Centrum Giełdowe, 16 października 2007 r. Konferencja „Innowacje na rynkach finansowych Globalizacja infrastruktury” Wystąpienie panelowe Dr Krzysztof Rybiński Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego

2 Zaburzenia na światowych rynkach finansowych Spread między trzymiesięczną stopą na rynku pieniężnym a stopą referen- cyjną banku centralnego… … i premie za ryzyko na rynku Collateralised Debt Obligations (transze indeksu iTraxx CDO) Źródło: Bloomberg, obliczenia NBP.

3 Zaburzenia na światowych rynkach finansowych Polski system finansowy w małym stopniu odczuł zawirowania na rynkach globalnych Źródło: Bloomberg, obliczenia NBP.

4 Zaburzenia na rynkach aktywów Bąble cenowe na rynkach aktywów stanowią potencjalnie groźne zjawisko Źródło: Yahoo Finance, obliczenia NBP.

5 Skutki reagowania stopami procentowymi na bąbel cenowy na rynkach aktywów

6 Reakcja na zaburzenia na rynkach aktywów Możliwe działania polityki nadzorczej w przypadku bąbla cenowego na rynku nieruchomości  LTV ↓  termin zapadalności kredytu ↓  kwota wymaganego wkładu własnego ↑

7 Ograniczenia inwestycyjne OFE Instrument finansowyLimit inwestycyjny (w %) Inwestycje zagraniczne5 Zdematerializowane niezabezpieczone obligacje emitowane przez spółki niepubliczne 5 Akcje, obligacje zamienne na akcje na regulowanym rynku pozagiełdowym 10 Zabezpieczone całkowicie obligacje, inne niż zdematerializowane, emitowane przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego 10 Niezabezpieczone obligacje emitowane przez spółki publiczne 10 Certyfikaty inwestycyjne10 Kwity depozytowe10

8 Ograniczenia inwestycyjne OFE Jednostki uczestnictwa15 Depozyty i bankowe papiery wartościowe w złotych20 Obligacje przychodowe20 Obligacje jednostek samorządu terytorialnego, inne niż zdematerializowane 20 Listy zastawne40 Zabezpieczone całkowicie obligacje, zdematerializowane, emitowane przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego 40 Akcje, prawa poboru, obligacje zamienne na akcje na regulowanym rynku giełdowym 40 Skarbowe instrumenty dłużneBrak limitu Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lutego 2004 r. w sprawie określenia maksymalnej części aktywów otwartego funduszu emerytalnego, jaka może zostać ulokowana w poszczególnych kategoriach lokat, oraz dodatkowych ograniczeń w zakresie prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusz emerytalny (Dz.U. z 2004 r., nr 175, poz z późn. zm.).

9 Sektor OFE a asset bubble Transakcje inwestorów instytucjonalnych akcjami polskich spółek… … i podaż akcji polskich spółek w pierwszych ofertach publicznych Uwaga: przyjęto wartość oferty publicznej akcji spółki Immoeast w maju 2007 r. na poziomie 463 mln zł, tj. wartości akcji objętych przez polskich inwestorów. Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych KDPW, GPW i Analiz Online.

10 Propozycje modyfikacji regulacji OFE Działania na rzecz ograniczenia zagrożeń powstania bąbli cenowych wynikających z istniejących regulacji sektora OFE:  zwiększyć limity inwestycji zagranicznych OFE stopniowo z 5% do 30% i zmodyfikować niektóre warunki ich wykorzystania  umożliwić OFE zabezpieczanie wartości portfela inwestycyjnego instrumentami pochodnymi  w dalszej kolejności stopniowo zwiększyć łączną alokację OFE w akcje z 40% do 60%

11 Propozycje modyfikacji regulacji OFE Uwaga: założono, że wartość obu portfeli na dzień 1 września 1945 r. wynosi 100. Przyjęto skalę logarytmiczną. Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych Federal Reserve Bank of St. Louis i Yahoo Finance. W długim okresie stopa zwrotu z akcji jest wyższa niż stopa zwrotu z instrumentów dłużnych

12 Portfel inwestycyjny funduszu emerytalnego CalPERS na dzień 31 lipca 2007 r. (w %) Źródło:

13 Portfel inwestycyjny funduszy emerytalnych w Chile na koniec 2006 r. (w %) Źródło:

14 Propozycje modyfikacji regulacji OFE  Warunkiem koniecznym tych zmian - gruntowna zmiana sposobu nadzoru nad sektorem OFE  Konieczne stworzenie systemu nadzoru opartego o ocenę ryzyka portfela OFE (risk-based supervision).  Nadzorcy nie powinni skupiać się na analizie formalnych ograniczeń nałożonych prawem na OFE, co prowadzi do weryfikacji poszczególnych pozycji bilansu OFE  Nadzorcy powinni natomiast badać ryzyko całości portfela. Jest to trend powszechnie obserwowany również w innych obszarach nadzorczych (banki, zakłady ubezpieczeń).

15 CENTRALNE DEPOZYTY PLATFORMY OBROTU CCP SYSTEMY PŁATNOŚCI Główne elementy infrastruktury rynku finansowego

16 Systemy rozrachunku papierów wartościowych Systemy krajowe EuroclearClearstream CB CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD Systemy płatności Systemy krajowe CLSTARGET CH CH CHCH CH RTGS RTGS RTGS RTGS RTGS RTGS EURO1STEP2 CH PS PS PS PS PSPS Systemy międzynarodowe Systemy rozrachunku papierów wartościowych i systemy płatności – stan obecny

17 Standaryzacja i harmonizacja systemowa Integracja systemowa Konsolidacja podmiotowa Harmonizacja prawna Integracja techniczna Systemy rozrachunku papierów warto ś ciowych i systemy p ł atno ś ci – procesy i dzia ł ania ESCB EC Users ECSDA CSDs CESR EACHA EBA

18 Systemy rozrachunku papierów wartościowych Systemy krajowe EuroclearClearstream CB CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD CSD Systemy płatności Systemy krajowe CLSTARGET CH CH CHCH CH RTGS RTGS RTGS RTGS RTGS RTGS EURO1STEP2 CH PS PS PS PS PSPS Systemy międzynarodowe T2-S TARGET2 EACHA Systemy rozrachunku papierów warto ś ciowych i systemy p ł atno ś ci – stan za 10 lat

19 Dziękuję za uwagę