Ewa Żukowska-Szczechowska Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Wskaźniki.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Interpretacja oznaczeń jonów wapnia,magnezu oraz fosforanów.
Advertisements

N-KOŃCOWY PEPTYD NATRIURETYCZNY I GRUBOŚĆ KOMPLEKSU BŁONY WEWNĘTRZNEJ I ŚRODKOWEJ TĘTNICY SZYJNEJ W OCENIE RYZYKA POWIKŁAŃ SERCOWO-NACZYNIOWYCH U CHORYCH.
Magdalena Pryć, Małgorzata Pieścik, Piotr Wieniawski
dr n. med.JUSTYNA MATULEWICZ –GILEWICZ
w chorobach nerek u dzieci
Maria Bieniaszewska Katedra i Klinika Hematologii i Transplantologii
„Dotacje na innowacje”
Przewlekła niewydolność (choroba) nerek
Ciąża powikłana nadciśnieniem tętniczym
Tkanka tłuszczowa pochodząca ze stawów pacjentów chorych na RZS aktywnie produkuje cytokiny prozapalne E. Kontny, M. Jastrzębska, I. Janicka, P. Małdyk,
Mózgowy peptyd natriuretyczny jako wskaźnik czynności skurczowej serca u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów Przemysław Kotyla, Maciej Lewicki, Olga.
Dorota Margula Jakub Wyczkowski
FLUOREK JAKO CZYNNIK PROZAPALNY I OGRANICZAJĄCY BIODOSTĘPNOŚĆ ATP W KOMÓRKACH MAKROFAGÓW Krzysztof Woźniak Studenckie Koło Naukowe przy Samodzielnej Pracowni.
Nefropatia cukrzycowa
CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU NEFROPATII W CUKRZYCY TYPU 2
opracował: Piotr Uzar Klinika Patologii Ciąży i Porodu PAM
Przewlekła niewydolność nerek
Przewlekła niewydolność nerek Dr med. Justyna Matulewicz- Gilewicz.
Cukrzyca i jej wpływ na zdrowie kobiety
Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Akademii Medycznej w Warszawie, ul. Banacha.
Przypadki kliniczne w praktyce LR
Cukrzyca Grupa chorób charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej.
NADCIŚNIENIE, WSTRZĄS, MIEJSCOWE ZABURZENIA KRĄŻENIA
- niezbędny składnik fosfolipidów błon komórkowych,
1. Wysiłek a układ krążenia
Transport przez błony komórki.
Częstość występowania niewydolności nerek w zależności od rozpoznania klinicznego u chorych hospitalizowanych z przyczyn sercowo-naczyniowych Piotr Wieniawski.
łac. syndroma nephroticum ang. nephrotic syndrome
Stosowanie hydrokortyzonu u pacjentów w pourazowym uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego Critical Care „A new way of thinking: hydrocortisone in.
Diagnostyka laboratoryjna nowotworów
STRATEGICZNY PROGRAM BADAWCZY PPT – BPP
wpływ promieniowania na przebieg szlaku NFkB
Regulacja ekspresji genu
Farmakologia z elementami farmakologii klinicznej leków hipotensyjnych
Czynności wewnątrzwydzielnicze trzustki
Osteoporoza Pracownia Diagnostyki Laboratoryjnej
Cukrzyca jako choroba cywilizacyjna XXI wieku
Znaczenie końca 3’ mRNA w regulacji translacji – rola białka CPEB
Algorytm postępowania przygotowany w formie testu przy monitorowaniu kłębuszkowych zapaleń nerek metodą hodowli komórkowej.
Cukrzyca w praktyce stomatologicznej
Przełomy Hiperglikemiczne Hyperglycemic Crises
Większość ludzi zapomina, że wygląd, samopoczucie i zdrowie zależy od codziennej diety. Niewłaściwa dieta jest przyczyną nadwagi i otyłości powodującej.
Ryzyko powikłań okołooperacyjnych ➲ Zgonu dawcy 0,03% (UNOS , żywych dawców nerki/2 zgony)‏  Wskaźnik ponownych operacji jak i ponownych.
prof. dr hab. med. J. Drzewoski
Badania biochemiczne.
Układ wydalniczy Układ moczowy
Norway Grants Powiat Janowski
Podział chorób nerek z elementami patofizjologii
PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK
NEFROLOGIA Tematy seminariów: Podstawy anatomii i fizjologii nerek. Podzial chorób nerek z elementami patofizjologii. oPrzewlekła niewydolność nerek (PNN):
Śródmiąższowe zapalenie nerek
Inhibitory konwertazy angiotensyny
Janów Lubelski, Nadciśnienie nerkopochodne jako czynnik ryzyka chorób sercowo- naczyniowych Andrzej Jaroszyński Uniwersytet Medyczny w Lublinie.
CUKRZYCA CHOROBA CYWILIZACYJNA XXI WIEKU??
Czy często korzystam z konsultacji hipertensjologa w leczeniu pacjentów z OBS ? Robert Pływaczewski.
Marek Strączkowski Leczenie cukrzycy w roku 2010 – nowe możliwości i perspektywy na przyszłość Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych.
Uszkodzenie nerek u chorego na cukrzycę – nowości patogenetyczne Marian Klinger Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Uniwersytetu.
Przypadek 1 68-letni urzędnik, z ok. 13-letnim wywiadem cukrzycy typu 2, powikłanej retinopatią oraz kilkuletnim wywiadem NT, podczas rutynowej wizyty.
Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek Guzy nerki
w przebiegu chorób przewlekłych
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Sławomir Nazarewski
u krwiodawców na Dolnym Śląsku”
Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego a astma i alergia
Wstęp Wyniki Cel Wnioski
Aktywność fizyczna może zapobiegać
Dwu- vs jednojamowy kardiowerter defibrylator w prewencji pierwotnej nagłego zgonu sercowego – wyniki Rejestru Francuskiego Michał Chudzik Dual- vs. single-chamber.
Choroby płuc uwarunkowane genetycznie
WSPÓŁPRACA Z NEFROLOGIEM
Dorota Margula Jakub Wyczkowski
Zapis prezentacji:

Ewa Żukowska-Szczechowska Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Wskaźniki uszkodzenia nerek w cukrzycy CZY ZAWSZE ALBUMINURIA?

Histologia Reidy K et al. J Clin Invest. 2014;124(6):2333–2340

Patogeneza Muskiet M. et al. Nat. Rev. Nephrol. 2014; 10: / AGE

Diagnostyka – mankamenty albuminurii Mottl AK et al. J Diabetes Complications 2013;27:123-7  U 11,5 tys. chorych z DMt2 i eGFR<60ml/min normoalbuminuria u ~20% chorych, mikroalbuminuria u ~27% Dwyer JP et al. Cardiorenal Med. 2012;2:1-10  Obniżenie filtracji kłębuszkowej >3,3%/rok u 10% chorych z DMt1 i wyjściową normoalbuminurią (rozwój mikroalbuminurii u 50% z nich) w obserwacji ~8-letniej Krolewski AS et al. Diabetes Care 2014;37:  Duża zmienność dobowa albuminurii; fizjologiczne wzrosty powysiłkowe, poposiłkowe, okołochorobowe; niedokładność metod pomiarowych Tuttle KR et al. Diabetes Care 2014;37:

Albuminuria – czy na pewno marker glomerulopatii? Mottl AK et al. J Diabetes Complications 2013;27:123-7  W przeszłości zakładano nikłe przesączanie kłębuszkowe albuminy na podstawie badań mikropunkcyjnych (wskaźnik przesączania 0,00062) Tojo A et al. Am J Physiol. 1992; 263: F601-6  Badania ostatnich 7 lat z użyciem mikroskopii dwufotonowej dowodzą ok. 50  większego przesączania albuminy (w.p. 0,03), zgodnie z wielkością cząsteczki względem szerokości porów błony szczelinowatej Russo LM et al. Kidney Int 2007;71:  99,9% albuminy resorbowane w cewce proksymalnej na drodze endocytozy lub degradowane w lizosomach; proteinuria efektem zaburzenia tych procesów? Comper WD et al. Curr Diab Rep 2008; 8: Molitoris BA et al. Trans Am Clin Climatol Assoc. 2014; 125: 343–357.

Nowe potencjalne markery  W nefropatii cukrzycowej zmiany stężeń w moczu parametrów uszkodzenia kłębuszka (podocytów i śródbłonka, zwiększonej przepuszczalności błony filtracyjnej), cewek, zapalenia, stresu oksydacyjnego, czynników wzrostowych Lee SY et al. Pediatr Nephrol Jul 25; Moresco RN et al. Clin Chim Acta. 2013;421:17-30

 W większości badań wykazano jedynie związek podwyższonych/obniżonych poziomów markerów z obecnością nefropatii – natomiast niewielka ilość badań prospektywnych oceniających wartość predykcyjną markerów w przewidywaniu rozwoju lub progresji nefropatii  Brak wartości predykcyjnej „nerkowej” lub „sercowo- naczyniowej” części markerów po uwzględnieniu innych predyktorów (HbA1c, albuminuria, RR) – nie wnoszą nic nowego w zakresie rokowania (np. NGAL)  Brak badań porównujących wartość >2 nowych markerów w tej samej grupie badanej chorych Nowe potencjalne markery

Nowe predyktory i markery  Najbardziej wiarygodne markery rozwoju lub progresji wybrane na podstawie jakości przeprowadzonych badań – liczebności grup badanych, uwzględnienia kopredyktorów: markery subklinicznego zapalenia (IL-18), dysfunkcji śródbłonka (ADMA, czynnik vW, VCAM, ICAM, TPA), dysfunkcji kłębuszka lub cewek (IgG, ceruloplazmina i transferyna w moczu) Hellemons ME et al. 2012; 29:

Asymetryczna dimetyloarginina Kronenberg F et al. Nat Rev Nephrol 2009; 5:  W cukrzycy upośledzona aktywność dimetyloaminohydrolazy dimetyloargininowej w komórkach śródbłonka (wskutek działania AGEs) prowadzi do zwiększonych poziomów ADMA hamujących syntazę tlenku azotu Ando R et al. Diab Vasc Dis Res 2013;10:  Podwyższony poziom ADMA w surowicy (>mediany) wiązał się niezależnie z szybszą progresją niewydolności nerek i większym ryzykiem schyłkowej n.n. w badaniu 397 chorych z jawną nefropatią w przebiegu DMt1 w okresie 11,3 lat obserwacji Lajer M. et al. Diabetes Care 2007; 31: 747–752  Korygowane ryzyko progresji niewydolności nerek wśród 225 chorych z DMt 2 i mikro- lub makroalbuminurią było 2,7-krotnie wyższe w przypadku wyjściowo wyższych poziomów ADMA (>mediany) Hanai K et al. Nephrol Dial Transpl 2009;24:1884-8

 Hormon pochodzenia tłuszczowego o właściwościach przeciwzapalnych i poprawiających insulinowrażliwość, wykazujący obniżone stężenia w surowicy w zespole metabolicznym i cukrzycy Adiponektyna Jorsal A et al. Kidney International 2008; 74: 649–54  W grupie 198 chorych z jawną nefropatią w przebiegu DMt1 skorygowane ryzyko schyłkowej niewydolności nerek było 2,72- krotnie wyższe w przypadku wyższego poziomu adiponektynemii (>mediany) w obserwacji śr. 8-letniej  W grupie 1330 chorych na DMt1 podwyższone poziomy adiponektynemii były niezależnym predyktorem schyłkowej n.n. u chorych z makroalbuminurią, natomiast nie miały wartości predykcyjnej jeśli chodzi o progresję nefropatii w przypadku chorych z normo- lub mikroalbuminurią Saraheimo M et al. Diabetes Care 2008;31:  Podwyższona adiponektynemia mechanizmem ochronnym w pnn? efektem oporności tkankowej na ten hormon? skutkiem jego obniżonego klirensu nerkowego?

KIM-1 (Kidney Injury Molecule-1)  Białko błony apikalnej nabłonka cewki proksymalnej – nieobecne w warunkach fizjologicznych, ekspresja i obecność w moczu i krwi w przypadku uszkodzenia nerek i odróżnicowywania się komórek nabłonka cewki proksymalnej do fagocytów  Podwyższone stężenie KIM-1 w moczu korelowało z szybszym spadkiem przesączania kłębuszkowego u 63 chorych z jawną nefropatią w przebiegu DMt1 oraz u 177 chorych z wczesną nefropatią w przebiegu DMt2 (w okresie 3-3,5 lat); nie było jednak niezależnym czynnikiem predykcyjnym progresji niewydolności nerek Nielsen SE et al. Diabetes Res Clin Pract. 2012; 97: 71-6 Nielsen SE et al. Kidney Int. 2011; 79:  W grupie chorych z jawną nefropatią w przebiegu DMt1 stężenie KIM-1 w surowicy było predyktorem spadku eGFR i ryzyka schyłkowej nn. niezależnie od wyjściowej albuminurii, eGFR i Hb1Ac Sabbisetti VS et al. J Am Soc Nephrol 2014; 25:

TNF  i jego receptory Skupień J et al. J Diabetes Care 2014;37:  TNF  wydzielany w nerkach przez infiltrujące makrofagi oraz przez komórki nerki pod wpływem hiperglikemii i AGEs  Oddziałuje na receptory TNFR1 obecne na wszystkich komórkach oraz TNFR2, którego ekspresja zachodzi w nerkach pod wpływem hiperglikemii i AGEs; efektem aktywacji receptorów jest aktywacja NFκB, ekspresja adhezyn i chemokin, generacja wolnych rodników tlenowych  Stężenie TNFR2 w surowicy (jak też TNFR1) silnym predyktorem rozwoju nefropatii cukrzycowej w obu typach cukrzycy – progresji do makroalbuminurii oraz spadku wydolności nerek i ryzyka schyłkowej niewydolności nerek Niewczas MA et al. J Am Soc Nephrol. 2012; 23: Wu J et al. Exp Ther Med 2013; 6: Lopes-Virella MF et al. Diabetes Care 2013; 36: Pavkov ME et al. Kidney Int 2014 Oct 1 Forsblom C et al. Diabetes Care 2014; 37:

Kwas moczowy  Badania doświadczalne wykazały redukcję białkomoczu w nefropatii cukrzycowej pod wpływem allopurynolu (wpływ kwasu moczowego na dysfunkcję śródbłonka?)  Badania u ludzi z DMt2 pokazują korelacje między stopniem albuminurii a stężeniem kwasu moczowego Chuengsamarn S et al. J Diabetes Complications 2014; 28: Ling Y et al. Chin Med J (Engl) 2013; 126:  W grupie 263 chorych z świeżo rozpoznaną DMt1 stężenie kwasu moczowego niezależnie korelowało z ryzykiem rozwoju makroalbuminurii w okresie ~18 lat Hovind P et al. Diabetes 2009; 58:  W badaniu 324 chorych z DMt1 i normoalbuminurią, w 6-letniej obserwacji, niezależnymi predyktorami mikro- lub makroalbuminurii były HbA1c, albuminuria i stężenie kwasu moczowego w surowicy Jalal DI et al. Nephrol Dial Transpl 2010; 25:  W badaniu 286 chorych z DMt1 i normoalbuminurią oraz 248 chorych z DMt1 i mikroalbuminurią, w ~8-letniej obserwacji, wyjściowe stężenie kwasu moczowego było w obu grupach niezależnym predyktorem szybkiego obniżania się eGFR, obok stężeń TNFR1 i 2 oraz HBA1c i SBP Krolewski AS et al. Diabetes Care 2014; 37:

Badania proteomów  Dzięki technikom spektrometrii masowej możliwość jednoczesnego oznaczenia stężeń wszystkich peptydów i białek w badanym materiale (jego proteomu)  W diagnostyce nefropatii cukrzycowej najbardziej obiecujące badania profili proteomicznych moczu (~2000 peptydów i białek)  Panele kilkudziesięciu-kilkuset białek różnicują chorych z cukrzycową etiologią nefropatii oraz chorych z szybko postępującą nefropatią  Panel 273 białek (CKD273-classifier) różnicował chorych z rozwojem jawnej nefropatii w przebiegu cukrzycy w okresie 5 lat lepiej niż mikroalbuminuria  Najbardziej predykcyjnym markerem okazały się obniżone poziomy fragmentów kolagenu I (jego mniejsza degradacja w nefropatii?) Rossing K et al. J Am Soc Nephrol 2008;19: Zürbig P et al. Diabetes 2012; 61: Roscioni SS et al. Diabetologia. 2013;56:259-67

Badania proteomów  Trend spadkowy wydalania enzymów trzustkowych w miarę progresji mikroangiopatii cukrzycowej: Kontrola (n=27) → DMt2 bez powikłań mikronaczyniowych (n=33) → DMt2 powikłana retinopatią (n=15) → DMt2 powikłana jawną nefropatią (n=24) Cukrzyca bez powikłań vs. kontrola Cukrzyca z retinopatią vs. kontrola Jawna nefropatia vs. kontrola IDLiczba peptyd ó w qvalueratioqvalueratioqvalueratio Białka związane z zewnątrzwydzielniczą czynnością trzustki Pancreatic α-amylaseP α-amylase 2B*P Deoxyribonuclease-1P Śliniankowy izoenzym amylazy α-amylase 1P Inne białka, kt ó rych poziom był obniżony we wszystkich grupach Pro-epidermal growth factor P Mannan-binding lectin serine protease 2 O Basement membrane- specific heparan sulfate proteoglycan core protein P Lewandowicz A. Rozprawa Doktorska; WUM 2013

Badania metabolomu  W oparciu o techniki spektrometrii masowej lub chromatografii jednoczesne badanie stężeń wszystkich metabolitów w surowicy  ~2400 zidentyfikowanych metabolitów  W grupie 40 chorych z DMt2 i rozwojem ESRD w okresie 6,5-12,4 lat oraz 40 chorych z DMt2 bez progresji do ESRD w tym czasie, zidentyfikowano w surowicy 445 metabolitów, z czego 262 u >80% chorych, spośród nich 119 o stabilnych poziomach w powtarzanych pomiarach  Stężenia 28 metabolitów różniły się istotnie statystycznie między chorymi z ESRD i bez progresji do ESRD – w większości produkty katabolizmu aminokwasów, węglowodanów i nukleotydów Niewczas MA et al. Kidney International 2014;85:

miRNA – swoiste markery? Kato M et al. Nature Reviews Nephrology 2014;10:517–530  mikroRNA – krótkie niekodujące RNA (20-22 pary nukleotydów), które łacząc się z mRNA uniemożliwiają jego translację  stabilne w płynach ustrojowych i moczu → potencjalne zastosowanie w diagnostyce klinicznej  zwiększona lub zmniejszona ekspresja miRNA zaangażowanych w procesy zapalenia, włóknienia i generacji ROS w nefropatii cukrzycowej (m.in. ↑miR- 21, ↑miR-155, ↑miR-146a, ↑miR-192, ↓miR-25) Dey N et al. J Biol Chem 2011;286: Chung AC et al. JASN 2010;21: Huang Y et al. BMC Nephrol 2014 Sep 2

miRNA – modyfikowalne czynniki ryzyka? Kato M et al. Kidney Int 2011;80:  Podawanie oligonukleotydów o aktywności anty-miRNA 192 przez 2-17 tygodni myszom z DMt1 zwiększało ekspresję represora Zeb1/2 i zmniejszało ekspresję genów kolagenów, TGF , CTGF i fibronektyny, zmniejszało włóknienie i ograniczało białkomocz Putta S et al. JASN 2012;23:  Zwiększona ekspresja miRNA-192 w komórkach mezangium pod wpływem TGF  hamuje aktywność represora Zeb1/2 promotorów genów TGF  i białek macierzy łącznotkankowej, doprowadzając do ich zwiększonej syntezy

Podsumowanie Konieczność poszerzenia zasobu narzędzi diagnostyki i monitorowania nefropatii cukrzycowej Postęp w zakresie znajomości mechanizmów patogenezy nefropatii cukrzycowej pozwala na identyfikację nowych potencjalnych predyktorów i markerów zaawansowania choroby Potrzeba konfrontacji wartości prognostycznych nowych markerów z albuminurią w tych samych badaniach Szanse na istotną poprawę wykrywalności wczesnej nefropatii cukrzycowej  badania proteomów i metabolomów  badania mikroRNA