje, objaśnia, interpretuje, projektuje na egzaminie będzie miał scharakteryzować, projektuje - formą sprawdzenia czy umie zaprojektować będzie przedstawienie projektu;  weryfikowalne (mierzalne) - efekty kształcenia muszą być tak sformułowane, żeby (w wyniku zastosowania odpowiedniej procedury), można było stwierdzić, czy i w jakim stopniu zostały one w istocie osiągnięte przez studenta; przykładowo: efekt kształcenia opisany przy użyciu czasownika: wymienia, charakteryzuje, objaśnia, interpretuje, projektuje, wskazuje jednocześnie, sposób w jaki osiągnięcie danego efektu będzie sprawdzane np. charakteryzuje - na egzaminie będzie miał scharakteryzować, projektuje - formą sprawdzenia czy umie zaprojektować będzie przedstawienie projektu;  liczba efektów dla danego przedmiotu powinna się mieścić w przedziale od 4-6 (maksymalnie 8 jeśli przedmiot obejmuje różne formy zajęć i na realizację przeznaczona jest znaczna liczba godzin); rozpisanie efektów nazbyt szczegółowo - większa liczba efektów.

do wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych  efekty powinny odnosić się do wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, jednak w każdym przedmiocie nie muszą się znaleźć efekty z każdej z kategorii. W przypadku niektórych przedmiotów może nie być efektów w kategorii wiedza, jeżeli efekty w kategorii umiejętności wymagają posłużenia się określoną wiedzą i stwierdzenie osiągnięcia efekty w kategorii umiejętności jednocześnie potwierdza zdobycie pewnej wiedzy. Również w przypadku niektórych przedmiotów może nie być efektów w kategorii kompetencje społeczne. Przyjmuje się, że niektóre kompetencje społeczne są bardziej ogólnym efektem całego procesu kształcenia niż efektem realizacji poszczególnych przedmiotów; najwięcej umiejętności  najwięcej efektów powinno dotyczyć umiejętności ; użyciu jednego czasownika opisującego działanie  każdy z efektów opisać należy przy użyciu jednego czasownika opisującego działanie (studenta), każdy od nowego wiersza.

- nie należy używać czasowników nazbyt generalnych typu: zna, wie; - zamiast pisać: student potrafi zdefiniować …, należy napisać: definiuje …; omawia charakteryzuje koncepcje - zamiast napisać student zna koncepcje …, należy napisać: omawia albo charakteryzuje koncepcje - co wskazuje na zadanie, jakie będzie miał do wykonania np. na egzaminie czy zaliczeniu.

analizuje, interpretuje - zamiast: potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę z … w celu analizowania i interpretowania należy napisać: analizuje, interpretuje … wykorzystując podstawową wiedzę z… zbyt generalny - efekt sformułowany następująco: potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii - jest zdecydowanie zbyt generalny jak na efekt przedmiotu potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji w działalności pedagogicznej zbyt generalny - efekt sformułowany następująco: potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji w działalności pedagogicznej - jest zdecydowanie zbyt generalny, nie jest to efekt jednego przedmiotu, ale raczej całego cyklu kształcenia potrafi zastosować system nagradzania w procesie nauczania i w pracy wychowawczej - efekt sformułowany następująco: potrafi zastosować system nagradzania w procesie nauczania i w pracy wychowawczej - nie jest właściwie sformułowany, jeśli nie jest to przedmiot związany z praktyką, bo w jaki sposób student miałby wykazać się taką umiejętnością? jak zostałoby sprawdzone, że faktycznie student taki efekt kształcenia osiągnął w wyniku realizacji tego przedmiotu? - Efekt musi być adekwatny do przedmiotu, do którego został przypisany, musi pozostawać w związku z realizowanymi treściami.

inspirowanie studentów do działań użytecznych społecznie - kompetencje społeczne mogą być formowane nie tylko przez nauczane treści, ale także przez odpowiednie metody dydaktyczne, przez inspirowanie studentów do działań użytecznych społecznie i włączanie wyników takich działań do dorobku studenta; - kompetencje społeczne to przede wszystkim odpowiedzialność i autonomia, a zatem należy zwrócić uwagę na to, jak kształtujemy autonomię i odpowiedzialność w myśleniu i działaniu studentów; - przykład negatywny: student ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób profesjonalny, refleksyjny na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej – efekt zawarty z zdaniu nie jest napisany poprawnie (po polsku), a poza tym są to zasadniczo dwa efekty, które powinny być zapisane odrębnie.

 W odniesieniu do każdego z efektów należy opisać, jakie metody nauczania będą służyły jego osiąganiu.  Metody te muszą być adekwatne do rodzaju efektu kształcenia. Jeśli efekt kształcenia należy do kategorii:

- metodą nauczania może być:  wykład, mini wykład, wykład interaktywny,  prezentacja (multimedialna)  demonstracja,  dyskusja,  analiza tekstu,  projekt.

- metodą nauczania może być:  dyskusja,  analiza tekstu,  prezentacja,  demonstracja,  ćwiczenia laboratoryjne,  ćwiczenia warsztatowe,  ćwiczenia praktyczne,  zajęcia terenowe,  projekt,  studium przypadku,  symulacja,  e-learning,  tutorial.

- metodą nauczania może być:  dyskusja,  ćwiczenia laboratoryjne,  ćwiczenia warsztatowe,  ćwiczenia praktyczne,  zajęcia terenowe,  projekt,  studium przypadku,  symulacja. Do jednego efektu kształcenia może być przypisana jedna bądź więcej niż jedna metoda.

 Należy określić, w jaki sposób sprawdzane będzie, czy dany efekt kształcenia został osiągnięty. Sposób sprawdzania powinien być adekwatny do rodzaju efektu kształcenia.  Jeśli efekt kształcenia należy do kategorii:

- sposobem sprawdzania (walidacji) może być:  egzamin pisemny,  egzamin ustny,  sprawdzian pisemny,  kolokwium (sprawdzian ustny),  udział w dyskusji,  projekt,  prezentacja.

- sposobem sprawdzania (walidacji) może być:  projekt indywidualny/ grupowy (realizacja form dziennikarskich, realizacja filmowa, projekt scenariusza zajęć/ badawczy/ działań/ działalności),  raport z ćwiczeń laboratoryjnych/ zajęć terenowych/ badań,  praca pisemna (esej, argumentacja, dyskusja problemu,)  prezentacja multimedialna/ Power Point/,  opracowanie studium przypadku,  udział w dyskusji,  symulacja,

- sposobem sprawdzania (walidacji) może być:  raport z ćwiczeń laboratoryjnych/ zajęć terenowych/ badań,  opracowanie studium przypadku,  udział w dyskusji,  symulacja.

 należy wymienić w punktach treści kształcenia, których realizacja będzie prowadziła do osiągania założonych efektów kształcenia. adekwatne spójne realny wymiarze godzin samodzielnej pracy  treści te muszą być adekwatne do nazwy przedmiotu i spójne z zakładanymi efektami. Zakres treści kształcenia musi być realny do zrealizowania w wyznaczonym wymiarze godzin, z uwzględnieniem samodzielnej pracy studentów. poszczególnych form zajęć  treści kształcenia należy określić odrębnie dla poszczególnych form zajęć (wykład, ćwiczenia) Jeżeli te same treści będą realizowane w ramach różnych form zajęć, należy je wpisać w każdej z form.  nie należy pisać: Omówienie założeń głównych nurtów…, tylko: Założenia głównych nurtów.

wykorzystywana, analizowana na zajęciach  Należy zamieścić wykaz literatury, która będzie wykorzystywana, analizowana na zajęciach. Wykaz musi obejmować te pozycje, które rzeczywiście będą zalecane studentom do czytania i wykorzystywane na zajęciach czy przydatne do przygotowania się na egzamin; rozdziały czy artykuły  Jeżeli z jakieś publikacji wykorzystywane będą poszczególne rozdziały czy artykuły, to należy dokładnie wskazać, o które części publikacji chodzi; realną liczbę pozycji/stron  Lista musi obejmować realną liczbę pozycji/stron, w stosunku do liczby godzin zajęć, z uwzględnieniem samodzielnej pracy studenta; dostępna w bibliotece AWF  Wypisana w sylabusie literatura podstawowa musi być dostępna w bibliotece AWF.

 Należy zamieścić wykaz literatury uzupełniającej, który nie powinien przekraczać 8 pozycji.  W przypadku literatury uzupełniającej nie trzeba podawać numerów stron czy rozdziałów, ale można to zrobić.

 Należy opisać zasady zaliczania i określić warunki zaliczenia przedmiotu na określoną ocenę.  np.:  wykład - egzamin pisemny - maksymalnie 40 punktów, minimalnie 20 punktów;  ćwiczenia - aktywność na zajęciach, sprawdzian pisemny - maksymalnie 30 punktów (w tym 20 za sprawdzian), minimalnie 15 punktów (w tym 10 za sprawdzian). (Jeżeli np. student uzyska 8 punktów za sprawdzian, a 10 za aktywność na zajęciach, to łącznie ma 18 punktów, czyli przekracza 15 stanowiące minimum, jednak nie można uznać, że osiągnął założone dla tej formy zajęć efekty kształcenia skoro uzyskał jedynie 8 punktów za sprawdzian walidujący określone efekty kształcenia);  zajęcia terenowe - udział w zajęciach, raport z zajęć terenowych - maksymalnie 30 punktów (w tym 25 za raport), minimalnie 15 punktów (w tym 12 za raport)  Łącznie można uzyskać maksymalnie 100 punktów. Ocena bdb pkt Ocena db pkt Ocena db pkt Ocena dst pkt Ocena dst pkt

Kalkulacja nakładu pracy powinna zawierać: - liczbę godzin zajęć z przedmiotu; - oszacowany czas potrzebny przeciętnemu studentowi na przygotowanie się do zajęć, w tym czytanie literatury; - oszacowany czas potrzebny przeciętnemu studentowi na przygotowanie się do sprawdzianów, zaliczeń i egzaminów; - oszacowany czas potrzebny na realizację zadań wykonywanych poza zajęciami dydaktycznymi np. opracowanie projektu, przygotowanie prezentacji, napisanie eseju, napisanie raportu z zajęć terenowych czy laboratoryjnych itp.; - konsultacje z prowadzącymi zajęcia odnośnie do wykonywanych zadań (jeśli taka forma pracy jest realizowana); - czas trwania egzaminu.

 Należy wpisać obliczoną liczbę punktów ECTS przypisanych przedmiotowi.

Szanowni Państwo, proszę o przesyłanie pytań, by odpowiedź na nie umożliwiła Państwu pod względem merytorycznym na najwyższym poziomie wypełnić sylabusy oraz o przesyłanie informacji i uwag, które pozwolą udoskonalać elektroniczną formę sylabusów. Kontakt: dr Jolanta Barbara Jabłonkowska   607–26–40–09  3337  3392