Rodzaje illokucji: stwierdzenia (representatives, assertives) („ wiem że … i informuję cię o tym”) ekspresje (expressions) („przeżywam stan X i dlatego tak mówię …”) dyrektywy (directives) („rób co ci każę”) zobowiązania (comissives) („zrobię co każesz”) deklaracje (declarations) („ja to sprawiam, że to się staje”) /werdykty (verdictives) („niniejszym ogłaszam, że zaistniał stan rzeczy X”)/. (zob. Kurcz, 2000, s. 132)

Bezpośredni akt mowy – intencja wyrażona jest w sposób jednoznaczny, np. przy użyciu któregoś z czasowników performatywnych (proszę, obiecuję, rozkazuję, żądam, błagam) lub innych formalnych środków językowych (tryb rozkazujący, pytający, oznajmujący). Pośredni akt mowy – zawiera na powierzchni wypowiedzi inną intencję niż intencja zamierzona, którą słuchacz musi dopiero odkryć. Np. „Ale tu duszno” – znaczy otwórz okno. „Wspaniały ten tort” – przy stole znaczy „chętnie zjem następny kawałek, zaproponuj mi to” (zob. Kurcz, 2000, s.134).

Kompetencja językowa – właściwa gatunkowi ludzkiemu zdolność posługiwania się językiem, umożliwiająca rozumienie i produkowanie ze skończonej dla danego języka liczby elementów nieskończonej liczby zdań; jej opis stanowi gramatyka danego języka. (Zob. logopedia.net.pl )

Kompetencja komunikacyjna – idealna wiedza użytkowników danego języka, dotycząca reguł posługiwania się nim (pragmatyczne reguły mówienia) w zależności od: sytuacji i roli społecznej.

Wypowiedzi Akty mowy Typy dyskursu (tekst) Warianty językowe Style osobiste Analizator pragmatyczny mowy

Funkcjonalny i komunikacyjny aspekt wypowiedzi wyrażanej formuła: JA TO MÓWIĘ TOBIE ŻEBY ………………… (piszę)

DYSKURS- strumień zjawisk językowych (pisanych lub mówionych) pochodzących z jednego lub więcej źródeł (monolog lub dialog) zachodzących w kontekście sytuacyjnym. (G.Shugar, 1995)

Dyskurs: wszelkie formy i sposoby realizacji potencjału znaczeniowego języka w jakimś kontekście komunikacyjnym (G. Shugar, 1995, s. 37) Kontekst komunikacyjny: międzyosobowy (interpersonalny) wewnątrzosobowy (intrapersonalny) - występuje już u małych dzieci, kiedy używają one języka „dla siebie”, na własny użytek, gdy słuchają własnej zewnętrznej mowy tak, jak słucha się mowy innych osób.