Nawożenie wysokoprodukcyjnej plantacji rzepaku ozimego - wiosna Dr inż. Witold Szczepaniak Katedra Chemii Rolnej i Biogeochemii Środowiska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Pięć głównych - nadrzędnych czynników wzrostu rośliny uprawnej CO2 światło Temperatura Plant stress can be defined in many ways - primarily, it is induced by any environmental factor, which is capable of producing or inducing a potentially harmful shift in the ability of a plant to exist under its ideal conditions. In other words, stress may be induced by the excessive pressure of a factor, on combination of factors (which may be abiotic or biotic) which it turn expresses an effect on the normal functioning of a process or series of processes within plants. Stress may be short-term, in which case, there will be recovery of normal cellular and biochemical processes within a reasonable time frame, or they may be long term, in which case, the effects that manifest themselves as a result of the perturbation, may have more serious and deleterious consequences. The term "stress" when used in plant biology, should be used only to refer to the physiological state induced by injurious strain, or inhibition of functioning (Cowan, 1994). azot!!!! woda Grzebisz 2008

Kontrola plonotwórczego działania azotu W uprawie roślin, rolnik musi kontrolować plonotwórcze działanie azotu poprzez: A. Eliminację czynników w „minimum”: Regulację odczynu, Ustalenie optymalnego systemu nawożenia P i K; B. Optymalizację nawożenia azotem: Racjonalne ustalenie dawki nawozowej azotu, Zwiększanie efektywności plonotwórczej pobranego azotu nawozowego: bilansowanie azotu składnikami drugoplanowymi; profilaktyczne stosowanie mikroelementów. dawka N Optymalizacja N = -------------------------------------------- pH, P K Ca Mg S B Mn Cu Mo Fe Zn Cl ochrona roślin

Zadania agrotechniczne w zakresie nawożenia - wiosna Nawożenie N Nawożenie S Nawożenie Mg, K Nawożenie B, Mn, Mo, Cu, Zn, inne? Nawożenie fosforem???

Strategia nawożenia, pytania: 1. Ile? - dawka 2. Jaki nawóz? - forma, składniki towarzyszące 3. Kiedy? - termin, podział dawki 4. Jak? - technika stosowania

POTRZEBY POKARMOWE

Składniki pokarmowe, kg/t nasion Pobranie jednostkowe przez rzepak, kg/t Organy rzepaku Składniki pokarmowe, kg/t nasion N P2O5 K2O Ca S Mg Nasiona 30 18 10 5 3 Słoma + łuszczyny 12 70 45 Łączne 60 (55-70) (20-30) 80 (65-110) 50 (40-60) 15 (15-20) 8 (5-8) Pobranie względem N - 0,5 1,33 0,82 0,25 0,13

krytyczne fazy odżywienia rzepaku? Jakie są krytyczne fazy odżywienia rzepaku?

Dynamika wzrostu i struktura rośliny rzepaku ozimego w okresie wegetacji

Dynamika akumulacji makroskładników przez rzepak ozimy Ca

Struktura rozdziału azotu między nadziemne organy rzepaku ozimego w okresie wiosennej wegetacji

azot, siarka, mikroskładniki, inne… Nawożenie wiosenne azot, siarka, mikroskładniki, inne… ocena aktualnej sytuacji…..

Warunki nawożenia N realne oszacowanie plonu nasion zawartość azotu mineralnego w glebie (ważne zarówno jesienią, jak i wiosną) mineralizacja azotu wiosną - przedplon uwzględnienia sumy i rozkładu opadów –jesień, zima, wiosna struktura łanu - gęstość roślin i stan roślin (jesienią i wiosną po zimie)

Wygląd morfologiczny - jesień

Wygląd morfologiczny - jesień

Wygląd morfologiczny - jesień

Wygląd morfologiczny - jesień

Przebarwienia - jesień

Rzepak - wiosna

Rzepak - wiosna

Rzepak - wiosna

Wygląd morfologiczny - marzec 2012

Wygląd morfologiczny - marzec 2012

Dawka azotu DN = P • Pj – Nmin(0-90 cm) Metoda Nmin DN - dawka nawozowa azotu, kg N/ha P - zakładany plon nasion/ziarna, t/ha Pj - wartość jednostkowego pobrania azotu, kg N/1 t nasion Nmin­ - zawartość azotu mineralnego w glebie, kg/ha, warstwa - 90 cm

Zawartość azotu w glebie Dynamika jego uwalniania

Pobieranie azotu, (kg/ha) Mineralizacja N organicznego a potrzeby nawozowe roślin uprawnych - dynamika Pobieranie N buraki Pobieranie N rzepak ozimy Pobieranie N pszenica Pobieranie azotu, (kg/ha) Mineralizacja N susza nadmiar wody III IV V VI VII VIII IX X sezon wegetacyjny, kolejne miesiące

UN = (4,5 • 60) – 60 (80) = 270 – 60 (80) = 210 (190) kg N/ha Rzepak Przykład: Y = 4,5 t/ha nasion; Us = 60 kg N/1 t nasion (55 kg N) Nmin = 60 - 80 kg N/ha UN = (4,5 • 60) – 60 (80) = 270 – 60 (80) = 210 (190) kg N/ha Podział dawki: I. 2/3 – 1/1 II. Uzupełnienie do wartości wyliczonej z algorytmu; Termin aplikacji: 1. Ruszenie wegetacji; 2. Najpóźniej 4 tygodnie przed kwitnieniem - lepiej wcześniej!!!!

Nawozy azotowe Formy azotu: Nawozy: 1. Amonowa - NH4+ Siarczan amonu (NH4)2SO4 Saletra wapniowa 2. Saletrzana - NO3- Ca(NO3)2 Mocznik 3. Amidowa - CO(NH2)2 CO(NH2)2 RSM NH4 NO3 CO(NH2)2

Hydroliza mocznika w glebie ureaza CO(NH2)2 + 2 H2O (NH4)2CO3 2 NH4+ + CO32- mocznik jon amonowy jon węglanowy 5 30

Nitryfikacja (50% N), tygodnie 5 (do 7) - wartość krytyczna Szybkość hydrolizy mocznika + nitryfikacja Temperatura gleby, oC Hydroliza mocznika, dni 2 4 10 20 1 Nitryfikacja (50% N), tygodnie 5 (do 7) - wartość krytyczna 6 8

Kontrola pobierania i metabolizmu azotu w roślinie Siarka Kontrola pobierania i metabolizmu azotu w roślinie

Niedobór siarki

Niedobór siarki

Niedobór siarki

Rozkład zawartości siarki przyswajalnej w kolejnych latach

Działania profilaktyczne Mikroskładniki Działania profilaktyczne

gospodarka azotem Mn, Cu, Zn, Mo Główne funkcje mikroelementów w roślinie fotosynteza Fe, Cu, Mn, Zn mikroelementy hormony Zn, Mn, Cu, B choroby Fe, Mn, Cu, B, Zn gospodarka azotem Mn, Cu, Zn, Mo Grzebisz 2009

Preferencje poszczególnych gatunków Wrażliwość roślin na niedobory mikroskładników Roślina Mn Cu Zn B Fe Mo Pszenica 4 2 1 Jęczmień Rzepak 3 Kukurydza Ziemniaki Buraki cukrowe 1. Wrażliwość bardzo niska - objawy w zasadzie nie występują 2. Wrażliwość mała - niedobory ujawniają się rzadko najczęściej w formie utajonej 3. Wrażliwość umiarkowanie duża - wyraźna reakcja roślin, lecz objawy rzadko widoczne (głównie w niekorzystnych warunkach) 4. Wrażliwość duża - bardzo silna reakcja, widoczne objawy niedoboru

Dziękuję bardzo za uwagę!!!