DR KRZYSZTOF JONAS Rachunkowość

Podstawowe problemy wyceny aktywów i pasywów. 2

Wycena. Jest to proces zmierzający do ustalenia kwot pieniężnych w jakich składniki sprawozdania mają zostać ujęte i wykazane. Stosuje się: - cena nabycia - koszt wytworzenia - wartość godziwa 3

Wycena. Cena nabycia to: Cena zakupu pomniejszona o wszelkie zmniejszenia (opusty, rabaty, bonifikaty) a powiększona o cło i inne bezzwrotne podatki oraz Koszty bezpośrednio związane z zakupem, (transport, ubezpieczenie, załadunek, rozładunek, a w stosunku do środków trwałych jeszcze - instalacja, montaż, rozruch itp..) 4

Wycena. Koszt wytworzenia to: Wartość w cenie nabycia składników majątku zużytych do wytworzenia danego składnika aktywów (wyrobu gotowego, środka trwałego) i wykorzystanych usług obcych oraz kosztów wynagrodzeń i innych kosztów związanych z tym procesem. 5

Wycena. Wartość godziwa. Kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony a zobowiązanie uregulowane Na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi Niepowiązanymi ze sobą stronami. 6

Środki trwałe. Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne i zdatne do użytku i przeznaczone do użytku jednostki lub oddane do użytkowania na podstawie umowy najmu lub podobnej. Wycena środków trwałych. Początkowa: - cena nabycia - koszt wytworzenia - wartość godziwa 7

Środki trwałe. Klasyfikacja: 1. Grunty 2. Budynki 3. Budowle 4. Maszyny, aparaty i urządzenia 5. Środki transportu 6. Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie 7. Inwentarz żywy 8

Środki trwałe. W trakcie działalności środki trwałe zmieniają wartość na skutek: - wystąpienia trwałej utraty wartości - wystąpienia zużycia (amortyzacja) + ulepszenia środka trwałego + aktualizacji wartości 9

Środki trwałe. Trwała utrata wartości. Oznacza zmniejszenie (utratę) oczekiwanych korzyści związanych z dalszym wykorzystywaniem tego środka trwałego. Występuje w razie: - przeznaczenia obiektu do likwidacji - wycofania z użytkowania na skutek nieprzydatności - wystąpienia niekorzystnych zmian w zakresie wykorzystania obiektu 10

Środki trwałe. Amortyzacja. Wynika z faktu eksploatacji środka trwałego w trakcie działalności. Stanowi kosztowy wyraz zużycia środka trwałego. Wyraża utratę wartości na skutek eksploatacji. Amortyzację rozpoczyna się od momentu przyjęcia środka trwałego do używania. Amortyzację kończy się nie później niż z chwilą zrównania odpisów amortyzacyjnych z wartością środka trwałego. 11

Środki trwałe. Metody amortyzacji. - metody czasowe: liniowa, degresywno liniowa, degresywna - metody naturalne - metody specjalne: jednorazowa, grupowa, sezonowa 12

Środki trwałe. Metody, okres i stawki amortyzacji tworzą tzw. plan amortyzacji dla każdego środka trwałego. Ewidencja środków trwałych obejmuje: - Karty środków trwałych – zawierają informacje szczegółowe o każdym środku trwałym - Księgę inwentarzową – lista użytkowanych środków trwałych wraz miejscem użytkowania i osobą odpowiedzialną za stan środka trwałego - Tabela amortyzacyjna – naliczenie amortyzacji z podziałem na poszczególne miesiące i lata użytkowania 13

Środki trwałe. Ulepszenie środka trwałego. Oznacza przebudowę, rozbudowę, modernizację środka trwałego poprawiające jego użyteczność. Poniesione koszty ulepszenia własnego środka trwałego powiększają wartość środka trwałego. Wyjątek. Ulepszenie dokonywane w obcym środku trwałym stanowi odrębny obiekt inwentarzowy. 14

Środki trwałe. Aktualizacja wartości. Środki trwałe mogą również być wyceniane wg wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne. Częstotliwość dokonywania przeszacowań zależy od intensywności zmian wartości godziwej środka trwałego. Jeżeli wystąpią istotne zmiany między wartością godziwą a wartością bilansową należy dokonać przeszacowania. 15

Zapasy. Do rzeczowych aktywów obrotowych zalicza się: - materiały – przedmioty pracy nabyte w celu zużycia na potrzeby własne - półprodukty i produkty w toku – produkty pracy będące w trakcie procesu produkcyjnego - produkty gotowe – wytworzone lub przetworzone produkty pracy zdatne do sprzedaży - towary – rzeczowe składniki majątku nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym 16

Zapasy. Wycena i ewidencja „ruchu” zapasów odbywa się: - w rzeczywistych cenach ewidencyjnych - w stałych (planowanych) cenach ewidencyjnych W przypadku cen rzeczywistych wartość rozchodu (wydania) zapasów ustala się wg metod: - FIFO - LIFO - WA - SI 17

Zapasy. Podstawą ewidencji zapasów są dowody księgowe FaVat, Wz, Pz, Pw, Zw, Mm. Przypadkami szczególnymi w ewidencji są: - dostawy niefakturowane - zapasy w drodze 18

Środki pieniężne Do aktywów pieniężnych zalicza się: - krajowe środki pieniężne: waluta krajowa, weksle, czeki, akredytywa, polecenie wypłaty - zagraniczne środki pieniężne: waluty obce, weksle, czeki, akredytywa, polecenie wypłaty - odsetki naliczone lecz nieotrzymane od aktywów finansowych utrzymywanych w celach handlowych 19

Środki pieniężne. Dla potrzeb ewidencyjnych i sprawozdawczych wyróżnia się: - środki pieniężne w kasie - środki pieniężne na rachunkach bankowych o okresie zapadalności do 12 miesięcy - inne środki pieniężne (czeki i weksle obce) - inne aktywa pieniężne (odsetki naliczone) Wycena aktywów pieniężnych prowadzona jest w wartościach nominalnych. 20

Środki pieniężne Szczególnym rodzajem są środki pieniężne w drodze. Istnienie tej kategorii jest związane z określoną procedurą bankową obrotu środkami pieniężnymi. Inaczej określając są to środki pieniężne o ograniczonym dostępie (ograniczonej możliwości dysponowania). Środki pieniężne znajdują się (dokumentacyjnie): - między kasą a rachunkiem bankowym - między rachunkami bankowymi tego samego podmiotu 21

Środki pieniężne. Posiadanie walut obcych wiąże się z obowiązkiem ich wyceny: - w ciągu roku – średni kurs NBP z dnia operacji - rozchód waluty – FIFO, LIFO, WA Aktualizacja wartości walut obcych wiąże się z ewidencją różnic kursowych: - Dodatnich – wzrost wartości walut - Ujemnych – spadek wartości walut 22