Komunikacja w tangu argentyńskim Anna Tyczyńska Wydział Chemiczny

Tango argentyńskie jest to taniec towarzyski, wywodzący się z Argentyny. Wyróżnia go improwizacja – do jednej muzyki można tańczyć różne kroki - co sprawia, że kontakt oraz komunikacja między partnerami są bardzo ważne. Często jest nazywany tańcem kochanków, co zawdzięcza swojej dynamice oraz erotyczności. Jest on wpisany na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Skąd się wzięło? Historia tanga argentyńskiego zaczyna się w II połowie XIX wieku. Wtedy to do Buenos Aires zaczęli przybywać gauchos – dzicy ludzie zajmujący się do tej pory polowaniami, prowadzący samotne, niczym nieograniczone życie na terenie Argentyny. Jednak podczas parcelacji ziem stali się ludźmi bez praw i zaczęli osadzać się na przedmieściach miast, szukając pracy i prowadząc głównie awanturniczy tryb życia.

Samo tango narodziło się w domach publicznych. Jako że pań do towarzystwa często bywało mniej niż chętnych kawalerów, w ciemnych i zakurzonych przedsionkach tworzyły się kolejki. Zniecierpliwieni i porywczy panowie, w większości gauchos, zaczęli wtedy tańczyć. Początkowo był to taniec jedynie mężczyzn, który wyrażał ich pasje, namiętność czy zazdrość. Z czasem znalazła się też rola dla kobiety, a sam taniec rozpowszechnił się w barach, portach, a z czasem wyszedł również na ulicę.

Dużą rolę w historii tanga odegrali europejscy imigranci, którzy wprowadzili go na salony na swoim kontynencie. Szukając w Argentynie lepszego życia, nieraz się rozczarowywali, trafiając do nizin społecznych. Swoje rozczarowanie i żale przelewali do muzyki i tańca, tworząc nowe, bardziej nostalgiczne nurty, które różniły się od skocznych fragmentów z domów rozpusty. Kiedy w latach 20. i 30. XX wieku tango trafiło na europejskie salony, znalazło ono uznanie również wyższych sfer, rozpowszechniając się na cały kontynent i stając się inspiracją dla wielu artystów.

Tango - kłótnia kochanków Tango jest tańcem improwizowanym, dlatego bardzo ważną rolę ma kontakt dotykowy. To dzięki niemu partner może przekazać, jaki krok chce wykonać. Mówi się, że całe piękno tego tańca tkwi w tej krótkiej przerwie pomiędzy sygnałem od mężczyzny, a reakcją partnerki. Im lepsza tancerka, tym szybciej odczyta intencje partnera, a im lepszy tancerz, tym delikatniejsze, a przy tym zrozumiałe, są jego ruchy. Samo przekazanie informacji odbywa się na kilku płaszczyznach.

Jedną z nich jest ruch wykonywany rękoma partnera. Swoimi dłońmi oraz ramionami kieruje partnerkę w odpowiednią stronę. Może w ten sposób skręcić tułów partnerki, popchnąć go do przodu lub do tyłu.

Innym sposobem komunikacji jest rodzaj kontaktu. Może być bliski, podczas którego partnerzy przylegają do siebie ciałami i utrzymują równowagę, opierając się o siebie nawzajem, lub daleki, kiedy utrzymują między sobą pewien dystans, a każdy z partnerów ma własny środek ciężkości. Jednak cały czas utrzymują kontakt ciałem, a ich ramiona nie są ustawione w sztywną ramę jak w walcu, ale raczej przypominają postawę obejmujących się osób. Kontakt daleki. Partnerzy nie opierają się o siebie.

Dzięki styczności partnerów sygnały mogą być wysyłane całym ciałem – partner wymusza pozycje partnerki, np. przez pochylenie do przodu lub skręcenie tułowia. Na początku tańca partnerka pokazuje, na jaki kontakt się zgadza, partner powinien to uszanować i nie narzucać jej bliższego trzymania. Przykład trzymania bliskiego. Ciała Partnerów są ustawione w odwrócone V.

Równie ważny jest ruch nogami. Partner może zablokować partnerce możliwość ruchu, wymuszając na niej zatrzymanie lub wykonanie innej figury. Na przykład, blokując drogę partnerce, stopą może ją zatrzymać w miejscu, by później, cofając nogę, wznowić taniec. Partner tarasuje drogę partnerce stopą, zmuszając ją do uniesienia nogi.

Partnerka Rolą partnerki jest odczytywanie wszystkich tych sygnałów i dostosowanie się do woli partnera. Zazwyczaj jest to naturalne: jeżeli czujemy, że partner kieruje nas w daną stronę, to tam się poruszamy. A jeżeli najnaturalniejsze jest dla nas pozostanie w danej pozycji, to tak powinnyśmy postąpić.

Jednak w tangu argentyńskim partnerka ma nie tylko funkcję bierną, ale sama też może być prowodyrką. Oprócz możliwości dodawania tak zwanych ozdobników, jak tupnięcia czy machnięcia nogą, może również sprzeciwić się zachowaniom partnera i sama zainicjować pewien ruch.

Dlatego ten taniec jest nieustającym dialogiem: sygnałami wysyłanymi przez partnera i odpowiedzią partnerki. Z powodu historii tanga argentyńskiego bywa on namiętny i awanturniczy. Gesty są dynamiczne, a emocje przywoływane przez partnerów skrajne: od miłosnych uniesień do szaleństwa i awantur.

Społeczność tangowa

Tango argentyńskie jest jednym z nielicznych tańców, które ciągle można spotkać na parkietach. W wielu miastach całej Europy i nie tylko organizowane są milongi – czyli spotkania, podczas których każdy może przyjść i potańczyć właśnie tango argentyńskie. Często odbywają się one regularnie w ustalonych miejscach, a przez ograniczoną ilość osób zainteresowanych tymi spotkaniami tworzy się swoiste środowisko tangowe, rządzące się własnymi prawami, co wynika ze specyfiki tego tańca.

Tancerze często spędzają wspólnie czas również na zajęciach i warsztatach. Także koncerty czy inne wydarzenia kulturalne są dobrym powodem do spotkań. Powoduje to zacieśnianie więzi towarzyskich. Grupy z różnych miast często utrzymują kontakty, wymieniają się technikami i trendami, dzięki czemu w różnych zakątkach świata istnieją ludzie, których łączy wspólna pasja, tworząc jedną wielką społeczność tangową.

Wrocławska społeczność tangowa podczas jednych z warsztatów

Zwyczaje Jak wspomniałam, środowisko tangowe rządzi się pewnymi prawami. Większość z nich wynika z bliskiego kontaktu fizycznego podczas tańca, który narzuca bliski kontakt również poza parkietem. Z tego powodu na przykład panuje zwyczaj zwracania się do siebie po imieniu, zamiast per Pan, Pani. Dzięki temu nie wprowadza się dystansu między partnerami. Tak samo na powitanie całuje się w policzek zamiast oficjalnego uścisku rąk.

Milongi Sam przebieg takich spotkań jest dość charakterystyczny. Dookoła parkietu ustawia się stoliki lub same krzesła, na których można odpocząć, porozmawiać ze znajomymi czy poobserwować tańczące pary. Na niektórych milongach istnieją wyznaczone strefy dla kobiet i mężczyzn, którzy przyszli sami oraz par, które nie chcą się wymieniać partnerami podczas wieczoru. Pary tańczą po kole w jednym kierunku, tak aby sobie nawzajem nie przeszkadzać

Muzyka również jest dobierana w specyficzny sposób. Otóż najpierw lecą trzy utwory stricte tangowe, również nazywane milongami, do których się tańczy, a następnie puszczany jest krótki przerywnik, którym może być już dowolna piosenka czy melodia, np. popularne „kaczuszki”. Jest to moment, w którym powinno się zmienić partnerów. Na profesjonalnych milongach zapraszana jest orkiestra, koniecznie z bandoneonem.

Dobór partnerów Istnieje zwyczaj, nazywany Cabeceo, który polega na zapraszaniu do tańca wzrokiem. Mężczyzna nawiązuje kontakt wzrokowy z wybraną partnerką. Jeżeli kobieta odwzajemni spojrzenie, spotykają się na parkiecie i tańczą. W ten sposób unika się sytuacji, w której kobieta odmawia, a mężczyzna zostaje upokorzony na oczach wszystkich. Również to, kogo poprosimy do tańca, ma znaczenie. Nie wypada, by nowicjusz poprosił do tańca świetnego tancerza, ponieważ może to zostać uznane za obelgę.

Inaczej jest, kiedy ktoś z obecnych obchodzi imieniny. Wtedy oprócz przygotowania wspólnego poczęstunku solenizant „jest obtańcowywany” przez wszystkich uczestników milongi. Wtedy każdy chętny, najczęściej przeciwnej płci, może poprosić o jeden taniec. Dobrzy tancerze potrafią zatańczyć rolę zarówno kobiecą, jak i męską, co jest bardzo trudną umiejętnością. Dlatego zdarza się, że na parkiecie można zaobserwować pary niemieszane lub pary, gdzie tradycyjne role mężczyzny i kobiety są zamienione.

Całe spotkanie ma wymiar towarzyski – oprócz tańczenia ludzie rozmawiają na różne tematy, przynoszą swoje napoje oraz przekąski, tworząc wspólny poczęstunek. Organizatorami są najczęściej instruktorzy tańca, mający dostęp do sal tanecznych i sprzętu muzycznego.

Kilka filmików Pokaz instruktorów wrocławskiej szkoły tańca TANGOKI: NAkY NAkY Występ jednych z najlepszych światowych tancerzy Natachy Poberaj i Roberto Herrera: o4yFkjMq4 o4yFkjMq4 Przykład milongi w Warszawie: Yak8

Bibliografia Christian Dennistion, The Meaning of Tango: The Story of the Argentinian Dance Miszczak Marcin, Niebieskie Buenos. W pogoni za tangiem storiaTanga storiaTanga