Stowarzyszenie – organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania. Ustawa prawo o stowarzyszeniach definiuje stowarzyszenie jako dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Dobrowolność stowarzyszenia polega na swobodzie tworzenia stowarzyszeń, wolności przystąpienia do istniejącego stowarzyszenia oraz na nieograniczonej swobodzie wystąpienia ze stowarzyszenia. Trwałość stowarzyszenia oznacza, że istnieje ono niezależnie od konkretnego składu swoich członków. Niezarobkowy cel stowarzyszenia przejawia się w tym, że celem stowarzyszenia nie może być przysporzenie korzyści majątkowych członkom stowarzyszenia. Dlatego też stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą, lecz dochód z tej działalności może służyć wyłącznie realizacji celów statutowych.

Stowarzyszenie zarejestrowane w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji aspołecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jedna z form prowadzenia działalności społecznej. 1. Stowarzyszenie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15 osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia. 2. Na zebraniu założycielskim członkowie podejmują uchwały o: powołaniu organizacji, wyborze komitetu założycielskiego (art. 9), uchwaleniu statutu (art. 10), mogą też wybrać zarząd i komisję rewizyjną. 3. Następnie komitet założycielski składa wniosek (razem z wymaganymi załącznikami) o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS.

Stowarzyszenia mogą tworzyć obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione) i nie pozbawieni praw publicznych (art. 3 ust. 1). Małoletni poniżej 16 lat może należeć do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie może jednak korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego. Natomiast małoletni w wieku lat (mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych) może należeć do stowarzyszenia oraz korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w składzie zarządu danego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki (art. 3 ust. 2 i 3). Cudzoziemiec, niemający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy, mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4 ust. 1 i 2).

Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10 ust. 3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo, na czym polega „bycie członkiem wspierającym stowarzyszenia" - powinien to regulować statut. Stowarzyszenia, w liczbie, co najmniej 3, mogą także założyć związek stowarzyszeń (federację). Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi (art. 22 ust. 1).

7. Celem Stowarzyszenia jest…………………………………………………..……………………………………. 8. Stowarzyszenie swe cele realizuje poprzez: a)……………………………………………………………………………………………………………………………………. b)………………………………………………………………………………………………………………………………….… c)……………………………………………………………………………………………..……………………………………. d)…………………………………………………………………………………………..…………………………………….. e)…………………………………………………………………………………………..……………………………………..

9. Członkami Stowarzyszenia mogą być osoby fizyczne i prawne. Osoba prawna może być jedynie członkiem wspierającym Stowarzyszenia. 10. Stowarzyszenie posiada członków: - zwyczajnych, - wspierających, - honorowych. 11. Członkiem Zwyczajnym Stowarzyszenia może być każda osoba fizyczna, która: - złoży deklarację członkowską na piśmie, - przedstawi pozytywną opinię dwóch członków Stowarzyszenia. 12. Członkiem zwyczajnym staje się po złożeniu pisemnej deklaracji na podstawie uchwały Zarządu Stowarzyszenia. 13. Członkiem wspierającym Stowarzyszenie może zostać osoba fizyczna i prawna deklarująca pomoc finansową, rzeczową lub merytoryczną w realizacji celów Stowarzyszenia.

14. Członkiem wspierającym staje się po złożeniu pisemnej deklaracji na podstawie uchwały Zarządu. 15. Członkiem honorowym Stowarzyszenia może być osoba fizyczna, która wniosła wybitny wkład w działalność i rozwój Stowarzyszenia. 16. Członkowie honorowi są przyjmowani przez Walne Zgromadzenie na wniosek 10 członków Stowarzyszenia. 17. Członkowie zwyczajni mają prawo: - biernego i czynnego uczestniczenia w wyborach do władz Stowarzyszenia, - korzystania z dorobku, majątku i wszelkich form działalności Stowarzyszenia, - udziału w zebraniach, wykładach oraz imprezach organizowanych przez Stowarzyszenie, - zgłaszania wniosków co do działalności Stowarzyszenia. 18.Członkowie zwyczajni mają obowiązek: - brania udziału w działalności Stowarzyszenia i realizacji jego celów, - przestrzegania statutu i uchwał władz Stowarzyszenia, - regularnego opłacania składek. 19. Członkowie wspierający i honorowi nie posiadają biernego oraz czynnego prawa wyborczego, mogą jednak brać udział z głosem doradczym w statutowych władzach Stowarzyszenia, poza tym posiadają takie prawa jak członkowie zwyczajni.

20. Członek wspierający ma obowiązek wywiązywania się z zadeklarowanych świadczeń, przestrzegania statutu oraz uchwał władz Stowarzyszenia. 21. Członkowie honorowi są zwolnieni ze składek członkowskich. 22. Utrata członkostwa następuje na skutek: - pisemnej rezygnacji złożonej na ręce Zarządu, -wykluczenia przez Zarząd: z powodu łamania statutu i nieprzestrzegania uchwał władz Stowarzyszenia, z powodu notorycznego nie brania udziału w pracach Stowarzyszenia, z powodu nie płacenia składek za okres pół roku, na pisemny wniosek trzech członków Stowarzyszenia utraty praw obywatelskich na mocy prawomocnego wyroku sądu, śmierci członka oraz utraty osobowości prawnej przez osoby prawne. 23. Od uchwały Zarządu w sprawie przyjęcia w poczet członków stowarzyszenia lub pozbawienia członkostwa zainteresowanemu przysługuje odwołanie do Walnego Zgromadzenia Członków. Uchwała walnego zgromadzenia członków jest ostateczna.

24.Władzami Stowarzyszenia są: - Walne Zgromadzenie Członków, - Zarząd, - Komisja Rewizyjna. 25. Kadencja władz. - kadencja wszystkich władz wybieralnych Stowarzyszenia trwa trzy lata, a ich wybór odbywa się w głosowaniu jawnym bezwzględną większością głosów - członkowie wybrani do władz Stowarzyszenia mogą tę samą funkcję pełnić nie dłużej niż przez dwie kadencje. 26. Uchwały wszystkich władz Stowarzyszenia zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowani, chyba że dalsze postanowienia statutu stanowią inaczej. 27. Walne Zgromadzenie Członków jest najwyższą władzą Stowarzyszenia. W Walnym Zgromadzeniu Członków biorą udział: - z głosem stanowiącym - członkowie zwyczajni, - z głosem doradczym - członkowie wspierający, honorowi oraz zaproszeni goście. 28. Walne Zgromadzenie Członków może być zwyczajne i nadzwyczajne.

29. Walne Zgromadzenie Członków zwyczajne jest zwoływane raz na dwa lata przez Zarząd Stowarzyszenia. Termin i miejsce obrad Zarząd podaje do wiadomości wszystkich członków co najmniej na 7 dni przed terminem zebrania. 30. Walne Zgromadzenie Członków nadzwyczajne może się odbyć w każdym czasie. Jest zwoływane przez Zarząd z jego inicjatywy, na wniosek Komisji Rewizyjnej lub pisemny wniosek co najmniej 1/3 ogólnej liczby członków zwyczajnych Stowarzyszenia. 31. Uchwały Walnego Zgromadzenia Stowarzyszenia zapadają bezwzględną większością głosów w obecności przynajmniej połowy ogólnej liczby członków. Głosowanie jest jawne. 32. Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należą: - określenie głównych kierunków działania i rozwoju Stowarzyszenia, - uchwalania zmian statutu, - wybór i odwoływanie wszystkich władz Stowarzyszenia, - udzielanie Zarządowi absolutorium na wniosek Komisji Rewizyjnej, - rozpatrywanie sprawozdań z działalności Zarządu i Komisji Rewizyjnej, - uchwalanie budżetu, - uchwalanie wysokości składek członkowskich oraz wszystkich innych świadczeń na rzecz Stowarzyszenia, - podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia członka honorowego, - rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań władz Stowarzyszenia, - rozpatrywanie wniosków i postulatów zgłoszonych przez członków Stowarzyszenia lub jego władze,

33. Zarząd jest powołany do kierowania całą działalnością Stowarzyszenia zgodnie z uchwałami Walnego Zgromadzenia Członków, reprezentuje Stowarzyszenia na zewnątrz. 34. Zarząd składa się z 3 do 7 osób w tym prezesa oraz dwóch wiceprezesów. Prezesa i wiceprezesów wybiera Zarząd spośród swoich członków. 35. Posiedzenia Zarządu odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na miesiąc. Posiedzenia Zarządu zwołuje prezes. 36. Do kompetencji Zarządu należą: - realizacja celów Stowarzyszenia, - wykonywanie uchwał Walnego Zgromadzenia Członków, - sporządzanie planów pracy i budżetu, - sprawowanie zarządu nad majątkiem Stowarzyszenia, - reprezentowanie Stowarzyszenia na zewnątrz, - zwoływanie Walnego Zgromadzenia Członków, - przyjmowanie i skreślanie członków - podejmowanie uchwał o nabywaniu, zbywaniu lub obciążaniu majątku Stowarzyszenia,

37. Komisja Rewizyjna powoływana jest do sprawowania kontroli nad działalnością Stowarzyszenia. 38. Komisja Rewizyjna składa się z 3 do 5 osób w tym przewodniczącego, zastępcy oraz sekretarza. 39. Do kompetencji Komisji Rewizyjnej należy: - kontrolowanie działalności Zarządu, - składanie wniosków z kontroli na Walnym Zgromadzeniu Członków, - prawo wystąpienia z wnioskiem o zwołanie Walnego Zgromadzenia Członków oraz zebrania Zarządu, - składanie wniosków o absolutorium dla władz Stowarzyszenia, - składanie sprawozdań ze swojej działalności na Walnym Zgromadzeniu Członków. 40. W razie gdy skład władz Stowarzyszenia ulegnie zmniejszeniu w czasie trwania kadencji uzupełnienie ich składu może nastąpić w drodze kooptacji, której dokonują pozostali członkowie organu, który uległ zmniejszeniu. W tym trybie można powołać nie więcej niż połowę składu organu.

41. Majątek Stowarzyszenia powstaje: - ze składek członkowskich, - darowizn, spadków, zapisów, - dotacji i ofiarności publicznej. 42. Wszelkie środki pieniężne mogą być przechowywane wyłącznie na koncie Stowarzyszenia. 43. Stowarzyszenie prowadzi gospodarkę finansową zgodnie z obowiązującymi przepisami. 44. Decyzje w sprawie nabywania, zbywania i obciążania majątku Stowarzyszenia podejmuje Zarząd. 45. Do zawierania umów, udzielania pełnomocnictwa i składania innych oświadczeń woli w szczególności w sprawach majątkowych wymagane są podpisy dwóch członków Zarządu działających łącznie.

46. Uchwałę w sprawie zmiany statutu oraz uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia podejmuje Walne Zgromadzenie Członków kwalifikowaną większością głosów - (2/3), przy obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania. 47. Podejmując uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia Walne Zgromadzenie Członków określa sposób jego likwidacji oraz przeznaczenie majątku Stowarzyszenia. 48. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym statucie zastosowanie mają przepisy ustawy Prawo o Stowarzyszeniach.

Pierwszym krokiem prowadzącym do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie zebrania założycielskiego, które podejmuje oficjalną uchwałę o powołaniu do życia stowarzyszenia. Kolejne etapy zebrania założycielskiego to: wybór komitetu założycielskiego; podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia, przyjęciu statutu; wybór władz (zarządu i komisji rewizyjnej). Pamiętajmy, że wybranie zarządu i komisji rewizyjnej nie jest warunkiem koniecznym do zarejestrowania stowarzyszenia, władze stowarzyszenia można wybrać w terminie późniejszym - po zarejestrowaniu w KRS, czyli na pierwszym walnym zebraniu już zarejestrowanego stowarzyszenia. Po co więc wybierać od razu zarząd i komisję? Ze względów praktycznych - to rozwiązanie ma bowiem tę zaletę, że nie trzeba tuż po zarejestrowaniu w KRS zwoływać walnego zebrania, aby wybrać zarząd i komisję rewizyjna, a dodatkowo płacić za zgłoszenie zmian do KRS.

W zebraniu założycielskim musi wziąć udział co najmniej 15 osób. Staną się one członkami założycielami danego stowarzyszenia. Warto zaprosić kilka osób więcej, gdyby okazało się, że ktoś z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie. Żeby sprawnie przeprowadzić zebranie należy wcześniej ustalić różne szczegóły organizacyjne: wybrać miejsce i ustalić termin zebrania, znaleźć osobę, która sprawnie poprowadzi zebranie, a także osobę, która spisze protokół z zebrania i przygotuje niezbędne dokumenty.

1. Projekt statutu Wstępny projekt statutu dobrze jest przygotować wcześniej (czyli przed zwołaniem zebrania założycielskiego) i dostarczyć go do wglądu wszystkim członkom przyszłego stowarzyszenia. Głosowanie za przyjęciem statutu i jego zatwierdzenie musi mieć miejsce na zabraniu założycielskim. 2. Dokumenty: A. Listę członków założycieli z danymi: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego, PESEL; własnoręczny podpis (bardzo ważne!). Listę możemy mieć od razu pełną lub możemy ją uzupełnić o brakujące informacje przed zebraniem lub w trakcie zebrania. Wygodnie jest, jeśli ta sama lista zawiera (też) oświadczenie członków założycieli o: posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Listę trzeba przygotować w dwóch egzemplarzach, które składamy w KRS. Uczestnicy zebrania podpisują oba egzemplarze.

Ewentualnie można też podjąć uchwałę o wyborze zarządu - uchwały nr 4 oraz uchwałę o wyborze organu kontroli wewnętrznej - komisji rewizyjnej – uchwała nr 5, Uchwały można wpisać do protokołu zebrania lub dołączyć jako załączniki do protokołu. Wszystkie uchwały stanowiące załączniki do protokołu zebrania podpisuje przewodniczący zebrania i protokolant (sekretarz). B. Teksty uchwał, które muszą być podjęte w trakcie zebrania: uchwała o powołaniu stowarzyszenia - uchwała nr 1; uchwała o przyjęciu statutu - uchwała nr 2; uchwała o wyborze komitetu założycielskiego - uchwała nr 3.

1. Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników. 2. Ustalenie sposobu głosowania i podejmowania uchwał. 3. Wybór przewodniczącego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporządza protokół z zebrania) - kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym - przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów. 4. Wybór komisji skrutacyjnej, która zbiera i liczy głosy (komisję powołujemy, jeżeli głosowanie jest tajne, czyli jeśli statut przewiduje taki sposób głosowania). 5. Podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia (uchwała nr 1). 6. Dyskusja nad statutem, zgłoszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz uwag. 7. Podjęcie uchwały o przyjęciu statutu (uchwała nr 2).

8. Zgłoszenie kandydatów i wybór komitetu założycielskiego (np. 2-3 osoby) stowarzyszenia w głosowaniu jawnym (podjęcie uchwały o wyborze komitetu założycielskiego - uchwała nr 3). Ewentualnie (ewentualnie, ponieważ nie ma takiej konieczności prawnej, ale ze względów praktycznych jeśli jest to możliwe, warto wybrać zarząd i komisję rewizyjną od razu): - wybór władz stowarzyszenia: zarządu i organu kontroli wewnętrznej, np. komisji rewizyjnej (podjęcie dwóch uchwał o wyborze władz - uchwały nr 4 i 5). - podjęcie uchwały w sprawie wyboru prezesa, skarbnika i innych osób mających pełnić określone funkcje w zarządzie stowarzyszenia. Warto dokonać takiego wyboru od razu, ponieważ na formularzu KRS - WK, który jest załącznikiem do wniosku o rejestrację stowarzyszenia jest pole, w którym należy wpisać funkcje osoby w organie reprezentacji (art. 12). 9. Zamknięcie zebrania. Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet założycielski, który bierze na siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz wypełnić właściwe formularze oraz skompletować wymagane dokumenty i załączniki. Komitet założycielski powinien też dopilnować, aby został spisany protokół z zebrania założycielskiego.

Władze fundacji/stowarzyszenia ("organy władzy") to np. zarząd, komisja rewizyjna itp. Są one niezbędne, aby nasz organizacja mogła prowadzić działalność i realizować cele, dla których ją powołaliśmy. Podejmują najważniejsze decyzje, reprezentują naszą organizację (np. w kontaktach z administracją, sponsorami, mediami itp.), pozyskują pieniądze na działalność i nimi zarządzają, ale też mogą mieć funkcje nadzorczo - kontrolne (występuje wtedy podział władzy na władzę reprezentującą i nadzorującą). W fundacji jedynym wymaganym organem jest zarząd. Fundacja może jednak powołać też drugi organ, może to być np. rada fundacji, rada fundatorów lub rada nadzorcza, który będzie miała funkcje nadzorcze w stosunku do zarządu, czyli będzie miał prawo go kontrolować. Rada jest konieczna w przypadku fundacji, która chce się ubiegać o status pożytku publicznego. Pierwszy skład władz fundacji najczęściej wskazuje fundator albo ktoś przez niego wskazany, kolejny skład np. ich odchodzący członkowie, ale zawsze musi być to zgodnie z zapisami statutu.

W stowarzyszeniu występują 3 obowiązkowe władze: walne zebranie (najwyższa władza - uchwałodawcza - tworzą je wszyscy członkowie stowarzyszenia) komisja rewizyjna (władza kontrolna - nadzoruje i kontroluje) zarząd (władza wykonawcza - zarządza stowarzyszeniem i reprezentuje je na zewnątrz) Władze stowarzyszenia są wybierane przez wszystkich jego członków na tzw. walnym zebraniu członków. Sposób wyboru władz, organizacji ich pracy, a także obowiązki i kompetencje opisuje statut organizacji. Można też stworzyć oddzielny dokument, w którym opiszemy jak ma pracować dany organ władzy, np. regulamin pracy zarządu, regulamin pracy komisji rewizyjnej (ale nie jest to obowiązkowe). Skład osobowy władz, czyli to kto personalnie jest ich członkiem zawsze musimy zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego. Zgłaszamy imię i nazwisko, numer PESEL oraz funkcję, jaką osoba pełni (uwaga: funkcje członków zgłaszamy tylko przy zarządzie). Jeżeli skład władz ulegnie zmianie, też musimy tę informację i zmianę zgłosić do KRS.