Walory krajoznawcze, turystyczne i zdrowotne Raciąża i okolicy

Zespó ł Przyrodniczo - Krajobrazowy Pólka - Raci ąż Opracowanie: Uczniowie klas IV – VI Szkoły Podstawowej im. S. Konarskiego w Raciążu Opiekun: Agnieszka Kalinowska, nauczyciel przyrody

Gmina Raciąż jest młodą jednostką administracyjną. Powstała w 1992 r. w wyniku wyodrębnienia się ze struktury miejsko - gminnej. Jest największą gminą w powiecie płońskim. Powierzchnia miasta i gminy Raciąż wynosi 253 km 2. Czyste środowisko to jeden z atutów gminy sprzyjający produkcji ekologicznej żywności i rozwojowi agroturystyki - zwłaszcza w miejscowościach położonych nad rzeką Raciążnicą i tam, gdzie znajdują się sztuczne zbiorniki wodne.

Gmina Raciąż jest świetnym miejscem na uprawianie szeroko pojętej rekreacji. Na jej atrakcyjność wpływają dwa czynniki: wyjątkowo bogata historia miasta Raciąż oraz walory przyrodnicze Zespołu Przyrodniczo - Krajobrazowego Pólka- Raciąż. Nie znajdziemy tu wysokich gór, ani morza, ani rozległych jezior. Za to odkryjemy malownicze mazowieckie wioski, wspaniałe dziewicze tereny oraz spokój, tak potrzebny do obcowania z piękną przyrodą. Strona internetowa "Turystyczny Raciąż" stawia na aktywny wypoczynek, rekreację związaną z poznawaniem atrakcyjnych miejsc naszej gminy. Witryna przedstawia przykładowe trasy turystyczne, które rozpoczynają się w Raciążu i prowadzą do niekomercyjnych, wartościowych historycznie i przyrodniczo terenów.

Na terenie gminy występuje fragmentami Nadwkrzański Obszar Chronionego Krajobrazu oraz niewiele pomników przyrody. Reprezentują je pojedyncze drzewa: lipa drobnolistna, jesion wyniosły, buk pospolity i dąb szypułkowy oraz krzewy jałowca pospolitego.

DĄB SZYPUŁKOWY (Quercus pedunculata) o obwodzie pnia na wysokości 130 cm cm i wysokości około 25 metrów. Znajduje się we wsi Kodłutowo.

LIPA DROBNOLISTNA (Tilia cordata) o obwodzie na wysokości 130 cm- 368 cm i wysokości ok. 25 m. Znajduje się przy drodze Raciąż- Unieck, wieś Kodłutowo.

JAŁOWIEC (Juniperus communis) o obwodzie na wysokości 130 cm- 74 cm i wysokości ok. 5 m. Rośnie na granicy lasu i łąki we wsi Pólka Raciąż.

Nadwkrzański Obszar Chronionego Krajobrazu ustanowiony został w 2005 roku przez Wojewodę Mazowieckiego. Zdecydowano się na taką formę ochrony dla tego obszaru ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, pełniący funkcję korytarza ekologicznego. W bliskim sąsiedztwie znajduje się Zespół Przyrodniczo- Krajobrazowy Pólka - Raciąż utworzony w 2004 roku. Ma on na celu zachowanie w jak najmniej zmienionej formie istniejącego układu środowisk bagiennych i wydm w krajobrazie rolniczym Równiny Raciąskiej. Został on ukształtowany w wyniku działalności lodowca. Istniejący układ geomorfologiczny i przyrodniczy wyróżnia się w krajobrazie kulturowym.

Układ czterech bagien: Dolina Karsówki, „Topiele”, Krzyżak- Kodłutowo oraz obszar siedliskowy strumyka Zadębie koło Żychowa, poprzecinany wydmami przy różnicy wzniesień dochodzącej do 23 m wraz z rzeką Raciążnicą przecinającą krajobraz polny, tworzy nierozerwalny obszar biocenoz wzajemnie powiązanych. Układ pasmowy środowisk bagiennych tworzy dwa spójne wzajemnie uzupełniające się systemy – jeden wzdłuż strumienia Zadębie i drugi, którego oś stanowi Raciążnica.

Na obszarze Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Pólka- Raciąż występują liczne gatunki ssaków, gadów i płazów. Teren wyróżnia się także bogactwem awifauny, stwierdzono tu ok.100 gatunków ptaków, w tym 91 lęgowych. Obszar ten jest rajem dla miłośników ornitologii. Gniazdują tu 4 gatunki zagrożone wyginięciem, umieszczone w Polskiej Czerwonej Księdze: bąk (Botaurus stellaris), zielonka(Porzana parva), podróżniczek (Luscinia svecica), wodniczka (Acrocephalus paludicola).

Spośród pozostałych gatunków związanych z terenami podmokłymi stwierdzono tu gniazdowanie perkozka, gęgawy, łabędzia niemego, cyranki, kokoszki, krwawodzioba, samotnika, rycyka, kszyka, brzęczki, strumieniówki, świerszczaka, remiza, dziwonii. W okresie przelotów podmokłe bagna są miejscem koncentracji rzadkich gatunków ptaków, takich jak batalion, czapla biała.

Ewenementem jest istnienie na granicy miasta Raciąża i gminy, bogatego w faunę i rzadkie gatunki ptaków, bagna nad Karsówką. Gniazduje tu bąk, wodnik, brzęczka i żuraw – gatunek o dużej antropofobii (300 m od zwartej zabudowy miasta Raciąż!). Ponadto masowo występuje traszka zwyczajna. W granicach zespołu przyrodniczo-krajobrazowego występują pospolicie kumak nizinny i bóbr europejski.

Bóbr europejski (Castor fiber)

Kumak nizinny (Bombina bombina) Samica traszki zwyczajnej (Lissotriton vulgaris) Rzekotka drzewna (Hyla arborea) sfotografowana we wsi Pólka-Raciąż

Pliszka siwa (Motacilla alba) Dzięcioł duży (Dendrocopos major)

Na powierzchni 23,3 km2 znajdziemy zróżnicowany zespół biocenoz: od suchych borów sosnowych porastających wydmy, przez łęgi olszowo-jesionowe do obszarów bagiennych. Sąsiedztwo wydm to wspaniałe miejsce, gdzie można obserwować działalność lodowca i istniejący układ środowisk. Na niewielkim obszarze, zbiorowiska roślinności bagiennej, sąsiadują z leśnymi, łąkowymi, polnymi i kserotermicznymi. Występują tu rzadkie i chronione gatunki roślin (sasanka łąkowa, pełnik europejski), ponadto 3 gatunki storczyków, kocanka piaskowa, bobrek trójlistkowy, przęstka, tojeść bukietowa, konwalia majowa.

Tojeść bukietowa (Lysimachia thyrsiflora) Kwitnący pęd przęstki pospolitej (Hippuris vulgaris ). Roślina wodno - lądowa umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006r) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie.Czerwonej liście roślin i grzybów Polski Bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata) wśród roślinności torfowiska

Sasanka łąkowa (Pulsatilla pratensis) Pełnik europejski (Trollius europaeus) na łące

Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) Owocująca konwalia majowa (Convallaria majalis)

Liczebność, skład gatunkowy ptactwa, roślin oraz malowniczy krajobraz wyróżniają teren na tle całego województwa mazowieckiego. Wśród okolicznych mieszkańców i miłośników przyrody bywa on nazywany Małą Biebrzą.

Wymarzone warunki dla ptaków, bagno Topiele To w takich miejscach jak to przedstawione na zdjęciu gniazduje niezliczona ilość ptaków. Zdjęcie z okolic wsi Kodłutowo

Mokradła i torfowiska na Krzyżaku Rozległe mokradła i obszary bagienne to ostoja m.in. dla dzikiego ptactwa.

Raj dla ornitologów

Okoliczne lasy to także różnorodność grzybów, mchów i porostów - świadczy to o czystym powietrzu, niezanieczyszczonym przez dwutlenek siarki.

Zapraszamy do gospodarstw agroturystycznych, na mazowiecką wieś, ukrytą wśród wierzb i bzów. Zastaniesz tutaj miłych i gościnnych gospodarzy, oferujących wiele atrakcji, m.in. naukę jazdy konnej, wędkowanie, poznanie okolicy podczas wędrówek pieszych, przejażdżek konnych czy rowerowych. Warto skorzystać z wyżywienia, bo tutejsze gospodynie potrafią przygotowywać wspaniałe tradycyjne posiłki. Oferta agroturystyczna jest bardzo różnorodna, a pobyt w gospodarstwie pozostawi niezapomniane wrażenia.

Dziękujemy za uwagę