Blok III: Pojazdy stosowane w rolnictwie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lekcja 6: Koła jezdne, oś przednia i nośna oraz układ kierowniczy ciągników kołowych (1 godz.) 1.Koła i gąsienice 2.Oś przednia i nośna 3.Mechanizm kierowania

Koła i gąsienice

1. Koła i gąsienice Ciągniki z kołowym mechanizmem jezdnym mogą mieć dwa lub cztery koła napędowe. W układzie klasycznym kołami napędowymi są dwa tylne koła o znacznie większej średnicy i szerokości od przednich skrętnych kół, połączonych z układem kierowania ciągnikiem. Koło jezdne składa się z tarczy, obręczy, dętki i opony. Tarcza jest mocowana śrubami do piasty koła. Na tarczy jest osadzona obręcz, na którą zakłada się dętkę z oponą. Mocowanie kół umożliwia zmianę ich ustawienia. W ten sposób dostosowuje się rozstaw kół ciągnika do pracy w różnych międzyrzędziach roślin.

Budowa koła napędowego 1. Koła i gąsienice

Budowa koła kierowanego 1. Koła i gąsienice

W ciągnikach z napędem na jedną oś rozstawienie kół przednich reguluje się zmieniając długość osi, a kół tylnych - zmieniając wzajemne ustawienie tarczy obręczy. Zmiana rozstawu kół przednich Zmiana rozstawu kół tylnych

1. Koła i gąsienice W ciągnikach z napędem na obie osie rozstawienie kół przednich zmienia się podobnie jak tylnych, czyli przez zmianę ułożenia obręczy w stosunku do tarczy koła. Opona z dętką jest elastycznym elementem koła, amortyzującym mniejsze nierówności nawierzchni podczas jazdy ciągnika. Jej zewnętrzna część, stykająca się z podłożem, nazywa się bieżnikiem. Opona koła napędowego, przenosząca siłę napędową z koła na podłoże, ma bieżnik z charakterystycznymi skośnymi żebrowymi występami. W warunkach terenowych występy bieżnika, zagłębiając się w podłoże, zwiększają przyczepność koła i umożliwiają przeniesienie większej siły napędowej. Koła sterujące mają bieżnik mniej zróżnicowany. Koła napędowe i sterujące różnią się także wielkością. Wymiary opony (w calach) są zaznaczane na bocznej ściance opony w postaci trzech liczb w następującej kolejności: szerokość/wysokość - średnica wewnętrzna (np. 18.4/15-34). Ta sama opona może być oznakowana w sposób uproszczony, np

1. Koła i gąsienice

Oznaczenie opon napędowych ciągnika 1. STOMIL-OLSZTYN - producent R28 - rozmiar: szerokość w calach, R - kod konstrukcji wewnętrznej (R - opona radialna), 28 - średnica osadzenia w calach 3. TUBĘ TYPE - opona dętkowa A8 - zakodowana nośność, indeks nośności 128 jej dopuszczalna prędkość – symbol prędkości A8 5. FOO - numer formy, w której opona była zwulkanizowana 6. GAT l - pierwszy gatunek 7. ZN - parametry zgodne z Zakładową Normą 8. Strzałka oznaczająca wymagany kierunek toczenia zakodowana data produkcji - 16 tydzień 1996 roku 10. AN-21 - symbol rzeźby bieżnika 11. Napis SAFETY WARNING 12. RADIAL - konstrukcja radialna

Rodzaje i budowa opon Zasadnicza różnica w budowie opony radialnej rolniczej w stosunku do tradycyjnej polega na innym kształcie przekroju poprzecznego oraz na innym rozmieszczeniu elementów nośnych. Opona tradycyjna ma kształt obły na całym obrysie, natomiast radialna jest bardziej płaska w strefie bieżnika. W oponie radialnej nitki osnowy są ułożone promieniowo i biegną od drutówki zgodnie z przekrojem poprzecznym opony do drugiej drutówki. Warstwy nitek nie przecinają się ze sobą. Drugim ważnym elementem nośnym opony radialnej jest opasanie, które składa się z kilku warstw przecinających się nitek kordu włókna o małej rozciągliwości. Opasanie tworzy opaskę okrywającą wysuniętą na zewnątrz część osnowy i silnie usztywnia tę część opony, która ma bezpośredni kontakt z podłożem. 1. Koła i gąsienice

W układzie jezdnym ciągnika gąsienicowego lub ciągnika półgąsienicowego z tylną gąsienicą taśma gąsienicy opasuje koła napędzane i napinające, opiera się na kołach wózkach jezdnego i jest podparta kółkami podtrzymującymi. Nowoczesne gąsienice są wykonane z gumy lub innego materiału elastycznego o dużej wytrzymałości mechanicznej, ale w dalszym ciągu produkuje się również gąsienice ze stali. Gąsienicowe układy jezdne stosuje się w cięższych ciągnikach pracujących w podmokłych warunkach terenowych, gdyż układy tego typu charakteryzują się małymi naciskami jednostkowymi na podłoże i dużą przyczepnością, a ciągniki osiągają duże siły uciągu.

1. Koła i gąsienice Gąsienicowy układ jezdny 1 - koło napinające, 2 - urządzenie napinające, 3 - podparcie napinacza, 4 – kółko podtrzymujące, 5 - wózek, 6 - taśma gąsienicy, 7 - koła napędzane

Oś przednia i nośna

2. Oś przednia i nośna Łatwość kierowania ciągnikiem zależy od prawidłowego ustawienia kół przednich. Koła oraz zwrotnice są nachylone w stosunku do podłoża i do kierunku ruchu. Kąt pochylenia koła, kąt pochylenia sworznia zwrotnicy i kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy ułatwiają prowadzenie ciągnika na zakręcie i utrzymywanie prostoliniowego kierunku ruchu. Jednocześnie obydwa koła przednie są ustawione zbieżnie. Zbieżność kół jest regulowana i określana na podstawie różnicy odległości między obręczami kół w części tylnej i w części przedniej.

2. Oś przednia i nośna Pochylenie koła i osi zwrotnicy; przednie koła ciągnika są nieco odchylone od pionu, tak że u góry są rozchylone na zewnątrz, oś zwrotnicy jest pochylona w przeciwnym kierunku; dzięki temu punkt styku koła z ziemią leży blisko osi zwrotnicy i przy skręcie ślad koła zatacza łuk o niewielkim promieniu, co znacznie zmniejsza siłę na kierownicy potrzebną do wykonania skrętu; Wyprzedzenie osi zwrotnicy; osie zwrotnicy są również odchylone od pionu w kierunku podłużnym o tak zwany kąt wyprzedzenia; łącznie z pochyleniem kół i zwrotnic ułatwia to utrzymywanie prostoliniowego ruchu ciągnika i stwarza tendencję do samoczynnego prostowania się toru kół przednich po wykonaniu skrętu; Zbieżność kół; odległość obrzeży obręczy mierzona na wysokości piast w przedniej części koła jest mniejsza niż w tylnej; różnica ta nazywa się zbieżnością kół, eliminuje ona tzw. trzepotanie się kół

Mechanizm kierowania

3. Mechanizm kierowania Układ jezdny ciągnika jest sterowany mechanizmem umożliwiającym zmianę kierunku jazdy. W kołowych i półgąsienicowych ciągnikach kierunek jazdy zmienia się za pomocą przednich skrętnych kół jezdnych, sterowanych zespołem elementów, noszących nazwę układu kierowniczego. W ciągnikach z dwiema osiami napędzanymi często stosuje się przegubowy układ kierowniczy. W ciągnikach gąsienicowych mechanizm zmiany kierunku ruchu działa na zasadzie wyłączania napędu jednej gąsienicy, a w celu zmniejszenia promienia skrętu jest ona dodatkowo hamowana.

3. Mechanizm kierowania W kołowych ciągnikach lekkich układ kierowniczy składa się z koła kierownicy, kolumny kierowniczej, przekładni kierowniczej, drążka podłużnego, ramienia zwrotnicy i zwrotnicy. Podczas wykonywania skrętu obroty koła kierownicy są przenoszone przez kolumnę do przekładni kierowniczej typu śrubowego. Obrót gwintowanej części wału kolumny kierowniczej powoduje przesunięcie nakrętki i obrócenie ramienia przekładni. Ruch ramienia przekładni jest przekazywany drążkiem podłużnym na ramię zwrotnicy i dalej na oś koła jezdnego.

3. Mechanizm kierowania

W ciągnikach ciężkich, ze względu na duże opory skręcania kół, jest instalowany hydrostatyczny układ kierowniczy. Pracą siłownika hydraulicznego, połączonego z drążkiem poprzecznym, steruje blok rozdzielacza rotacyjnego Orbitrol, umieszczony na końcu kolumny kierowniczej. Schemat hydrostatycznego układu kierowania ciągnika kołowego: 9 - drążek poprzeczny, 10 - siłownik hydrauliczny, 11 - pompa oleju z filtrem i zbiornikiem oleju, 12 - rozdzielacz Orbitrol